Темпоралдылық етістіктің шақ категориясымен тығыз байланысты болады. Себебі, етістіктің шақ категориясы темпоралдылықтың функционалды семантикалық өрісінің негізгі мағыналық ядросын құрайды. Шақ категориясы – етістіктің басты қасиеті. Мұнда болатын формалардың басым көпшілігі – іс-әрекеттің әр түрлі шақта болуы. Cондықтан да ондай формалардың құбылыс сырын, мағыналық ерекшелігін қарастыру – шаққа тән қасиет.
ШАҚ КАТЕГОРИЯСЫ Шақ категориясы белгілі бір формалар арқылы беріледі.
Ондағы қимылдың, жай-күйдің өзі белгілі бір уақытта, мерзімде болатыны, болғандығы, не болып жатқандығы сол етістік бойынан аңғарылады.
Лингвистика мұндай етістіктің берілу жолын ашық рай деп те атайды. Істің сөйлеп тұрған уақыттан бұрын, не соң, не сол кезде істелуін, не істелмеуіне қарай етістіктер белгілі бір жақта, шақта тұрады. Бұл – етістік категориясының басқа сөз таптарынан негізгі бір ерекшелігі. Тыңдап отыр, тыңдамақшы, айттыетістіктерінде субъектімен, мезгілмен және басқа жағдайларға қарай, күрделі (тыңдап отыр, көтеріліп келе жатыр), дара етістікте де (айтты)шақ көрінісі байқалады. Осындай етістіктердің шақ көріністері белгілі бір морфемалар арқылы беріледі де (айт-ты), содан кейін қимыл есім жағдайына қарай жіктеледі.
