Жоспар: Жоспар

• ҰЛТТЫҚ ЭКОНОМИКА: МАЗМҰНЫ, ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ НӘТИЖЕСІН ӨЛШЕУ.

Жоспар:

• Жоспар:
• 1. .Ұлттық экономиканың құрылымы
• 2.Макроэкономикалық көрсеткіштердің жалпы мінездемесі.
• 3.Ұлттық есеп жүйесі

• 1.Ұлттық экономиканың құрылымы
• Ұлттық экономиканың көптеген анықтамалары бар. Мы­салы, В. Леонтьев: «ұлттық экономика - бір-бірімен өзара байланысқан көптеген әртүрлі қызметтер түрінен тұратын, өзін-өзі реттейтін жүйе» - деп санайды. Қазіргі уақытта ұлттық экономиканың кең тараған анықтамасы келесі тұжырымдалады: ұлттық экономика – өзара байланысқан салалар,өндіріс түрлері және территориялық кешендер жүйесі.
• Ұлттық экономиканың мақсаттары берілген экономиканың даму ерекшелігі мен экономикалық жүйесінің түріне байланысты болады. Дегенмен, барлық ұлттық экономикаларға төмендегідей негізгі мақсаттар тән болады:

• экономикалық өсу
• жұмыспен қамтылудың жоғарғы деңгейін ұстап тұру
• бағаның баяу өсуін қамтамасыз ететін баға деңгейін тұрақтандыру
• төлем балансын ұстап тұру
• қоғамда әлеуметтік әділеттікке жету.
• Ұлттық экономиканың құрылымы-бұл оның құрамдас бөліктерінің арасындағы тұрақты сандық қатынастар.
• Классификациялау критерийіне байланысты келесідей кұрылымдарды бөліп көрсетеді:

• -ұдайы өндіріс құрылымы - ұлттық экономиканы біртектес экономикалық субьектілер топтарына бөлу (фирмалар, үй шаруашылықтары, мемлекет);
• -әлеуметтік құрылым - бұл кұрылымның негізінде меншік қатынастары, еңбек түрлері және тағы басқалары жатады;
• -салалық құрылым - ұқсас әлеуметтік-экономикалық қызметтер орындайтын біртектес шаруашылық бірліктерінің жиынтығымен сипатталады;
• -территориялық құрылым - ұлттық экономиканы эко­номикалық аймақтарға бөлу;
• -сыртқы сауда құрылымы - экспорт пен импорттағы тауарлар топтарының ара қатынасымен анықталады;
• -инфрақұрылым - өндіріске қызметтер көрсететін салалар.

• Ұлттық экономикадағы мемлекеттің орны мен рөлі оның орындайтын қызметтерімен анықталады. Мемлекеттің не­гізгі қызметтеріне келесілер жатады:
• шаруашылық субъектілерінің арасындағы өте маңыз­ды қатынастарды реттеуші құқықтық;
• өндірістік процестердің қалыпты қызмет жасауын қамтамасыз ететін ұдайы өндірістік-технологиялық;
• монополияға қарсы іс-әрекет пен бәсекені қолдауға бағытталған бәсекені қорғау қызметі;
• тұрақтандыру қызметі - үкіметтің ұлттық экономи­каның негізгі мақсаттарына жетуге бағытталған іс- әрекеттері;
• болжамдық - экономиканың дамуын болжамдау негізінде дамудың приоритеттік бағыттарын анықтау;
• реттеуші- нарықтық экономика қызметтерінің жағымсыз салдарын мейлінше азайту.

• 2.Макроэкономикалық көрсеткіштердің жалпы мінездемесі.
•  Ұлттық экономика жұмысының нәтижелерін қорытындылаушы ретінде БҰҰ (Біріккен Ұлттар Ұйымы) кепілдемесі бойынша агре­гаттар қолданылады. 1991 ж. бастап Халықаралық есеп жүргізушілік жүйесіне Қазақстанда да көшті.
• Негізгі және қорытындылаушы болып ұлттық байлық есептеледі.
• Ұлттық байлық – қоғамның бүкіл тарихы ішіндегі жинақталған тұтыну құндарының жиынтығы.
• Алғашқы рет ұлттық байлықты 1664 ж. Англияда У.Петти есептеген. Бұны 100 жылдан соң А.Смит қайталаған.
• Францияда ұлттық байлықты алғашқы бағалау 1789 жылы, АҚШ-та 1805 жылы, Ресейде 1864 жылы болды.

• Ұлттық байлық мынаны қамтиды: мүлік (негізгі және айналым қорлары, үй мүлігі), табиғи байлық (жер, минерал және орман қорлары), заттай емес байлық (ұлт денсаулығы потенциалы, оның рухани байлығы, білім және ғылым потенциалы, интеллектуалдық меншік құраушылар).
• Бір жылғы шаруашылық іс-қызметінің қорытындылаушы көрсеткіші болып қоғамдық өнім есептеледі. Оны бірнеше анықтамалар арқылы көрсетуге болады: Жалпы ұлттық өнім (ЖҰӨ), ұлттық табыс (ҰТ), таза ұлттық өнім (ТҰӨ), жалпы ішкі өнім (ЖІӨ).
• 
  
  жүктеу/скачать 1,36 Mb.
  
  Достарыңызбен бөлісу: