Инженерлі технологиялық институты
жүктеу/скачать 1,97 Mb.
|
Мелиорат. зем.на каз
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмыс бойынша қорытынды: Бақылау сұрақтары
- Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
- ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ №5 Тақырыбы: Н.Н.Никольский тәсілі бойынша топырақ агрегаттарының судың шаю күшіне төзімділігін анықтау Жұмыстың мақсаты
- Жұмысқа керекті құрал-жабдықтар
- Жұмысты орындау әдістемесі
- Жұмыс бойынша қорытынды Бақылау сұрақтары
| W мг = В2 - В3 / В3 - В1 х 100
мұндағы: В1 – Бос бюкстің салмағы, г В2 – Қаныққан топырақтың бюкспен салмағы, г В3 – Кептірілген топырақ пен қоса бюкстің салмағы, г Алынған мәліметтер төмендегі кестеге жазылады:
Жұмыс бойынша қорытынды: Бақылау сұрақтары: 1. Топырақтың максималдық гигроскопиялығы дегеніміз не? 2. Максималды гигроскопиялық ылғалдылық мөлшері топырақтың қандай жағдайында туады? 3. Максималды гигроскопиялық ылғал мөлшері 4. Максималды гигроскопиялық ылғалдылық мөлшері топырақтың қандай қасиеттеріне байланысты?
1.Зубаиров О.З., Тлеуқұлов А.Г. Суару мелиорациясы, Алматы, 2010 ж. 2.Әуезов Ә.Ә., Атақұлов Т.А., Сүлейменова Н.Ш., Жаңабаев Қ.Ш. Егіншілік, оқулық, Алматы, 2005 ж.
1. Жабдықтар: бак, елегіштер, сүзгіш қағаз, фарфорлы ыдыс, жуғыш, бюкстер, таразы, кептіргіш шкаф 2. Үлгілер: топырақтың әртүрлі типтері мен құрылымдары
Құрылым агрегаттарының суға төзімділігін "суда елеу" арқылы анықтайды. Агрегаттардың суға төзімділігін анықтау үшін, "құрғақ елеу"-ден алынған топырақтың 0,25 мм-ден 10 мм-ге дейінгі агрегаттар өлшемін алдын-ала ылғалдандырылады. Анықтауға алынған топырақ агрегаттарының капиллярлық қуыстылықтарындағы ауаны ығыстыру үшін өлшемді су құйылған ваннаның бетіне қойылған әйнекке сорғыш қағаз төсеп, топырақтың толық ылғалдануын (10-15 мин.) күтеді. Судың шаю күшіне төзімділікті анықтау үшін ылғалданған топырақ жиынтығын су толтырылған бакта «елейді». Ол үшін диаметрі 50 см биіктігі 100 см су толтырылған ыдысқа тесіктерінің диаметрі 10, 7, 5, 3, 2, 1, 0,5, 0,25 мм електерде алдын-ала ылғалдалынған макро агрегаттар үлгісі бірінші електің деңгейі судан жоғарғы сәл ғана шығып тұрған қалпында ептеп көшіреді де суда «елейді». Суда «елеу» кезінде елеуішті судың бетінен жоғары шығармай 5-6 см тереңдікте суда ұстау қажет. Елеуіштерді суда төмен қарай тез түсіріп, жоғары жәй көтеру керек. Осындай қимылды 10 рет қайталап, жоғарғы екі (10-7) електерді шешіп алады, да қалған елеуіштерді тағы 5 рет «елейді» де, келесі екі (5-3) елеуішті алады. Қалған үш елеуіштерді 5 рет елеп судан шығарады. Суда «елеп» болғаннан кейін әр електердегі қалған агрегаттар жеке-жеке фарфор ыдысқа су шайғышпен жиналып алынады. Топырақ тұнғаннан кейін, оның әрқайсысын алдын-ала өлшенген бюкстерге көшіреді де, тағы да тұндырып, суын төгеді. Суға төзімді агрегаттар мөлшерін анықтау үшін бюкстегі топырақты 6 сағаттқа 1050С тағы кептіргіш шкафына қойып, суға төзімді агрегаттарды анықтап төмендегі кестеге жазады.
Жұмыс бойынша қорытынды Бақылау сұрақтары: 1. Топырақтың аграгаттық құрамы 2. Топырақтың судың шаю күшіне төзімділігі неге байланысты?
1.Зубаиров О.З., Тлеуқұлов А.Г. Суару мелиорациясы, Алматы, 2010 ж. ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ №6 Тақырыбы: Н.А.Качинский әдісі арқылы топырақ қабатына судың сіңімділігін анықтау Жұмыстың мақсаты – зертханалық жағдайда әртүрлі типтегі топырақтың суды өткізу қабілетін және жылдамдығын анықтау. Жұмысқа керекті құрал-жабдықтар: 1. Жабдықтар: топырақ бұрғысы, шыны құбырлар, воронка, шелек, құм сағаты, миллиметрлік қағаз 2. Үлгілер: топырақтың әртүрлі типтері немесе монолиттер Топырақ қабатына судың сіңімділігін лабораториялық жағдайда көбіне Н.А.Качинский әдісі арқылы анықтайды. Топырақ қабатына сіңген су көлемі мен жылдамдығын анықтау үшін диаметрі 3 см, биіктігі 33 см шыны түтікті пайдаланады. Дайындалған 0,25 шаршы метр алқапта бір мезгілде 9 шыны түтіктерді орнықтырады. Арнайы бұрғы мен диаметрі осы шыны түтіктердің диаметріне тең топырақ қабатына 6 см тереңдікке үлгі (трафарет) түсіріп соған шыны түтікті орналастырады. Шыны түтіктің топыраққа енгізген бөлігін топырақтан саңлау қалдырмай нығайтады. Шыны түтіктің ішіне су белгілі мөлшерге дейін құйылады. Әрбір 5 немесе 10 минут сайын судың топырақ қабатына сіңу жылдамдығын анықтайды. Есепке алу уақыты тоқталады. Егер соңғы үш реттік бақылауда судың түтіктегі деңгейі төмендемей бір шамада тұрса бақылауды тоқтатады. Осы тұрақты шама топырақ қабатына судың сіңімділігін көрсетеді. Бақылау кезінде алынған мәліметтер кестеге толтырылады.
Алынған мәліметтер негізінде топырақтың су сіңімділігінің графигі құрылады. Ол үшін абцисс осінде минутпен бақыланған уақыт, ал ординат осі бойынша топыраққа сіңген су мөлшері белгіленеді, мұнда нөлдік белгі жоғарыдан басталады. Графикте топыраққа сіңген су мөлшерін ұлғаймалы нәтижемен көрсетіледі. Белгіленген нүктелерді бір бірімен қоса отырып, су сіңімділіктің кескінін (қисығын) аламыз. Су сіңімділіктің ауыспалы егістің әртүрлі танаптарында немесе әртүрлі өңделген учаскелерде, сонымен бірге механикалық құрамдарымен айырықшаланатын топырақтарда анықтаған жөн. Жұмыс бойынша қорытынды: Бақылау сұрақтары 1. Топырақ қабатына судың сіңімділігі неге байланысты 2. Судың сіңімділігін басқа да қай жерлерде анықтаған жөн 3. Топырақтың су сіңімділігі қалай бағаланады жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||