Сақ тайпалары: аргиппей, исседон, аримаспылардың алып жатқан аумақтарын картаға белгілеңіз.
Жауабы:
Солтүстік Қазақстан-аргиппейлер, Орталық Қазақстан-исседондар, Павлодар мен Шығыс Қазақстанда-аримаспылар.
29-билет
VI-XII ғғ. Қазақстан аумағындағы тайпалардың рухани мәдениеті: (тілі, діні, жазуы)
Қазақстандағы ЖЭС: оның жетістіктері және мерзімінен бұрын аяқталуының себептері мен салдары.
Дешті Қыпшақтың аумағын картаға белгілеңіз.
Жауабы:
1. VI-XII ғғ. Қазақстан аумағындағы тайпалардың рухани мәдениеті: (тілі, діні, жазуы)
Көне түркілердіңVIІ-VIIІ ғасырларға жататын ежелгі жазбалары Орхон, Енисей және Селеңгі өзендері бойларынан табылып зерттелген. Бұл жәдігерлер тарихта «Орхон-Енисей жазба ескерткіштері» деп аталады. Жалпы көне түркі тілінде 200-ден аса жәдігерлер табылған. Жазба деректердің мән-мағынасы ертедегі түріктердің өмірі туралы мағлұмат береді. Олардың тілі күнделікті тұрмыста қолданылатын ауызекі сөздерден тұрады. Бұл жазу өнері пайда болғанға дейін ауызша әдеби тілдің дамығандығын көрсетеді. Жазу өнерінің дамуына байланысты VIII ғасырда түріктердің жазба әдебиеті дүниеге келді. Түрік өркениетінің көне ескерткіштері –«Күлтегін» және «Тоныкөк» жазулары. Ежелгі түркілер негізінен Көкке (Тәңір) және Жер-Суға (Йер-Суб) сиынған. Бұл қос күштің аса құдіреттісі болып Көк саналды. Сонымен қатар аса киелі Ұмай ана тәңірісі отбасы мен бала-шағаның қорғаушысы саналды. Түріктер Көк бөріні құдірет тұтқан.
Деректерге қарағанда Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысында (Жетісу) қалаларға жүргізілген зерттеу жұмыстарына қарағанда әртүрлі діни нанымдардың болғандығы байқалады. Сырдария аймағында қойға табыну салты өріс алғандығы аңғарылады.
Қазақстандағы ЖЭС: оның жетістіктері және мерзімінен бұрын аяқталуының себептері мен салдары.
Жаңа экономикалық саясатты республикада дәйекті жүргізу өзінің игі нәтижелерін берді. Елде кооперативтік қозғалыс дамып, ауда орындары құрылды. Қазақ шаруалары ұжымдық шаруашылықтарда , коммуналарда, артельдерде және жер өңдейтін серіктестіктерде ынтымақтастықпен өзара көмек мектебінен өтті.Сөйтіп, Кеңес үкіметінің елдің өнеркәсібін қалпына келтіру мақсатында жүргізілген шаралары кейін республика экономикасына орталықтың үстемдігінің мейілінше күш алуына әкелді. Өндіріс орындарын орталықтанған трестерге біріктіру сонымен бірге өндіргіш күштерді региондарға орналастыруда кемшіліктерге жол ашты, яғни Қазақстан экономикасының ұзақ мерзімге шикізаттық сипатынайқындады.
Алайда Кеңестердің 1921-1925 жылдардағы жүргізілген экономикалық саясаты қарама-қайшылықтарға толы болды. Қазақтарға сол кез үшін ең қажетті нәрсе –олардың мал шаруашылығымен айналысуына, дәстүрлі әлеуметтік құрылымлар мен мәдени салттарды сақтауға мүмкіндік беретін экономиканы қалпына келтірумен қамтамасыз етеалмады.
Таптық идеологияны ту еткен Кеңес үкіметі экономиканы жоспарлы түрде дамыту идеясына сүйеніп, 1925 жылдың аяғында өнеркәсіп өндірісін халық шаруашылығының жетекші саласы етіп белгіледі және оның жоғары қарқынмен дамуын қамтамасыз етті. Бұл ЖЭС аясында қалыптасқан көпукладты ұдайы өндірістік жүйенің қатар даму барысын шектеді, яғни 20-жылдардың аяғында ұсақ тауар өндірушілерге қарсы күресті күшейтті. Соның нәтижесінде нарықтық қатынас тоқырады, яғни ЖЭС тоқтатылды
Достарыңызбен бөлісу: |
