Конус. Қиық конус. Конустың, қиық конустың осьтік қималары.
Анықтама: Тікбұрышты үшбұрышты катетінен айналдырғанда шығатын фигура конус деп аталады. Грек. Ronos- «қарағай бүршігі»
Анықтама: Конустың төбесінен оның табан жазықтығына жүргізілген перпендикуляр конустың биіктігі болады. Табан шеңберінің кез келген нүктесін конустың төбесімен қосатын кесінділердің проекциялары тең, сондықтан олар – тең кесінділер. Бұл кесінділер конустың жасаушылары деп аталады. Конустың бүйір беті де конустық бет деп аталады.
Конус табанының радиусы R жасаушысының ұзындығы l ал биіктігі H болсын. Пифагор теоремасына сәйкес бұл шамалар l 2= R2 +H2
Теорема: Конустың бүйір бетінің ауданы оның табан шеңберінің ұзындығы мен жасаушының көбейтіндісінің жартысына тең, яғни
S = πRl
R- конус табанының радиусы, l-конустың жасаушысы.
S = πRl+πR2 = πR(l+R),
R- табанының радиусы, l-конустың жасаушысы.
Конустың қимасы.
Конустың қайсыбір екі жасаушысын қамтитын екі түзу арқылы бір ғана жазықтығын жүргізуге болады. Бұл жазықтық конустың табанын хорда бойымен, ал бүйір бетін екі жасаушы боймен қиып өтеді.
Аталған жазықтық пен конустың ортақ бөлігі теңбүйірлі үшбұрыш болып табылады.
Егер α жазықтығы конустың осі арқылы өтсе, онда қимада пайда болған үшбұрыш конустың осьтік қимасы деп аталады.
Егер конустың бүйір бетін табанымен қиылыспайтын және конустың осіне перпендикуляр емес жазықтықпен қиып өтсек, онда қимада элиппс аламыз.
Анықтама: Конустың табаны мен табанына параллель қиманың арасындағы бөлігі қиық конус деп аталады.
Анықтама: қиық конустың бір табанының қайсыбір нүктесінен екінші табан жазықтығына түсірілген перпендикуляр қиық конустың биіктігі деп аталады.
Конустың бүір бетінің ауданының формуласы бойынша
Sқ.кон.б.б. = πl(R+r)
Теорема: Қиық конустың бүйір бетінің ауданы табан шеңберлерінің қосындысының жартысы мен жасаушының көбейтіндісіне тең
Sқ.кон.б.б. = *l=*l
Sқ.кон.б.б. = πl(R+r)+πR2+πr2
Мұндағы l-жасаушы, ал r – мен R - конус табандарының радиустары.
Тест тапсырмасы:
1.Конус қандай фигураны айналдырғанда шығады:
А. Дөңгелектің диаметрі арқылы айналдырғанда
В. Тең бүйірлі үшбұрышты бүйір қабырғасы арқылы а»налдырғанда
С. Тік бұрышты үшбұрышты катеті арқылы айналдырғанда
Д. Тік бұрышты үшбұрышты гипотенузасы арқылы айналдырғанда
Е. Тік бұрышты үшбұрышты диагоналі арқылы айналдырғанда
2.Конустың жасаушысы-5см,радиусы-4см болса бүйір бетінің ауданы неге тең?
А. 25π (см2) В. 100π(см2) С. 20π(см2) Д.20(см2) Е.40π (см2)
3.Цилиндрдің табанының радиусы -2м,биіктігі -3м болса, цилиндрдің осьтік қимасының диаметрін табыңдар.
А.10м В.5м С.8м Д.100м Е.100м
4.Конустың радиусы -3м,биіктігі-4м болса жасаушыны табыңдың:
А.5м В.10м С.15м Д.1/5м Е.10м
5.Қиық конус радиустары-3м және 6м,биіктігі-4м болса жасаушысын табыңдар
А.2м В.5м С.3м Д.4м Е.10м
Достарыңызбен бөлісу: |