Жарықтың табиғаты туралы ілімнің дамуы. Жарық жылдамдығы. Энергиялық бірліктер мен олардың арасындағы қатынастар
жүктеу/скачать 259,28 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Лауэ әдісі.
| Брегг –Вульф әдісі –монокристалдық зат құрылысын зерттеуде қолданылады. Кристалға (1) монохромат рентген сәулелерінің шоғы (2) бағытталады.
Формуладағы шартты қанағаттандыратын Ө сырғу бұрышының тек дискерті мәндерінде шағылу болады. Иондаушы камера (3) көмегімен әртүрлі бұрыштарға шағылған сәулелердің интенсивтілігін өлшеп және Х –ның біліп, (1) формула бойынша кристалдың тордың d –тұрақтылығын анықтайды. Осы тәжірибелерді рентген сәулелерінің толқындық табиғатының дәлелденуі. Лауэ әдісі. Кристалға (1) рентген сәулелерінің жіңішке шоғы (2) түсіріледі. Суретте көрсетілген (1) кристал Көлемдік дифракциялық тор болып табылады. (3) фотопластинкада дифракциялық көрініс –заңдылықпен орналасқан дақтардың жиыны алынады. Ал дақтардың орналасуы атомдардың орналасу сипатына және түсетін толқынның ұзындығына тәуелді болады. Егер шоқ бағыты кристалдық симметрия өсі бағытымен дәл келсе, онда фотопластинкадағы дақтар жиылып орталық даққа қатысты симметриялы болады. Лауэ әдісі кристалдың симметрия осьтерін анықтай үшін қолданылады. Дебай-Шерер әдісі. Поликристаллдың зат торларының құрылымын зерттеу үшін қолданылады. Заттардың көпшілігі поликристалдар, яғни бір-біріне қатысты әртүрлі бағдарланып орналасқан кішкене кристалдар болады. Осы себептен поликристалдық заттарды зерттеуге тура келеді. (Американ физиктері) Дэвиссон және Джермер тәжірибелері. Бұл тәжірибелерде кристалдан шығарылған электрондарың дифракциясы байқалған. Электронды-сәулелік түтік Т жәрдемімен алынған моноэнергиялы электрондардың параллель шоғы К никель кристалына бағытталады. Электрондар К кристалға түсіп, шағылды. Шағылған электрондар Д (қабылдағыш) көмегімен тіркелді. Қабылдағышты электрондар шоғына қатысты кез-келген λ-бұрышпен орналастыруға болады. Сонда шағылған электрондар беретін ток күшін қабылдағыштың орны өзгеруін (λ-бұрышын өзгертіп) және электрондардың жылдадығының өзгеруіне байланысты өлшеп, әр түрлі бағыттарда шағылған электрондардың интенсивтігі жөнінде қорытындылауға болады. Электрондардың кристалл бетінен шағылуының рентген сәулелерінің кристаллдан дифракциялық шағылуына құсастығын көруге болады. Кристалдан шығалған рентген сәулелері интерференцияланады Голография деп толқындар интерференциясы негізінде дененің көлемдік кескінін алу әдісін айтады. Голография идеясын 1947 ж. ағылшын ғалымы Д. Габор ұсынған. Арнайы оптикалық қондырғыда кеңейтілген лазер сәулесінің шоғы бір мезгілде зерттелетін зат пен айнаға бағытталады. Айнадан шағылған тірек толқыны мен заттан келген толқын қарапайым фотопластинкаға түседі. Онда күрделі интерференциялық кескін тіркеледі. Заттың толқын өрісін қалыптастыру үшін голограмманы фотопластинка орналасқан жерге орналастырып оны айнадан шағылған лазер сәулесімен бастапқы жағдайда қандай бүрышпен жарықтандырылса сондай бүрышпен экспонсиялайды. Нәтижесінде тірек толқынның дифракциясынан заттың көлемдік жалған кескінін көруге болады. Голография әдісі қазіргі кезде көптеген қолданыс тапқан. Голография әдісімен фотоэмульсияға микрофотографиядағыдан 100-400 есе көп ақпарат жазуға болады. Голографиялық интерферометрия әдісі арқылы зерттелетін объектідегі сыртқы әсердің әсерінен болатын аздаған өзгерістерді анықтауға болады. Сонымен бірге қазіргі кезде компьютерлердің жаңа түрі, голография құбылысының негізінде жұмыс істейтін оптикалық компьютерлер жасап шығаруды ойластыру қолға алынып жатыр. жүктеу/скачать 259,28 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|