кешені
Басылым
:
алтыншы
18
ЕҰУ
Ф
703-08-16.
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
.
Алтыншы
басылым
ұшырайды
,
ал
байланыс
түзуге
қатыспайтын
электрондар
өзгеріске
ұшырамайды
,
жеке
атомда
қандай
күйде
болса
молекула
да
сондай
күйде
болады
.
Мысал
ретінде
ВБ
əдісі
тұрғысынан
фтор
молекуласын
қарастырсақ
. F
2
молекуласындағы
байланыс
фтор
атомдарының
жалқы
электронды
2
р
z
–
орбитальдарының
өзара
бүркесуі
арқылы
жасалады
.
Сондықтан
F
2
молекуласы
түзілгендетек
2
р
z
-
орбитальдары
ғана
өзгерске
ұшырайды
,
ал
валенттік
қабаттағы
басқа
орбитальдар
өзгеріссіз
қалады
.
Ал
МО
əдісі
бойынша
атомдар
молекулаға
қосылысқанда
олардың
валенттік
қабатындағы
электрондар
жалпы
молекулаға
ортақ
болады
,
яғни
молекулалық
электрондарға
айналады
.
Оттек
(
а
)
жəне
азот
оксидінің
(2+) (
б
)
молекулаларындағы
орбитальдармен
электрондармен
толтырылуы
жəне
энергетикалық
диаграммасы
ДƏРІС
№
7
тақырыбы
:
Химиялық
термодинамика
жəне
оның
заңдарын
оқытудың
əдіснамалық
аспектілері
ДƏРІС
тезистері
:
Ішкі
энергия
U–
белгілі
күйдегі
жүйенің
энергия
қоры
.
Ол
жүйе
қандай
күйде
тұрғанына
байланысты
,
жүйе
осы
күйге
келу
жолына
байланысты
емес
. U
абсолютті
мəнін
өлшеуге
болмайды
,
бірақ
жүйе
басқа
күйге
өткенде
D
U
оның
өзгеруін
анықтауға
болады
.
Жылу
(
Q
)
жəне
жұмыс
(
А
)
–
энергия
өзгеруінің
əр
түрлі
формалары
,
процестердің
қасиеттері
,
яғни
энергияның
қандай
жолмен
бір
түрден
екінші
түрге
ауысуына
байланысты
.
Термодинамиканың
бірінші
заңы
–
жүйеге
сіңірілген
жылу
(Q)
ішкі
энергияның
өзгеруіне
(
D
U)
жəне
белгілі
бір
жұмыс
(
А
)
істеуге
жұмсалады
: Q =
D
U + A.
Энтальпия
Н
-
Н
= U + PV
өрнегімен
анықталады
,
мұндағы
P –
қысым
, V –
көлем
.
Егер
жүйе
ұлғаю
жұмысын
сыртқы
тұрақты
қысымы
артық
істесе
,
онда
A = P
D
V, Q
P
=
D
U + A = (U
2
-U
1
)+P(V
2
-V
1
) = (U
2
+PV
2
)–(U
1
+PV
1
) = H
2
– H
1
=
D
H
P
.
Яғни
энтальпияның
өзгеруі
жүйеге
сіңірілген
жылудың
мөлшері
жəне
химиялық
реакция
үшін
тұрақты
,
мысалы
атмосфералық
қысымда
–
кері
таңбамен
реакцияның
жылу
эффектісі
болады
.
Егер
ұлғаю
жұмысы
болмаса
(
реакция
тұрақты
көлемде
өтеді
),
онда
термодинамиканың
бірінші
заңына
сəйкес
Q
V
=
D
U
V
,
жəне
ішкі
энергияныңөзгеруі
тұрақты
көлемдегі
реакцияның
жылу
эффектісіне
тең
.
Энтропия
S
жүйедегі
ретсіздікті
сипаттайтын
шама
.
Оның
мəнін
есептеуге
болады
.
Термодинамиканың
екінші
заңы
—
жабық
жүйенің
энтропиясы
ұлғаяды
немесе
тұрақты
болып
қалады
:
Л
.
Н
.
Гумилев
атындағы
Еуразия
ұлттық
университеті
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
Басылым
:
алтыншы
19
ЕҰУ
Ф
703-08-16.
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
.
Алтыншы
басылым
D
S
³
0.
Термодинамиканыңүшінші
заңы
—
таза
заттың
идеал
кристалының
энтропиясы
абсолютті
нольде
нольге
тең
.
Гиббстің
еркін
энергиясы
G –
G = H- TS
өрнегімен
анықталады
.
Тұрақты
температура
жөне
қысымдағы
процестегі
Гиббс
энергиясыныңөзгеруі
осы
процестіңөздігінен
жүруінің
критериі
болып
табылады
.
Химиялық
реакцияның
жағдайында
:
G
реак
.
түс
–G
реак
.
шық
=H
реак
.
түс
–
Н
реак
.
шық
–T(S
реак
.
түс
–S
реак
.
шық
)=
D
G
реак
=
D
H
реак
–T
D
S
реак
Егер
D
G
£
0,
онда
берілген
жағдайда
реакция
өздігінен
жүреді
.
Егер
D
G> 0,
онда
берілген
жағдайда
реакция
жүрмейді
.
Егер
D
G
таңбасы
екі
фактордың
:
энергетикалық
(
энтальпиялық
,
D
H)
жəнеэнтропиялық
(T
D
S)
алгебрлыққосындысымен
анықталады
.
Мысалы
:
суда
түз
(
натрий
тиосульфаты
)
ерігенде
,
жылу
сіңіріледі
(
D
H> 0)
,
бірақ
процесс
өздігінен
жүреді
,
себебі
T
D
S>
D
H
(
энтропия
артады
,
өйткені
кристалдағы
бөлшектердің
ретті
орналасуы
ерітіндегі
иондардыңретсіз
қозғалуына
өтеді
),
нəтижесінде
D
G
проц
< 0
.
Достарыңызбен бөлісу: |