Казахстан республикасыныњ
жүктеу/скачать 2,41 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Praescriptio
- Intentio
- Demonstratio (
| 5.4. Формулярдық процессі.
Приицинат заманында легисакциялық процесстің орнына басқа формулярлық процесс келген. Бұл процесстің түрі легисакциялық процесстен жеңілдей және қарапайымдай болатын. Формулярлық formula деген сөзден шыққан. Formula претор қолынан шыққан іс қағаздың бір түрі. Формулярлық процесстің тұрғысынан формула (Formula) сөзден шықты. Формула-құрастыру түрі, бұл мағынада арбитрге претор жазған қызмет қағазының құрастыру түрі. Формулярлық процесс легиасакциялық процесстен өте ыңғайлы, күрделі емес және жеделдеу болған. Претор талабымен келген азаматты және оның жауапкерді шақыратын тыңдаған, содан соң өз пікірін арбитрге арнап осы формулаға жазған. Формула бірнеше бөлімдерден құрылады: Алдымен Praescriptio (алдыңғы сөз) жазылады. Оның ішінде мысалы «Осы істе бір әлде одан көп талаптар бар, бұрын осы кісі осындай талаптармен жолыққан жоқ» деп претор формуланың негізгі бөлімдері жазылған. Негізгі бөлімдер екеу болған: Intentio (талаптың мазмұны) және Condemnatio (претордың осы іске ойлаған ой пікірі). Претор кондемнацияда шешімді шығарған жоқ, тек қана арбитрге осы істі жақсы қарап, дұрыс шешімді шығар деп жазған. Шешімді арбитр өзі шығарған. Кейде интенциямен кондемнацияға қосымшалар жазылған. Қосымшалар осындай болған. Demonstratio (жарғы түсіндірме), Exceptio (шығару) және Adidudicatio (ерекше қосымша). Демонетрацияда претор қарайтын істі жариялап түсіндірілетін. Ал эксцепция деген жауапкердің талапқа қарсы айтқан сөздері. Бірақ талап түгел мойындамау емес, тек қана кейбір талаптың жеке бөлімдерге қарсы сөздер. Адьюдикaция – ерекше бөлім. Мысалы, кейбір істерде таласқан затты екіге бөлу керек, әлде затты талапкерге, ал оның құнын жауапкерге арнау керек кезде жазылатын. Формулярлық процесс алаңда емес, жабық ғимараттарда өтетін. Содан соң сотқа аса көп жұрт қатыспаған. Легисакциялық және формулярлық сот процесстің түрлері Румда республикалық және принцинат кезеңдерде кең тәжірибеленген. Ал доминат (императорлық) кезеңде олардың орнына сот процесінің үшінші түрі - экстраординарлық процесс пайда болған. жүктеу/скачать 2,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|