Индустрияландыру
«Мәдени-генетикалық код», «ұлт» терминдеріне анықтама беріңіз
жүктеу/скачать 215,5 Kb.
|
история билеты
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақпан төңкерісі
- Жәдитшілік (ислам идеологияның модернизмі)
- Исмаил Гаспринский. Пантүркизм
| 15. «Мәдени-генетикалық код», «ұлт» терминдеріне анықтама беріңіз.
Мәдени код -мәдениеттің бұл түрін түсінудің кілті болып табылады; халықтардың ата-бабаларынан мұраға қалдырған қайталанбас мәдени ерекшеліктері; бұл мәдениетті анықтауға мүмкіндік беретін қандай да бір формада кодталған ақпарат. Мәдени код санадағы кейбір стереотиптермен байланысты бейнелер жиынтығын анықтайды. Ұлт- Ортақ тілдің, аумақтың, шаруашылық өмірі мен психикалық құрылымының негізінде пайда болған, ортақ мәдениетте көрінетін тарихи қалыптасқан тұрақты адамдар қауымдастығы. 16. Ақсүйек — қоғамдағы әлеуметтік топ. Дәстүр бойынша “қара халыққа” үстемдік етуші таңдаулы әулеттердің өкілдері Ақсүйек саналған. Ақсүйектердің бөлек айрықша құқықтары мен артықшылықтары болған. Мемлекеттік билік Ақсүйектер қолына берілген. Өркениет жемісін де солар пайдаланған. Қазақтар “текті”, “бекзат”, “бек” лауазымын иеленген кісілерді асыл Ақсүйек деп құрмет тұтқан. Қазақ тарихында Шыңғысханның ұрпақтары — хан, сұлтандар ақсүйек саналып келді. Олар төре аталып, халықтың ерекше ілтипатына бөленді. Қарасүйек – байырғы қазақ қоғамында ақсүйек тобына жатпайтын жай халық, қара халық. Қ.-тер ертеректе қараша, қара кісі, қара халық деп те аталған. Қазақ қоғамында қара сүйектер өз ішінде шаруалар (көшпелі малшы қауым, егінші жатақтар), билер, ақсақалдар, батырлар, бай-бағландар, құл-құтандар тәрізді әлеуметтік жіктерге бөлінген. Қара сүйектер мүліктік және жеке бастық құқығы бар ерікті тұлғалар деп танылған. Сондықтан әлеуметтік, саяси, құқықтық т.б. мәселелерді шешуде халықтық жиындарға қатыса алатын болған. 17. Революция - бұл көптеген контексте қолданылатын сөз, бірақ ол әдетте үкіметтің құрылымын агрессивті түрде құлатуды немесе әлеуметтік құндылықтардың кенеттен өзгеруін сипаттауға арналған. Қоғам өз елінде болып жатқан жағдайға наразы болған "бейбіт" төңкерістерді қоспағанда, негізінде күш әдісімен ығыстырады. Саяси немесе әлеуметтік аспектілермен байланысты төңкерістерден басқа, революцияның көптеген басқа түрлері бар: Мәдени революция; Экономикалық революция; Ғылыми революция; Өнеркәсіптік революция Көрнекті мысалдың бірі ол 1917 жылғы Ақпан төңкерісі - Ресей империясында патша үкіметін құлатып, елде буржуазиялық-демократиялық орнатқан төңкеріс. Реформа - функционалды негіздерге әсер етпейтін адам өмірі саласындағы ережелерді өзгерту немесе заңнамалық жолмен қайта құру/жаңарту. Мысалыға осы жылы Президент жаңа енгізілетін Конституциялық реформа барлық мемлекеттік модельді кешенді түрде трансформациялауға бағытталғанын атап өтті. 18. Жәдитшілік (ислам идеологияның модернизмі) — 19 ғ. екінші бөлігінде пайда болған, 20 ғ. басында кең тараған қоғамдық-саяси және діни қозғалыс. Мұсылман әлемінде, әсіресе Ресейде түркі тілдес мұсылман зиялы қауымының озық бөлігінің өкілдері арасында кең тараған. Жәдиттердің халықты ағарту, өзгерістер мен дамыту үшін еңбек ету, демократиялық құқықтар үшін күрес, бір жағынан исламды сақтау, екінші жағынан Еуропаның жақсы жақтарын алу — түркі тілдес мұсылман халықтарының дамытуында үлкен үлес еді. Джадидизмнің негізін қалаушы, Крым татар ағартушысы және саясаткер — Исмаил Гаспринский. Пантүркизм - XX ғ. басында саяси агрессивті нәсілшіл доктрина, яғни Түркі тілдерінде сөйлейтін барлық халықтар бір ұлт болып табылады және Түркияның басшылығымен Балқаннан Сібірге дейін созылған біртұтас Тұран мемлекетіне бірігуі керек. Сол тарихи кезеңде И.Гаспринский түркизмді насихаттаушылардың көшбасшысы болды. жүктеу/скачать 215,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|