Mg2+ иондарының мөлшері, мг/л.
Кермек суда тағам өнімдері нашар піседі, себебі кальций ка- тионы тағамның ақуыздарымен ерімейтін қосылыстар түзеді.
Мұндай суда сабын көпірмейді, ал оны қайнатқанда қақ түзіледі. Кермек суды көп уақыт қолдану ішектің əлсізденуіне жəне адам ағзасында тұздардың жиналуына əкеледі.
Су кермектігін жою үшін (оны жұмсарту үшін) Ca2+ жəне Mg2+ иондарын тұнбаға түсіру қажет. Суды жұмсарту үшін ка- тиониттерді де (құрамында қозғалғыш катиондары бар иониттер) қолданады. Мысалы, кермек суды RNa түріндегі катионит арқылы өткізсе, мынадай ион алмасу үдерісі жүреді:
2
2RNa + Са2+ = R Сa + 2Na+ 2
2RNa + Mg2+ = R Mg + 2Na+
Суды жұмсартудың ең тиімді əдісі оны қайта айдау болып табылады.
Бақылаусұрақтарыменжаттығулар
Бериллий мен магний атомдарының электрондық конфигурациясын жа- зыңыздар. Ве2 мен Mg2 молекулалары болуы мүмкін бе? Бұл элементтер қандай тотығу дəрежелерін көрсетеді?
Бериллий мен магний металдардың кернеу қатарында қандай орын ал- ған? Бұл элементтердің сумен, қышқылдармен (HCl, H2SO4, HNO3) жəне сілті ерітінділерімен əрекеттесуі қалай жүзеге асады?
Сілтілік жəне сілтілік жер металдарымен ұқсастығы мен айырмашылы- ғын көрсетіңіздер.
Су кермектігінің қандай түрлерін білесіздер жəне оны жою жолдары белгілі ме?
Судың жалпы кермектігін жоюға мына заттардың қайсысын пайдаланған дұрыс: NaOH, H2SO4, CaCl2, Na3PO4, CaSO4, Na2CO3, əк суы? Реакция теңдеулерінің молекулалық жəне иондық түрін жазыңыздар.
1 кг: а) магнезитті; ə) доломитті; б) ізбесті күйдіру барысында теория жүзінде көміртек оксидінің массасы нешеге тең болатынын есептеңіздер.
1 л судың құрамында: а) 1 г СаCl2; ə) 0,01 моль Са(НСО3)2 болатын судың кермектігін есептеңіздер.
Бериллий оксидінің екідайлы екенін дəлелдейтін реакция теңдеуін жа- зыңыздар.
Стронцийдің сумен жəне концентрлі азот қышқылымен реакциясын жа- зыңыздар.
Мына айналымдарды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін реакция теңдеу- лерін құрастырыңыздар: Са →Ca(OH)2→CaCO3→CaO→Ca(OH)2→CaCl2→Ca.
Кальций карбидін алу үшін 117,9 кг сөндірілмеген əк қолданылды (СаО массалық үлесі 95 %-ға тең). 89,6 кг СаС2 алынды. Өнімнің шығымын анықтаңыздар.
Бериллий мен магний неліктен сілтілік жер металдарына жатпайды?
Магнийді қарапайым жағдайларда сақтауға болады, ал кальцийді нелік- тен олай сақтай алмаймыз?
1,97 г екі валентті металды хлормен əрекеттестіру арқылы 3 г хлорид алынды. Металдың салыстырмалы атомдық массасын анықтаңыздар.
СаО – негіздік оксид, ал Са(ОН)2 – негіз екенін дəлелдейтін реакцияларды молекулалық жəне иондық түрде жазыңыздар.
Элементтердің жалпы сипаттамасы. Периодтық жүйенің I тобының негізгі топшасына жатады: литий Li, натрий Na, калий К, рубидий Rb, цезий Cs, франций Fr. Бұл топшаның металдары сілтілік деп аталады, себебі олар өздері жəне олардың оксидтері сумен əрекеттесіп, сілтілер түзеді. Сілтілік металдардың атом- дарының сыртқы энергетикалық деңгейінде бір электрон бар – ns1. Мысалы, литий жəне натрий атомдарының электрондық құрылысы:
f
Сілтілік металдардың кейбір сипаттамалары 14-кестеде көр- сетілген.
кесте
