3. Қазақстан жерінде құрылған ұлыстардың (Жошы, Шағатай, Үгедей) және аумақтарын картаға белгілеңіз Жошы-Шыңғысханның үлкен баласы. Оның ұлысына Ертіс өзенінен бастап, батысы Еуропа жерлеріне дейінгі ат тұяғы жететін жерлер. Шығыс Дешті Қыпшақ жері, Арал, Сырдарияның төменгі ағысы, Жетісудың солтүстік-шығыс бөліктері қарады.
Шағатай-Шыңғысханның екінші ұлы.Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс Қазақстан мен Орта Азия жерлері. Алмалық қаласы.
Үгедей-Шыңғысханның үшінші баласы. Батыс Монғолия мен Алтай, Тарбағатай, Ертістің жоғары ағысы бойы Қарақорым
26-билет Жетісудың сақ дәуіріндегі археологиялық ескерткіштеріне сипаттама беріңіз.
«ЭКСПО- 2017» көрмесін өткізудің тарихи маңызы.
Ортағасырлық ғұламалар Ж.Баласағұн мен М.Қашқаридің еңбектеріне талдау жасаңыз.
Жауабы: 1. Жетісудың сақ дәуіріндегі археологиялық ескерткіштеріне сипаттама беріңіз. Бесшатыр қорымы Іле өзенінің оң жақ жағалауындағы Желшалғыр тауының етеінде орналасқн. Бұл қорым үлкен, орташа және шағын 31 обадан тұрады. Бесшатыр обалары солтүстіктен оңтүстікке қарай 2 шақырым, ал шығыстан батысқа қарай 1 шақырым аймақты алып жатыр. Үлкен Бесшатыр обасын ғалымдар «патша» қорғандары деп атайды. Себебі бұл обаларда патша сияқты ең беделі адамдар жерленген. Сағананың қабырғасы бөренеден қиып салынған. Бесшатыр сағанасы бірнеше бөліктен тұрады: дәліз (дромос), қабір алдына кірер ауыз эіне жерлеу бөлмесі. Обадан семсер-ақинақтар, қола ұшты жебелер, темір пышақтар, шаш түйрегіштер, ақық моншақтар табылған.
Алматының күншығыс жағында 50 шақырым жерде, Іле Алатауының баурайындағы жазықта 40-тан астам оба орналасқан. Соның ішінде «Есік обасы» бар. «Есік обасы» б.з.б. V-IV ғасырларға жатады. Оның диаметрі 60 метр, биіктігі 6 метр.Үйілген топырақ құрылымы айқын емес, бірақ көп қабаттан тұратыны байқалады. Малтатас қабаты қиыршық-саздықабатпен ауысып отырған. Үйінді орталық және бүйірдегі екі қабірден тұрады. Қабір қарағайдан қиып, қиюластырып салынған төртбұрышты кішкене ағаш үй сияқты. Еденіне бір-бірімен өиюластылрылған ағаш тақтай төселген. Зерттеушілердің пікірінше , еденге әр жерінен уақ алтын түймеше тігілген мата төселген. Сол төсеніштің үстіне киімі басынан аяғына дейін алтын түймешелер, қаптырмалармен апталған мәйіт жатқызылған. Жерленген адамаға мерекелік, салтанатты киім кигізілген.
