Тәжірибелік сабақ №1.
Девиантты мінез-құлық әлеуметтануының пәні, объектісі және міндеттері.
Қоғам дамуының қазіргі кезеңіндегі девиантты мінез-құлық әлеуметтануының міндеттері.
«Девиация», «әлеуметтік ауытқу», «әлеуметтік патология», «асоциалды мінез-құлық», «әлеуметтік дезорганизация», «деликвенттік мінез-құлық» түсініктерінің байланыстары.
Позитивті және негативті девиация.
Тәжірибелік сабақ №2.
Э.Дюркгеймнің «Самоубийство» монографиясындағы аномия немесе қоғамның дезорганизациялық жағдайын талдауы.
ТМД елдеріндегі девиантты мінез-құлық әлеуметтануының дамуы.
Ауытқу мінез-құлқының патологиялық және патологиялық емес формалары.
Заңға қарсы, асоциалды және деструктивті (құрылымсыз) мінез-құлықтың негізі формалары.
Іс-әрекет, қызмет және өмір бейнесі девиантты мінез-құлық көрінісінің деңгейлері ретінде.
Әлеуметтік патология, оның негізгі формалары: қылмыскерлік, өзін-өзі өлтіру, жезөкшелік, алкоголизм, нашақорлық.
Тәжірибелік сабақ №3.
Рұқсат ету, ережелер, тыйым салу адамдар мінез-құлқын реттеудің негізгі әдістері ретінде.
Әлеуметтік нормалардың пайдалылығы (қоғамдық қажеттілігі), міндеттілігі және шын мәнінде іске асыру.
Құқық және мораль адамдар мінез-құлқының реттеушісі ретінде.
Әлеуметтік нормалар деформациясы әлеуметтік ауытқу процесінің бір компоненті ретінде.
Тәжірибелік сабақ №4.
Қажеттіліктер классификациясы. Әлеуметтік позитивті, әлеуметтік бейтарап және асоциалды қажеттіліктер.
Нақты өмірлік мәселе тудырған жағдайы девиация факторы ретінде.
Жанжал өмірдің күрделі жағдайларының мазмұндық қыры ретінде.
Тұлғаның биоәлеуметтік ерекшеліктері және девиация.
Тәжірибелік сабақ №5.
Ауытқу мінез-құлықтың себептік комплексі: шынайы әлеуметтік процестер – объективті әлеуметтік қарама-қайшылықтар – әлеуметтік институттар дисфункциясы – құндылықтар деформациясы – ауытқу мінез-құлқы.
Әлеуметтік дезорганизация ұғымы.
Қазіргі Қазақстандағы аномия және ауытқу мінез-құлқы.
Тәжірибелік сабақ №6.
Әлеуметтік бақылау функциялары.
Кешірім жасау және жазалау әлеуметтік нормалардың әдістері ретінде.
Әлеуметтік шектеулер.
Индивидтің өзіндік санасы және әлеуметтік бақылау.
Тәжірибелік сабақ №7.
Санкция (жаза) қолдану арқылы девиантты мінез-құлықпен "күрес".
Қазіргі заманда "жазалау кризисі" түсінігі жөнінде әлеуметтанушылардың түсінігі.
Превенцияның негізгі деңгейлері: жалпы әлеуметтік, арнайы және жеке.
Тәжірибелік сабақ №8.
Мәселенің психологиялық, әлеуметтанулық дәрежелері.
Нашақорлық себептеріне мәдени түсініктеме.
Нашақорлықтың әлеуметтік нәтижелері.
Нашақорлық жастар мәселесі ретінде.
Нашақорлық халықаралық мәселе ретінде.
Қазақстан Республикасында нашақорлықтың алдын-алудың негізгі бағыттары.
Тәжірибелік сабақ №9.
Алкоголь және оның табиғаты.
Спиртті ішімдіктерді тұтынудың нәтижесінде болатын көпшіліктің мінез-құлқындағы өзгерістер.
Әйелдер мен жастар арасындағы алкоголизм мәселесі.
Әлеуметтік өзгеріс кезіндегі алкоголизмнің себептері мен факторлары.
Тәжірибелік сабақ №10.
Қылмыс жасаушы, қылмыстық мінез-құлық, қылмыстық орта.
Қылмыстық субмәдениет.
Қылмыстық істің сандық және сапалық көрсеткіші.
Қылмыстың адамгершіліктік, әлеуметтанулық және заңдық тұрғыдағы мәселелері.
Кәмелетке толмаған жастардың қылмыстық мінез-құлықтары және оның ерекшеліктері.
Тәжірибелік сабақ №11.
Қазіргі кездегі өзін-өзі өлтірудің жыныстық өсу динамикасы.
Өмірден өз еркімен кету мотивтерін әлеуметтанулық зерттеу.
Әлеуметтік-психологиялық дезадаптация, өмірлік-жанжалдық жағдай суицидтік акттың өзара әрекет факторларының нәтижесі ретінде.
Тәжірибелік сабақ №12.
«Сексуалды мінез-құлық» феномені: биологиялық, мәдениеттік, әлеуметтік аспектілері.
Сексуалды азшылық: норма ма әлде ауытқу ма?
Жезөкшелік тарихи және әлеуметтік аспектіде.
Г.Зиммель жезөкшеліктің ақшалай мәні туралы.
Жезөкшелік жыныстық мораль либерализациясы контексінде.
4.4 Магистранттың өзіндік жұмысының мазмұны (Оқу бөлімі-күндізгі)
4.4.1 МӨЖ түрлерінің тізімі
№
|
МӨЖ түрлері
|
Есеп беру түрі
|
Бақылау түрі
|
Сағат саны
|
1
|
Дәріс сабақтарына дайындық
|
Конспект
|
Сабақтарда қатысу
|
2*12=24
|
2
|
Тәжірибе сабақтарының конспектісін дайындау
|
Конспект
|
Сабақтарда қатысу
|
3*12=36
|
2
|
Тәжірибие сабақтарына дайындық, үй жұмысын орындау
|
Жұмыс дәптері
|
Сабақтарда қатысу, ауызша жауап
|
4*12=48
|
3
|
Аудиториялық сабаққа кірмеген қосымша материалдарды оқу
|
Жұмыс дәптері
|
Сабақтарда қатысу, ауызша жауап
|
1*12=12
|
4
|
Бақылау шараларына дайындық
|
|
Жазбаша жауап
|
2*7,5=15
|
Барлығы:
|
135
|
4.4.2 Магистранттардың өз бетінше оқуына ұсынылған тақырыптар тізімі
1 Тақырып. Девиантты мінез-құлық әлеуметтануының пәні
Ауытқу мінез-құлықтың теориялық-методологиялық және эмпирикалық зерттелу деңгейлері. Әлеуметтік ауытқуды зерттейтін аралас ғылымдар жүйесіндегі девиантты мінез-құлық әлеуметтануының орны.
Ұсынылатын әдебиет: [6, б. 125-130], [10, б. 43-48]
2 Тақырып. Қазіргі заман әлеуметтануындағы девиантты мінез-құлықтың негізгі теориялары
Девиантты мінез-құлықты зерттеудің теориялық-методологиялық тәсілдері: әлеуметтік-құрылымдық бағыт, мәдени тәсіл, тұлғалық моделі.
Ауытқыған мінез-құлықты кеңестік және посткеңестік әлеуметтанулық зерттеу ерекшеліктері әлеуметтік-құрылымдық көзқарасты қабылдау ретінде. Қоғамдағы әлеуметтік ауытқу мен нормаға отандық әлеуметтанушылардың көзқарастары сипаттамасы. Ауытқу мінез-құлық типологиясы мен классификациясының негізгі критерийлері. Мінез-құлықтың объектісі, субъектісі бойынша ауытқу мінез-құлқының классификациясы. Заңға қарсы, асоциалды және деструктивті (құрылымсыз) мінез-құлықтың негізі формалары. Іс-әрекет, қызмет және өмір бейнесі девиантты мінез-құлық көрінісінің деңгейлері ретінде.
Ұсынылатын әдебиет: [6, 141-145 б.], [8, 112-116 б.]
3 Тақырып. Әлеуметтік норма девиантты мінез-құлықты анықтауда бастапқы пункт ретінде
Әлеуметтік нормалардың құрылымы. Әлеуметтік нормалардың негізгі сипаттамалары. Әлеуметтік нормалар қоғамдық қарым-қатынасты ұйымдастырудың ерекше әдісі және түрі ретінде. Норманы жасап шығару адамдық іс-әрекеттің ерекше түрі ретінді. Қазіргі Қазақстандағы құқықтың және адамгершіліктің нормалары. Нормалар мен ауытқудың диалектикалық байланыстары.
Ұсынылатын әдебиет: [6, б. 141-145], [8, б. 112-116]
4 Тақырып. Ауытқу мінез-құлқының бірегейлік механизмі
Нақты өмірлік мәселе тудырған жағдайы девиация факторы ретінде. Мәселе туғызып отырған жағдайдың объективті мағынасы және оны тұлғаның субъективті тұрғыда қабылдауы. Жанжал өмірдің күрделі жағдайларының мазмұндық қыры ретінде. Макрожанжалдың адамдардың күнделікті мінез-құлық деңгейімен байланысы. Тұлғаның биоәлеуметтік ерекшеліктері және девиация.
Ұсынылатын әдебиет: [6, б. 145-149], [8, б. 117-125]
5 Тақырып. Девиантты мінез-құлық механизмі бұқаралық әлеуметтік құбылыс ретінде
Әлеуметтік дезорганизация ұғымы. Әлеуметтік қауымдастық дезорганизациясы және тұлға. Аномия концепциясы, оның батыстық әлеуметтік ойдағы дамуы. Қазіргі Қазақстандағы аномия және ауытқу мінез-құлқы.
Ұсынылатын әдебиет: [6, б. 131-140], [1, б. 39-45]
6 Тақырып. Әлеуметтік бақылаудың мәні, функциялары және құрылымы
Әлеуметтік бақылауды әлеуметтанулық зерттеудің теориялық-методологиялық негіздері. Әлеуметтік бақылау формалары (сыртқы және ішкі, ресми және бейресми, т.б.). Әлеуметтік бақылау элементтері. Әлеуметтік бақылау механизмдері. Әлеуметтік шектеулер. Индивидтің өзіндік санасы және әлеуметтік бақылау.
Ұсынылатын әдебиет: [6, б. 132-145], [3, б. 112-115]
7 Тақырып. Қазіргі заманғы әлеуметтік бақылаудың негізгі тенденциялары
Ауытқу мінез-құлқының алдын алудың саясатын жүргізудегі медико-биологиялық тәсіл. Девиацияны ескертудегі әлеуметтік профилактикалық тәсіл. Превенцияның негізгі деңгейлері: жалпы әлеуметтік, арнайы және жеке.
Ұсынылатын әдебиет: [2, б. 65-74], [3, б. 114-119]
8 Тақырып. Нашақорлық әлеуметтік мәселе ретінде
«Нашақорлық» - «наркотизация» түсініктерінің байланыстары. Нашақорлықты зерттеудің негізгі әлеуметтанулық тәсілдері. Нашақорлықты зерттеудегі жүйелелік тәсіл. Есірткіге бейімдеудің объективті, субъективті факторлары және мотивтері. Есірткіні зандастыру: қарсы және келісу. Батыс елдеріндегі нашақорлықпен күресудің жаңа әдістері. Нашақорлық процесіне бақылаудағы формалды емес ұйымдар мен нашақорларға әлеуметтік көмек көрсететін қызметкерлердің маңызы.
Ұсынылатын әдебиет: [1, б. 15-28], [5, б. 33-37]
9 Тақырып. Ішімдікке салыну әлеуметтік патология түрі ретінде
Ішімдікке салынудың алдын-алудың басты мәселелері және Қазақстан Республикасындағы маскүнемдік. Қазақстан Республикасындағы алкоголизмнің ерекшеліктері. Ішімдікке салыну мен маскүнемдіктің алдын-алудың негізгі бағыттары. Әлеуметтанулық зерттеудің мемлекетте антиалкогольдік саясатты қалыптастырудағы маңызы.
Ұсынылатын әдебиет: [5, б. 80-88], [1, б. 15-28]
10 Тақырып. Қылмыс әлеуметтанулық зерттеудің объектісі ретінде
Қылмыс әлеуметтануына концептуалды көзқарас. Қылмыстық мінез-құлықты зерттеудің әлеуметтанулық әдістері: кемшіліктері мен жетістіктері. Нақты әлеуметтанулық зерттеулердің қылмыстық әлемдегі саясатты қалыптастырудағы ролі.
Ұсынылатын әдебиет: [4, б. 58-63], [5, б. 113-120]
11 Тақырып. Өз-өзіне қол жұмсау әлеуметтанулық феномен ретінде
Суицидтік мінез-құлықты зерттеудегі әлеуметтанулық тәсіл ерекшелігі. Өз-өзіне қол жұмсауды зерттеудегі негізгі концепциялар мен көзқарастар. Суицидтік мінез-құлықтың алдын алудың жалпы әлеуметтік және спецификалық шаралары.
Ұсынылатын әдебиет: [7, б. 47-56], [8, б. 25-32]
12 Тақырып. Сексуалдық девиациялар: әлеуметтанулық талдау
Мәдени шеңбердегі секс. Сексуалды төңкеріс әлеуметтанулық талдаудың объектісі ретінде. Жезөкшелікке байланысты қазіргі «әлеуметтік мифтер» туралы. Жезөкшелік жыныстық мораль либерализациясы контексінде.
Ұсынылатын әдебиет: [11, б. 87-95], [7, б. 47-56]
5 Ұсынылған әдебиеттер тізімдері
Негізгі:
1. Абдиров Н.М., Интыкбаев И.Р. Подросток в орбите наркомании, проблемы, предупреждение. - Караганда, Высшая школа КНБ, 2009.
Актуальные проблемы социологии девиантного поведения и социального контроля. Сб. статей. - М, 1992.
Оспанов С.И. Социология права. - Алматы, «Раритет», 2007
Актуальные проблемы суицидологии. - М.: Наука. 2008
5. Афанасьев B.C., Гилинский Я.И. Девиантное поведение и социальный контроль в условиях кризиса Российского общества. - СПб., 2010.
Косымша:
6. Гилинский Я.И. Социология отклоняющегося поведения как специальная социологическая теория. // Соц.Исс, 2010, № 4.
7. Джаманбалаева Ш.Е. Общество и подросток: социологический аспект девиантного поведения. - Алматы, 2009 г. - 278 с.
8. Социальные, правовые и криминологические проблемы борьбы с наркоманией. - Харьков. 2011.
9. Тощенко Ж.Ж. Социология. М., Прометей, 2007.
10. Фромм Э. Анатомия человеческой деструктивности. М., 2008.
Мамандықтың жұмыс оқу бағдарламасынан көшірме
|
|
Нысан
ПМУ ҰС 7.18.3/32
|
«Девиантты мінез-құлық әлеуметтануы» пәні бойынша
6М050100 «Әлеуметтану» мамандығының
жұмыс оқу жоспарынан көшірмесі
Оқу формасы
|
Пәннің еңбек көлемі
|
Семестр бойынша бақылау түрлері
|
Семестр
|
Магистранттардың семестр бойынша жұмыс көлемі
|
Кредиттер
|
Академиялық сағаттар
|
Кредиттер
|
Ауд сабақтар (ак.сағат)
|
МӨЖ
(ак. сағат)
|
барлығы
|
ауд
|
МӨЖ
|
емт
|
сын
|
КЖ
|
Кж
|
барлығы
|
дәр
|
тәж
|
лаб
|
барлығы
|
МОӨЖП
|
Жоғарғы кәсіби білім негізіндегі күндізгі
|
3
|
180
|
45
|
135
|
3
|
-
|
-
|
-
|
3
|
3
|
45
|
30
|
15
|
-
|
135
|
45
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кафедра меңгерушісі ___________ Иренов Г.Н. «___» ________ 20__ж.
Достарыңызбен бөлісу: |