Лекциялар жинағы Шымкент-2019 ж. Тақырып 1 Тақырып Нарықты қалыптастыру мәні және қағидалары, теориялық негіздері
кесте. Мемлекеттік мекелер үшін негізгі қорлардың жылдық тозу мөлшері
жүктеу/скачать 254,25 Kb.
|
Экономика и организация производства
- Бұл бет үшін навигация:
- -кесте. Негізгі капиталдың амортизациясын бірқалыпты есептеп шығару әдісі
2.1.кесте. Мемлекеттік мекелер үшін негізгі қорлардың жылдық тозу мөлшері
Мысалы: Амортизация сомасын қызмет ету мерзімі бойынша анықтау мысалын қарастырайық. Субъектінің сатып алған көшірме құрал -жабдығының бастапқы құны – 30 000 000 теңге, бес жылдық қызмет жасағаннан кейін болжамдық қалдық құны 3 000 000 теңгені құрайды. Осы мәліметтерге сүйене отырып, бір жылдық аморти- зациялық аударым былайша анықталады: (30 000 000 теңге – 3 000 000 теңге) / 5 =5 400 000 теңге. Бұл көшірме құрал-жабдығының барлық амортизацияланатын сомасы 27 000 000 теңгеге (30 000 000 – 3 000 000) тең, ал оны пайдалану мерзіміне бөлу арқылы бір жылдық амортизациялық аударым сомасы табылады. Бұл көшірме құрал-жабдығының пайдалану мерзімі 5 жыл болғандықтан барлық амортизациялануға тиісті соманы 100 пайыз деп алып, ал бір жылдық амортизациялық аударым мөлшерін сол соманың 20 пайыз деп те табуға болады (100/5=20%). Осы амортизация мөлшерін пайдалана отырып, жоға- рыдағы көрсеткішке тең соманы табуға болады. 27 000 00020/100 = 5 400 000 Осыған сәкес ай сайынғы амортизация сомасы 450 000 теңге тең болады (5400000:12). -кесте. Негізгі капиталдың амортизациясын бірқалыпты есептеп шығару әдісі
Бұл кестеден үш жағдайды көруге болады: негізгі капиталдың пайдалану мерзімі ішінде оған есептелетін амортизациялық аударым сомасы өзгермейді (тұрақты); жинақталған тозу сомасы бірқалыпты өсіп (көбейіп) отырады; негізгі капиталдың қалдық құны бірқалыпты азайып отырады. Негізгі капиталды пайдалану барысында тұрақты бірдей табыс алынатын болып топшыланса ғана, бірқалыпты әдіс пайдаланады, яғни ол нысанның пайдалылығының біртіндеп азайғанын көрсетеді. Қажет болған жағдайда қалдық құны секілді негізгі капиталдың пайдалы қызмет ету мерзімін, олардың күйін жақсартуға жұмсалған кейінгі шығындарды ескере отырып қайта қарауға болады. Негізгі капиталдың күйін жақсартуға жасалған шаралар қызмет мерзімін арттырады, сондай-ақ, технологиялық өзгерістер, сату нарығындағы өзгерістер немесе шаруашылық қызмет жағдайларының өзгерістері де қызмет мерзімін қысқартатынын ескеру қажет. Мысалы: Сатып алынған ғимараттың бастапқы құны – 9 000 000 теңге, қалдық құны – 100 000 теңге, пайдалы қызмет ету мерзімі – 40 жыл болса, онда құнды бірқалыпты есептеу кезінде бір жылдық амортизациялық өтемдер келесі соманы құрайды: (9 000 000 – 100 000) / 40 = 222 500 теңге Егер бір жылдық амортизациялық аударым осы соманы құрайтын болса, онда он бес жылда жинақталған амортизация сомасы 3 337 500 теңгені құрайтын болады. Он бес жылдан кейін шаруашылық қызмет түрі өзгеруіне байланысты пайдалы қызмет мерзімі және қалдық құны қайта қаралады: қалған қызмет мерзімі 10 жыл (яғни барлығы 25 жыл) және қалдық құны - 2 225 000 теңге деп анықталады. Нақтыланған деректерге сәйкес жылдық амортизациялық аударымдар қалған он жыл үшін келесіні құрайды: ( 9 000 000 – 3337500 ) / 10 = 866 250 теңге Негізгі капитал нысандарын пайдаланудан түсетін пайда (табыс) оның бүкіл пайдалану мерзімі бойынша әр кезеңінде бірдей, яғни, нысанның қалдық құнының кемуі бірқалыпты болатын жағдайда ғана бір қалыпты есептеу әдісі қолданылады. [27] Қазіргі кезде, негізгі қорлардың теңдестік құнына пайыздық қатынаспен уақыт бірлігі бойынша белгіленген жекеленген түрдегі бірқалыпты амортизация мөлшері мейлінше қолайлы болып табылады: жүктеу/скачать 254,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|