Жаратылыстану ғылымдары факультетінің деканы



Pdf көрінісі
бет24/53
Дата23.12.2021
өлшемі2,39 Mb.
#128439
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   53
Байланысты:
umkd (6)

 

кешені

 

Басылым



алтыншы

 

 

18 



ЕҰУ

 

Ф



 703-08-16. 

Пəннің


 

оқу


-

əдістемелік

 

кешені


Алтыншы


 

басылым


 

 

ұшырайды



ал

 



байланыс

 

түзуге



 

қатыспайтын

 

электрондар



 

өзгеріске

 

ұшырамайды



жеке


 

атомда


 

қандай


 

күйде


 

болса


 

молекула


 

да

 



сондай

 

күйде



 

болады


Мысал


 

ретінде


 

ВБ

 



əдісі

 

тұрғысынан



 

фтор


 

молекуласын

 

қарастырсақ



.  F

2

 



молекуласындағы

 

байланыс



 

фтор


 

атомдарының

 

жалқы


 

электронды

  2

р

z



  – 

орбитальдарының

 

өзара


 

бүркесуі


 

арқылы


 

жасалады


Сондықтан

  F



молекуласы



 

түзілгендетек

  2

р

z



  - 

орбитальдары

 

ғана


 

өзгерске


 

ұшырайды


ал

 



валенттік

 

қабаттағы



 

басқа


 

орбитальдар

 

өзгеріссіз



 

қалады


Ал

 



МО

 

əдісі



 

бойынша


 

атомдар


 

молекулаға

 

қосылысқанда



 

олардың


 

валенттік

 

қабатындағы



 

электрондар

 

жалпы


 

молекулаға

 

ортақ


 

болады


яғни


 

молекулалық

 

электрондарға



 

айналады


.  

 

 



 

Оттек


 (

а



жəне

 

азот



 

оксидінің

 (2+) (

б



молекулаларындағы

 

орбитальдармен



 

электрондармен

 

толтырылуы



 

жəне


 

энергетикалық

 

диаграммасы



 

 

ДƏРІС

 





тақырыбы



Химиялық

 

термодинамика

 

жəне

 

оның

 

заңдарын

 

оқытудың

 

əдіснамалық

 

аспектілері

 

 

ДƏРІС


 

тезистері



Ішкі

 

энергия

 

U– 


белгілі

 

күйдегі



 

жүйенің


 

энергия


 

қоры


Ол

 



жүйе

 

қандай



 

күйде


 

тұрғанына

 

байланысты



жүйе


 

осы


 

күйге


 

келу


 

жолына


 

байланысты

 

емес


.  U 

абсолютті

 

мəнін


 

өлшеуге


 

болмайды


бірақ


 

жүйе


 

басқа


 

күйге


 

өткенде


 

D



оның

 

өзгеруін



 

анықтауға

 

болады


.

 

 

Жылу

 (

Q



жəне

 

жұмыс

 (

А

)

 – 


энергия

 

өзгеруінің



 

əр

 



түрлі

 

формалары



процестердің

 

қасиеттері



яғни


 

энергияның

 

қандай


 

жолмен


 

бір


 

түрден


 

екінші


 

түрге


 

ауысуына


 

байланысты



Термодинамиканың

 

бірінші

 

заңы

  – 


жүйеге

 

сіңірілген



 

жылу


  (Q) 

ішкі


 

энергияның

 

өзгеруіне



 (

D

U) 



жəне

 

белгілі



 

бір


 

жұмыс


 (

А



істеуге

 

жұмсалады



: Q = 

D

U + A. 



Энтальпия

 

Н

 - 


Н

= U + PV 

өрнегімен

 

анықталады



мұндағы


 P – 

қысым


, V – 

көлем


.  

Егер


 

жүйе


 

ұлғаю


 

жұмысын


 

сыртқы


 

тұрақты


 

қысымы


 

артық


 

істесе


онда


 A = P 

D

V, Q



P

 



D

U + A = (U

2

-U

1



)+P(V

2

-V



1

) = (U


2

+PV


2

)–(U


1

+PV


1

) = H


– H


1

 = 


D

H

P



Яғни


 

энтальпияның

 

өзгеруі


 

жүйеге


 

сіңірілген

 

жылудың


 

мөлшері


 

жəне


 

химиялық


 

реакция


 

үшін


 

тұрақты


мысалы


 

атмосфералық

 

қысымда


 – 

кері


 

таңбамен


 

реакцияның

 

жылу


 

эффектісі

 

болады


Егер


 

ұлғаю


 

жұмысы


 

болмаса


  (

реакция


 

тұрақты


 

көлемде


 

өтеді


), 

онда


 

термодинамиканың

 

бірінші


 

заңына


 

сəйкес


  Q



D

U

V



жəне


 

ішкі


 

энергияныңөзгеруі

 

тұрақты


 

көлемдегі

 

реакцияның



 

жылу


 

эффектісіне

 

тең




Энтропия

 

жүйедегі



 

ретсіздікті

 

сипаттайтын



 

шама


Оның


 

мəнін


 

есептеуге

 

болады




Термодинамиканың

 

екінші

 

заңы

  — 

жабық

 

жүйенің

 

энтропиясы

 

ұлғаяды

 

немесе

 

тұрақты

 

болып

 

қалады




 

Л

.

Н



Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым



алтыншы

 

 

19 



ЕҰУ

 

Ф



 703-08-16. 

Пəннің


 

оқу


-

əдістемелік

 

кешені


Алтыншы


 

басылым


 

 

D



³

 0. 



Термодинамиканыңүшінші

 

заңы

  — 

таза

 

заттың

 

идеал

 

кристалының

 

энтропиясы

 

абсолютті

 

нольде

 

нольге

 

тең

.

 

Гиббстің



 

еркін

 

энергиясы

 

G  – 

G  =  H-  TS 

өрнегімен

 

анықталады



Тұрақты


 

температура

 

жөне


 

қысымдағы

 

процестегі



 

Гиббс


 

энергиясыныңөзгеруі

 

осы


 

процестіңөздігінен

 

жүруінің


 

критериі


 

болып


 

табылады


Химиялық


 

реакцияның

 

жағдайында



:  

 

G



реак

.

түс



–G

реак


.

шық


=H

реак


.

түс


Н

реак



.

шық


–T(S

реак


.

түс


–S

реак


.

шық


)=

D

G



реак

=

D



H

реак


–T

D

S



реак

 

 



Егер

 

D



£

  0, 



онда

 

берілген



 

жағдайда


 

реакция


 

өздігінен

 

жүреді


Егер


 

D

G>  0, 



онда

 

берілген



 

жағдайда


 

реакция


 

жүрмейді


Егер


 

D

G



таңбасы

 

екі



 

фактордың

:

энергетикалық



(

энтальпиялық

D

H) 



жəнеэнтропиялық

(T

D



S) 

алгебрлыққосындысымен

 

анықталады





Мысалы



суда

 

түз

  (

натрий

 

тиосульфаты



ерігенде



жылу

 

сіңіріледі

(

D



H>  0)



бірақ

 

процесс

 

өздігінен

 

жүреді



себебі

 

T

D



S>

D

H



(

энтропия

 

артады



өйткені

 

кристалдағы

 

бөлшектердің

 

ретті

 

орналасуы

 

ерітіндегі

 

иондардыңретсіз

 

қозғалуына

 

өтеді

), 

нəтижесінде

 

D

G



проц

< 0

 .  

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   53




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет