Стероидтарды алудағы трансформация жолдары;
1. Гидрооксилді топты енгізу – жиі қолданылатын әдіс. Стероид молекуласының 3, 11, 16, 17 жаңдайдағы ОН- топтардың болуы оның физиологиялық әсерін негіздейді. Стероидтарды гидрооксилдеу процесін негізінен саңырауқұлақтар мен олардың конидиялары іске асырады. Мыс: Rh. Nigricans. Кортизон алуда көптеген МО-дің 11-α жағдайдағы көміртекті гидрооксилдеуге деген қабілетін қолданады. 11-β-Он тобының болуы кортизолдың және преднизолонныі физиологиялық белсенділігіне әсер етеді. Гидроорксилдеуге құрылысы әртүрлі субстраттар ұшырайды, себебі МО-ң гидрооксилазалары кеі субстратты спецификалық қасиет танытады. МЫС, Cunninghamella blakesleeana штаммы эстран, тестостерон, кортексолон сияқты түрлі стероидтардың молекуласының 11-β- орнына ОН тобын енгізе алады. 14-α-гидрооксилдеуді Bacillus cereus бактерясы, ал 15-α-гидрооксилдеуді негізінен Fusarium және Penicillium іске асырады. Гидрооксилдеу әдісі өндірістік ауқымда пайдаланылмайды, себебі ферментеция шығымдылығы төмен болады. Ол стероидтардың суда ерімейтіндігіне және оларды ерітетін еріткіштердің улылығына байланысты.
2 Дегидрогенизация – препарат молекуласында қос байланыстың болуы оныі биологиялық әсеріне тікелей әсер етеді. Дегидрогенизация арқылы преднизолон алынады. Көбінесе МО 1,2 және 4,5 орнындағы көмірсутектер арысында қос байланыстың п.б. туғызады, бірақ 7,8; 8,9; 9,11; 16,17; 17,20 жаңдайында дегидрогенизациялау құбылыстары анықталған. Дегидрогенизациялау реакциясын бактериялар мен актиномицеттер, әсіресе Arthrobacter, Corynebacterium, Nocardia топтары іске асырады. Дегирогеназалардың кеі субстратты спецификалығы субстрат ретінде стероидтар алу схемасында жартылай өнім б.т. стероид ацетататтарын қолдануға жағдай жасайды. Мыс, Mycobacterium globiforme 193 кортизонда 1,2 байланысын дегидрлеуге, сол сияқты кортизонацетатты преднизонацетатқа айналдыруға қабілетті.
Дегидрогенизациялау арқылы кортизоннан преднизолон, метилтестостероннан дианабол, гидрокортизоннан преднизолон алуға болады. 1,2-дегидрлеу өнімдерінің шығымы жоғары -86 % жетеді.
3 Микробиологиялық тотықсыздану-дегидрлеуге қарағанда сирек кездеседі. Негізінен холестеринді копростеринге айналдыратын ашытқылар мен анаэробты бактерияларға тән. Бірақ қос байланыстарды қанықтыру аэробты дақылдарда да байқалған. Оларға актиномицеттер, микоформалар, саңырауқұлақтар жатады.
4 Гидрооксилді топтың кетотопқа дейін тотығуы – жиі кездеседі, стероидты молекуланың 3, 17 және 20- атомдарының бактерияларғ актиносмицеттер көмегімен түрленуі пактикалық мәні зор.
5 Стероид эфирлерінің гидролизі-1938ж табылды. Практикалық маңызы- ацилденген стероидтар хим. Синтез кезінде алынған аралық өнімдер б.т. Ол кезде гормонның функционалды топтары ацилденген күйде болады, ацил тобын ажырату хим№ жолмен оіай болса да, кейбір қажетсіз құбылыстарға алып келеді. Эфирлі байланыстардың микробты жолмен ыдырауы түрлі МО көмегімен, әсіресе флавобактериялар арқылы іске асады. Вас. Megaterium культурасы стероидтардың 21-ацетаттарын ыдыратады. Дезацилдеуші қасиетке микоформалар, мукор және тұрпайы саңырауқұлақтар мен актиномицеттер ие. Эфирлер гидролизі гидрооксилдеу, дегидрлеу реакцияларымен қатар жүреді. Қосымша реакциялардың туындауы байқалмайтын эфирллі байланыстарды гидролиздейтін дақылдарға Actinomucor corymbosus, Mucor lamprosporus, Actinomyces flavis, A. pheochromogenes, Nocardia sp. және Arthrobacter simplex МО жатады. Реакция шығымдылығы 95% жетеді.
Достарыңызбен бөлісу: |