Клара Қабылғазина
жүктеу/скачать 2,41 Mb. Pdf көрінісі
|
Тіршілік.pdf
| Тіршілік
сөйлемейтiн болып кеттiң ғой, Жәке, иә, өмiрде не жаңалық?» деп сөз бастайтын. Жәміштің оқымай қалғандығы болмаса, фантазия керемет дамыған, оның бiр көрiнiсi: Өрiстен кеш қайтқан сиырына көршiлес жас келiншек ұрсып жатқан көрiнедi: – Күнде кеш келетiндi қайдан шығардың? Қаңғып кетесiң, iздеп таба алмай қаламын. Қай жаққа қаңғисың айтшы? – дегенiн ести са- лысымен Жәміш өзi қатарлас кемпiрге: – Ой-бу! Мына жап-жас келiншектiң күйеуi басқа әйелдерге барып, қыдыратын көрiнедi. «Қайда қаңғисың, күнде кеш келесiң» деп жылап ұрысты кеше күйеуiне. – Қойшы-әй! Кеше ғана үйленiп едi ғой… Бұл күнгi жастардың бәрi бұзылып кеткен. Далаға кiрiп-шығып, мал-жайын барлап, өткен-кеткендермен бiр- екi ауыз тiлдесiп, тiптi болмаса мал өрiсiне қарай барып, қыдырыстап қайтатын ақсақалдың екi қолы алдына сияр емес. Әлсiн-әлсiн «Бе- ломорын» ұстап, балконға шығады. Әрлi-берлi өтiп жатқандарға қарайды. Кемпірі шала орысшасымен әңгімесін Иринаға айтады. Ол алғашқыда сәл құлақ түретiн едi, соңғы уақытта: – хватит болтать!, – дейтiн болды. Онысы мылжың кемпiрдiң сөзiнiң жүйкесiне тигенi де, екiншiден, Ермекке деген ашу-ызасы да қабаттасып қалған-ды. Кейiнгi кездерi үйге қонуды сиретiп жүрген күйеуiне көңiл олқылығы тағы бар… Ене мiнезiн «ұялмайтын бетке шаршамайтын жақ бередi екен» деп түйген. «Өзiнiң мiнезi өзгердi, үйге қонбайды, онымен қоса алжыған әке-шешесiн әкелiп миымды ашытып қойды-ау» деген ойлар басын шырмаған келiншек үйден жұмысын сылтауратып, ұзағырақ кетiп қалуға тырысады. Ажырасып кетейiн десе мына заманда күн көру қиын. Ермектiң табыскерлiгiнде мiн жоқ. Жұрттың әйелдерiнше қолына сөмкесiн ұстап, қай жерде арзандау тамақ бар екен деп сүмеңдеп жүрген жоқ бұл. Базарға да бармайды, жүргiзушiсiн жiберiп керек-жарағының бәрiн әкелiп, тоңазытқышты толтырып қоятынын жоққа шығара алмайды. Сол себептен де ажырасқан күнi жағдайының қиын болатындығын түсiнедi. Жалғыз қыз Карина да шолжаң, еркетотай болып өсiп келедi. Не сұраса, не қаласа қолын қақпағандықтан бой жетiңкiреп қалса да «жоқ» дегендi ұқпайды, елестете алмайды. Өзi сияқты қыз-ұлдарды тауып алып, солармен ғана араласады. Нашарлау киiнетiн, жағдайларының жоқтығы бiлiнiп тұратын, бірақ жақсы оқитын балаларды да менсiн- 148 Клара Қабылғазина бейдi. Жұмыстан кеш қайтатын, немесе мүлде қайтпай қалатын әкесi келсе топ-толық денесiмен маймаңдай жүгiрiп, мойнына асыла кететiн әдетi бар. Табиғатынан балажан Ермек қанша шаршап тұрса да, көңiл- күйi болмаса да қызының илеуiне көне кететiн. – Папа, бiздiң мектептiң бiр қызы иномарка жүргiзiп жүр. Мектепке өзi айдап келедi, қолында соткасы да бар. Маған да әпересiң ғой… – Әрине, тек есейсең болды… – Ой, папа, мен сенi сондай жақсы көремiн, – деп әкесiнiң бетiнен шолп-шолп сүйедi. Оның осы қылығына риза болған әкесi де, ата- әжесi де қауқылдасып қалады. Бәрiнiң тiлегi жалғыз, жалқы қыздың аман дығы. Тек, Ирина ғана әлденеге iшiнен секемденгендей… Қызы- ның алдында өзiнiң беделiнiң төмендеп, ақшалы әкесiн көбiрек жағалайтынына қамығады. Бой жетiп, анасына сырлас болудың ор- нына күннен күнге алыстап барады. «Бүгiн де кеш келемiн» деп өзiне көз салмастан бұрылып кете берген күйеуiнiң артынан қарап қалған Иринаның көзiне жас толды. Соңғы кездерi топ адамның ортасында отырса да жалғыздықты сезiнетiн болғаны жанын жабырқатып, көңiлiн жүдеттi. Тiптi болмаса, көңiлiн аулап, жұмысқа кетерiнде бетiнен сүйiп кететiн күйеуi соңғы кездерi тым салқын. «Көнсең – осы, көнбесең – тағы осы» деген сыңай танытады. Бiр өзгерiс барын сезетiн, бiрақ бiле алмай дал болатын келiншек амалсыз көз жасына ерiк бередi. Ойлап- толғап шешкенi – амалдап, қызын өсiрiп, күн көруi қажет. Сөйтіп жүргенде Ермекті Айнашпен тағдырдың өзі жолықтырған еді. * * * Не жауарын, не жаумасын бiлмегендей аспанның жүзiн торлаған қара бұлттың бiр тобы жөңкiлiп өте шығады, ендi бiр тобы түнерiп қара аспанды төндiрiп тұрып алады. Онсыз да көңiлi бей-жай бо- лып, не әрекет етерiн бiлмей отырған Ақжанға ауа райы да қосымша болғандай… Есiне әр нәрсе түсiп, жанарына жас үйiрiлдi. Бiресе балалық, жастық шағы өткен ауылы көз алдына көлбеңдесе, бiресе ана алақанының жы- луынан ерте айырылып, жаутаңдап өткен күндерi елес бередi. Орта мектептi бiтiрген соң «Бәленбай деген Алматыға кетiп барады екен, соған iлесiп оқуға бар!», – деп әкесi қолына азын-аулақ қаржы берiп шығарып салған болатын. Бiр-екi көйлек-көншегiн салып кете барып едi… Содан жолы болып, жоғары оқу орнының есiгiн де ашты. «Жоқтық ұят емес, байлық мұрат емес» деген принциппен жүргенiнде бес жыл |