Математикалық модельдеу оқушылардың математикалық сауаттылығын арттыру қҰралы ретінде
жүктеу/скачать 0,88 Mb. Pdf көрінісі
|
261-357-1-SM
| Зерттеу әдіснамасы
Негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында «...оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту, логикалық, алгоритмдік және операциялық ойлауды, кеңістікті елестетуді, математика тілдерін (сөздік, символдық, талдамалық, графикалық) пайдалану қабілеттерін және сын тұрғысынан талдауды дамыту қажеттілігі көрсетілген [14] . Функционалдық сауаттылық - адамның қоғамда сыртқы ортамен қарым-қатынас жасай білу және орта өзгерген жағдайда оған тез бейімделе білу қабілеттері [6]. Функционалдық сауаттылықтың негізгі компоненттерінің бірі - математикалық сауаттылық. Оқушының математикалық сауаттылығы функционалдық сауаттылықтың құрамдас бөлігі ретінде төмендегі мақсаттарды көздейді: 1) оқу мен күнделікті өмірге математикалық білімнің қажеттілігін түсіну; 2) математиканы күнделікті (күнделікті) жағдайларда қолдану қажеттілігі мен мүмкіндігі: қоршаған шындық объектілері туралы математикалық ақпаратты табу, талдау, құнын есептеу (ұзындығы, массасы); 3) математикалық объектілерді (сандар, шамалар, фигуралар) ажырата білу, математикалық байланыстарды орнату (неғұрлым қысқа, тезірек-баяу), тәуелділіктер (өседі, тұтынылады), салыстыру, жіктеу; 4) дағдылар жиынтығы: нұсқауларға сәйкес әрекет ету (алгоритм), өлшеуге, есептеулерге, тапсырыс беруге байланысты білім беру мәселелерін шешу, математикалық терминдер, белгілер арқылы пайымдаулар тұжырымдауды қамтиды. Оқушының математикалық сауаттылығы - өзі тұрып жатқан әлемде математика рөлін түсінуі, жасампаз, мүдделі және ойшыл азаматқа тән дәйекті математикалық пікір айта білуі және математиканы қазіргі таңда және болашақта қажеттілікті қанағаттандыру үшін қолдана алу қабілеттері. Функционалдық математикалық сауаттылық арнайы әзірленген есептер жүйесі арқылы қалыптасатын математикалық құзыреттіліктерді қамтиды. Ол есептерді үш топқа бөлуге болады: 1 топ - фактілер мен әдістерді қолдану, есептеулер жүргізу қажет болатын тапсырмалар; 2 топ - математиканың әр түрлі салаларын қолданатын және олардың арасында байланыс орнатуды қажет ететін есептер; 3 топ - өмірлік жағдайларда математиканың көмегімен шешілетін мәселені анықтап, оны моделдеу арқылы шешуді қажет ететін есептер» [7]. Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 1(85), 2021 60 Кок-Синг Тан мен П. Джон Уильямс әр пәнде сауаттылықтың қалай анықталғанын, тұжырымдалғанын және зерттелгенін білу үшін ғылым, техника және математикалық білім беру саласындағы ғылыми әдебиеттерді зерделеген. Содан кейін барлық пәндер бойынша ұқсастықтар мен айырмашылықтарды анықтаған [4]. Хери Ретнавати және Нидя Ф. Вуландари оқушылардың математикалық сауаттылығының дамуын мектеп деңгейіне және оқушылардың жынысына байланысты сипаттауға тырысқан [5]. Педагогикалық университетте «Математиканы оқыту әдістемасі» курсында болашақ математика мұғалімдерін оқушылардың математикалық сауаттылығын дамытуға дайындық жұмысы жүргізіледі. Оқушылардың математикалық сауаттылықтарын практикалық мазмұнды есепті шығару арқылы дамытуға болатыны мәлім. Дайындық процесінде алдымен студенттерге «модель», «математикалық модельдеу» ұғымдарына түсініктеме беріледі. Педагогикалық университеттерде «Математиканы оқытудың жаңа технологиялары» атаулы арнайы курс оқылғанмен, «математикалық моделдеу» әдісіне терең көңіл бөлінбейді. Сондықтан, «модель», «математикалық модельдеу» туралы 10-15 минут төмендегідей қысқаша теориялық ақпарат беріледі. Модель - таным процесінде түпнұсқаны ауыстыратын материал немесе ойша елестетілген объект. Әдетте модель түпнұсқаның кейбір маңызды белгілерін сақтайды. Әрбір зерттелген процесті әртүрлі модельдермен сипаттауға болады. Бірақ бірде-бір модель процесті толық және жан-жақты сипаттай алмайды. Алайда, зерттелетін объектінің жеке ерекшеліктерін көрсететін модельді қолдану себептер мен салдарлардың байланысын нақтырақ көруге, қажетті қорытындыларды тез шығаруға, дұрыс шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді [8]. Модельді әртүрлі тәсілдермен ұсынуға болады. Кең мағынада модель объектінің ең маңызды қасиеттерінің көрінісі ретінде анықталады. Математикалық модельдерге қойылатын негізгі талаптар - сәйкестік, әмбебаптық және үнемділік. жүктеу/скачать 0,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|