«Ағасының жасы а, ал, әпкесі 8 жасқа жас. Бірге алғанда ағасы мен апасының жасы нешеде? »4. Тауып ал
Өрнектердің мәні
20х (7 + 4 х Х) - 117, мұндағы Х=2 а) 217 ә)183 б)103 в) басқа жауап 5.Теңдеуді шеш 12 + 2 х (8 + 6 х а)
Өзін- өзі тексеру және өзара тексеру (дәптермен айырбастау). Эталон бойынша тексеріс.
(И, ф) Шағын тестті өткізуге болады:
1.Өрнек (342 + Х) : 15 – а)сандық; б) әріпті; в) басқа атау деп аталады. 2. Әмір балық аулау кезінде 12 балық ұстады, ал Данияр
а балыққа аз ұстады. Әмір мен Даниярды қанша балық ұстады?
а) 12+а; б) 12+(12+а); в) 12+(12-с)
Өрнектің мәні неге тең 56-124:а, егер а=4?
а)23; б)24; в)25.
Келесі теңдеудегі m неге тең (483-15)∙(869- m) = 0 ?
Өзін-өзі бағалау, өзара бағалау, эталон бойынша тексеру.
Рефлексия кезінде сұрақтарды дайындаңыз: - Санды өрнек дегеніміз не? Әріпті өрнек ше?
- Ауыспалы шама дегеніміз не?
-Қандай есептерді шығарған кезде ауыспалы шаманы қолданған ыңғайлы?
бөлімдері бірдей бөлшектері бар өрнектерді салыстыру
(Ө). Кіріспе тапсырма ретінде карточкалар бойынша бөлшектерді жазып алуға болады:
Тапсырманы орындағаннан кейін оқушылар бөлшектің алымы мен бөлімінің анықтамасын береді.
(Ө.қ.) Баламалы тапсырма ретінде «Тұжырым дұрыс па?» тәсілін ұсынуға болады:
а) координатасы он үштен сегіз бөлік М нүктесі координаталық сәуледе координатасы он үштен үш бөлік К нүктесінің оң жағында жатыр
ә) отыз метрдің оннан үші он метрге тең.
мен қажеттілігін көрсету үшін оқушыларға олардың пайда болу тарихы туралы тарихи мәлімет беріңіз.
Хабарлама мен презентацияны оқушылар өздері дайындай алады. Тарихи мәлімет. Дамудың ерте кезеңдерінде адамдар натурал сандарды ғана білген. Бірақ бұл сандардың қолдануы ең қарапайым жағдайлардың өзінде жеткіліксіз болды. Шынында да, тек натурал сандарды ғана қолданатын болсақ, жалпы жағдайда бір натурал санын екіншісіне бөле алмаймыз.
Ал өмірде үшті төртке, бесті он екіге бөлетін жағдайлар болады. Бөлшек сандарды енгізбесек, натурал сандарды бөлу мүмкін емес болатын еді; бөлшектерді енгізу осындай мүмкіндік берді.
Бөлшектер бұрыннан пайда болған, нақты күнін ешкім білмейді. Ежелгі заманнан бері аңшылар олжаны бөлген кезде бөлшектерге тап болып жүрді. Бөлшектер болмаған кезде әртүрлі шамаларды өлшеу қиын болды. Ежелгі мысырлықтар тек бірлік бөлшектерді ғана
қолданған және т.б., яғни
тапсырмалар берілген карточкалар;
тексеру үшін үлгі;
үлгі-нұсқа;
б) бір минут сағаттың жүзден бір бөлігі болып табылады.
в) егер бөлшегінің алымы мен бөлімінің орнын ауыстырсақ, алынған бөлшек бастапқы
алымы бірге тең бөлшектер. Бөлшек сандары бар есептеулер осы бірлік бөлшектер арқылы орындалатын,
бұл өте қиын болды. Сондықтан
бөлшектен артық болады.
Тапсырманы орындаған кезде оқушылар дұрыс тұжырымға «1», бұрыс тұжырымға «0» қояды. (Ұ) Сондай-ақ «Бөлшектер» тақырыбы аясында меңгерген негізгі түсініктерді қайталау үшін
«Шабандоз және жылқылар» немесе «Сыртқы және ішкі шеңбер» тәсілін қолдануға болады.
Бөлшектің бөлімі нені көрсетеді?
Бөлшектің бөлімі бүтін неше бірдей бөліктерге бөлінгенін көрсетеді.
Екінші топтағы бөлшектердің алымдарын ата.
Бөлшектің алымы нені көрсетеді?
Бөлшектің алымы бүтіннің неше бірдей бөлігі алынғанын көрсетеді.
Бөлшектерді не арқылы салыстыруға болады?
Сандық сәулені қолдануға болады.
(Т). Сандық өрнектер берілген кестені ұсыныңыз, оқушылар оларды шешіп жауаптарын өсу ретімен орналастырса, сабақ тақырыбын оқи алады.
Тапсырманы орындаған кезде оқушылар натурал сандарды көбейту мен бөлудің ауызша амалдарын, натурал сандарды салыстыру ережесін қолданып, «салыстыру» сөзін алады.
(Ө). Проблемалық жағдайды құру үшін бірқатар бөлшектерді топтарға бөлуді ұсыныңыз:
2 ; 11 ; 2 ; 4 ; 3 ;2
5 12 3 12 12 6
Оқушылар бөлшектерді екі топқа бөледі: алымдары бірдей бөлшектер және бөлімдері
бөлшек сандары бар есептеулерді тек арнайы дайындалған жазғыштар ғана орындаған. Мысырлықтар барлық бөлшектерді түріндегі бөлшектердің қосындысы арқылы жазуға тырысты. Мысалы, орнына олар деп жазды. Кей кезде осылай жазған ыңғайлы болды.
Ахмес жазған папирусте есеп берілген:
«7 нанды 8 адамға бөлу». Әр нанды 8-ге болетін болсақ, 49 рет кесу керек болады. Ал мысырлықтар бұл есепті төмендегідей шығарған. бөлшегі бөлшектер арқылы жазылды. Демек, әр адамға бір жарты нан, бір нанның төрттен бір бөлігін және бір нанның сегізден бір бөлігін беру керек. Сондықтан, төрт нан екіге, екі нан төртке және
бір нан сегізге бөлінді.
Бөлшек сызығын алғаш рет араб ғалымы әл-Хасан қолданды.
Еуропада жай бөлшектерді жазу үшін бөлшек сызығын итальяндық математик Леонардо Фибоначчи пайдаланды. Ұзақ уақыт бойы бөлшек сандарды қамтитын амалдар өте күрделі болып саналды. Немістер «Бөлшекке түсу» деген сөзді текке айтпаған, бұл «қиын жағдайға тап болу» дегенді білдіреді. Тіпті XVIII ғасырда кейде
«сынған» сандар деп аталған бөлшек сандарды меңгеру өте қиын
бірдей бөлшектер.
2 ;2 ;2 11 ; 4 ;3
3 5 6 12 12 12
Оқушылардан екі топтағы бөлшектер қандай ретпен орналасқанын айтуды сұраңыз.
Бұл жерде оқушылар қиындыққа кезігеді, өйткені олар бөлшектерді салыстыру тәсілін білмейді.
Оқушылар іс-әрекеттерінің мақсатын тұжырымдайды: бөлімдері бірдей бөлшектерді салыстыру тәсілін білу.
(Т). Жұмыс топтарда ұйымдастырылады. Әр топ жұмыс жоспарын құру тиіс: шеңберлерді тең бөліктердің қажетті санына бөліп, бөлшектердің алымдарына сәйкес келетін бөліктер санын бояу, алынған бөліктерді салыстыру, қорытынды шығару, ережені тұжырымдау.
