«Жаратылыстану ғылыми-педагогикалық» Жоғары мектебі



бет57/62
Дата03.11.2023
өлшемі269,21 Kb.
#189149
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   62
Байланысты:
Физика лекция
Адам құқығы түсінігі реферат, молдыр апаййй, ғылыми жоба қалдыгүл 2
Ядролық күштер

Атом ядросының құрылысын оқып үйреткенде ядролық күштерге көңіл аудару керек.
Ядролық күштер. Ядролық күштердің ерекшелігі. Атом туралы атом ядросының ашылуы, іргелі күштер санын немесе табиғаттағы өзара әсер жайлы түсініктерді түбегейлі өзгертті. Атом ядросының құрылысы ашылғанға дейін физикалық құбылыстардың барлығы табиғаттағы бізге белгілі екі типті - электрмагниттік және гравитациалық күштермен түсіндірілетін. Бұл күштер іргелі күштер деп аталды.
Атом ядросының протон мен нейтроннан тұратыны ашылғаннан кейін оның тұрақтылығын түсіндіру керек болды.
Атом ядросындағы протондар бір –бірінен шамамен 10-15 м арақашықтықта болады. Осындай жақын арақашықтықта олардың арасындағы кулондық тебілу күші өте үлкен. Кулондық тебілу күшінің әсеріне қарамастан ядродан протондар әртүрлі бағытта шашырамайды. Сондықтан, ядродағы протондар мен нейтрондардың арасында кулондық тебілу күшінен әлдеқайда артық тартылу күші бар.
Мүмкін осы байланыс күші– гравитатциялық өзара әсер күші шығар. r арақашықтықтағы екі протонның Fэ кулондық күшінің Fг гравитациялық тартылу күшіне қатынасын есептейік:
(10)

Осы салыстыру атом ядросындағы протондардың кулондық тебілу күші гравитациалық тартылыс күшінен шамамен 1036 есе үлкендігін көрсетеді. Осындай үлкен көрсеткішті көз алдыңа елестетіп түсінудің өзі өте қиын.
Шамамен Күннің массасы ( 21030 кг ) ауаның бір текшелік сантиметрінің массасынан (1,210-6 кг) сонша үлкен.
Протондардың арасындағы кулондық тебілу күшінің гравитациялық тартылыс күшінен сонша есе артығына қарамастан, атом ядросының тұрақтылығынан мынандай қорытынды жасауға болады, яғни ядродағы протондар мен нейтрондардың арасында табиғаты осы уақытқа дейін белгісіз тартылыс күшінің болатындығын көрсетеді. Оны ядролық күштер деп атады.

Ұсынылған әдебиеттер


1.Орта мектепте физиканы оқыту әдістемесі. Мұғалімдер мен студенттергеарналғанқұрал. /М.Құдайқұлов; Қ.Жаңабергенов. Алматы, “Рауан”, 2001.
2.Аманқұлов Т.П. Жоғары оқу орындарында физиканы оқыту әдістемесі. Оқу құралы. –Шымкент.: М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2010 -98 б.
3.Аманқұлов Т.П. Физика есептерін шығарудың әдістемесі. Оқу құралы. –Шымкент.: М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2007 -166 б.
4.Теория и методика обучения в школе: Частные вопросы: Учеб. Пособие для студ. Пед. Вузов / С.Е. Каменецкий, Н.С.Пурышева, Т.И.Носова и др.; Под. Ред. С.Е.Каменецкого. – М.:Издательский центр «Академия», 2000. – 384 с.
5.Терлікбаев Ж.Ә., Алимбекова Г.Б. Физикадан 9 сыныпқа арналған деңгейлік
тапсырмалар. Алматы: 2006.
6.Терлікбаев Ж.Ә., Алимбекова Г.Б. Қысқаша физика курсы 11 сынып. Анықтамалық
құрал. –Алматы, 2006.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   62




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет