Vartanova E.L., Tolokonnikova A.V., Cherevko T.S. (2014). The information security of children: Self-regulatory approaches. Psychology in Russia: State of the Art, 7(3), 136-145

10. Vartanova E.L., Tolokonnikova A.V., Cherevko T.S. (2014). The information security of children: Self-regulatory approaches. Psychology in Russia: State of the Art, 7(3), 136-145.

12. https://en.wikipedia.org/wiki/Kazakhstan_2050_Strategy

13. TNS Web Indexhttp://forbes.kz/stats/internet-auditoriya_kazahstana_portret_i_predpochteniya_polzovatelya/

14. TNS Gallup Media Asia Research Company (2004). Accessed athttp://www.tns-global.kz/ru

15. http://kzcontent.kz/index.php/eng/

16. TNS Gallup Media Asia Research Company (2004). Accessed athttp://www.tns-global.kz/ru

17. Simeon Djankov, CaraleeMcLiesh and etc., (2003).
Gubasheva D.T.,

candidate of Philology, associate professor

of Department UNESCO, International Journalism and media in society

Kaznu named of Al-Farabi
Model United Nations Conference - New Silk Road

dedicated to the 25th anniversary of the accession of

Kazakhstan and the Central Asian countries to the United Nations
24th and 25th February 2017 at the Library of al-Farabi Kazakh National University held an international student conference of the program "Model UN - New Silk Road". The conference was dedicated to the 25th anniversary of Kazakhstan's accession and the Central Asian countries to the United Nations and it has paid special attention to the work of Kazakhstan in the UN Security Council.

The vote, which is resulted that Kazakhstan is on a temporary basis, elected to the Security Council of the United Nations of the Asia-Pacific Group on June 28, 2016 meeting of the UN General Assembly in New York. Kazakhstan's candidacy was supported by 138 of the 193 countries who took part in the vote.

"Model UN" - is a popular global program which takes place in a brainstorming mode and student conference. This is the best school, opens up a whole world of ideas, opinions, experiences, offering unique opportunities for self-realization and self-expression, validation and development of intellectual and creative abilities, knowledge and creative thinking.

"Model UN - New Silk Road" allows to play back the United Nations work in real time, by the students of different universities of Almaty. On one day, students transform into diplomats act as representatives of the UN. The event was held on four committees:

In his opening speech, vice-rector of research - innovation in the Al-Farabi Kazakh National University, Doctor of Physics and Mathematics Sciences, Professor T.S. Ramazanov thanked for the support of this program, the head of the UN Information Office in Kazakhstan VlastimilSamek, the US Consul General in Kazakhstan Mark Moody, representatives of the Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan. Also, T.S. Ramazanov noted that it is an honor for the University to carry out such a responsible and important international event. Addressing the students, pro-rector added that it is a great contribution to their future. The students had a chance to show their ability to open a discussion, to speak in public.

In his speech, the US Consul General in Kazakhstan Mark Moody congratulated the 25th anniversary of Kazakhstan's accession to the United Nations. 25th anniversary of the accession into UNPO noted as well as the Central Asian countries of Uzbekistan, Turkmenistan, Kyrgyzstan and Tajikistan. Consul thanked the students from Kazakhstan and all Central Asian students for working and participating in the Model United Nations. Mark Moody also thanked Al-Farabi Kazakh National University for hosting this conference.

Participation in the Model United Nations contributes to the acquisition and improvement of public speaking skills, experience, high quality debate and overcoming the fear of public speaking. In addition, meetings were held in one of the official languages of the United Nations, which allowed the participants to improve their knowledge of foreign languages. At the seminar-training, students learn self-organization, the correct allocation of time building a future career at the international level.

Participants of ‘’Model UN - New Silk Road" were inspired a message of the UN Secretary General, in which he urged the youth to realize their" political responsibility in an era of uncertainty". According to the head of the UN, it will help future diplomats to achieve success and live up to the hopes and expectations, which confers on them the world community.

The event was held with the support of the US Consulate General in Almaty, the UN Information Office and Al-Farabi Kazakh National University. Special support to the participants of the ‘’Model UN - New Silk Road" in the preparation were the representatives of the United Nations Department of Public Information, the head of the UN Information Office in Kazakhstan VlastimilSamek, who stressed the importance of the event, addressed to young people and students in the region of Central and South Asia.

Program coordinators – Rafis Abazov (executive director of the program "Model UN New Silk Road" and a visiting professor at Al-Farabi Kazakh National University), and GaliyaIbrayeva (Director of the Centre UN Academic Impact professor of Al-FarabiKazakh National University) - believe that "Model UN New Silk Road’’ is a very important initiative. This is one of the few programs in the region of Central and South Asia, which allows students to independently discuss various global issues and strengthen the ties between the two countries in the spirit of the traditions of the Great Silk Road.

Such events give the chance global interoperability and the development of international cooperation at the scientific level, for both university researchers and potential young students.

Экономиканың бір бөлігі ретінде, медиабизнеске кіріске қол жеткізу, өзін ақтауы қиынырақ. Барлық БАҚ, ең үлкен жарнама каналы болып қалғанымен, алайда жетіспеушілікті сезіну салдарынан продакт плейсментті - оның жасырын нұсқаларын пайдалануға жүгінеді. Соңғы үш жыл ішінде Қазақстанда бірнеше ондаған БАҚ жабылды, ал жаңалары пайда болып жатыр деп айта алмаймыз. Аталған жағдайдың бір түсіндірмесі ретінде электорат аралық кезеңді келтіруге болады, бұл кезеңде негізгі сайлау өтіп кеткен және партиялар мен тұлғалар өздерінің кандидатураларын билікке жеткізу үшін ақпараттық-коммуникациялық қолдауды қажет етпейді. Жалпы алғанда, толықтай дерлік жеке меншікке өткен, отандық журналистика жүйесі қоғамға емес, өздерінің қожайындарына және көптеген редакцияларды мемлекеттік сатып алу жүйесі арқылы қаржылық қолдау беріп отырған мемлекетке бағынышты.

Журналистиканы ондаған жылдар бойын кеңес кезеңінде филологиялық ғылымдарға жатқызды, кейіннен әлеуметтік ғылымдар қатарына қосты, ал қазір соңғы онжылдықтың зерттеулері көрсеткендей, ол синтетикалық түрге еніп, ал редакциялар – конвергентті болып саналады [1]. Ашық қоғам жағдайында журналистік қызметті біріздендіру, тәсілдерді стандарттау және бұрынғы фундаменталдылық бағытқа келу қиындай түсуде.

Алайда, Қазақстандағы журналистика, «төртінші» билік атала отырып, өзінің әлеуметтік институт статусын сақтап келе жатқандығын айта кету керек. Аталған метафора әрқашанда қатаң сынға алынып келді, алайда журналистердің араласуынан кейін қоғамның немесе нақты бір адамның мәселелері шешімін тапқан жарқын мысалдар өте көп. Оның ішінде, Алматы қаласында туыстары пәтерін тартып алған 70 жастағы Р. Романоваға журналистер «Нұр Отан» партиясының қабылдауына кіруіне көмектесті, ол бұл мүмкіндікке 10 жыл ішінде қол жеткізе алмай келген болатын. БАҚ және қоғамның араласуының арқасында Көк Жайлау қорықтық аумағындағы тау-шаңғы демалыс орнын салу тоқтатылды. Мемлекеттік бағдарлама бойынша салынған, Алматының Алғабас ықшам ауданындағы құлауға шақ қалған үйден тұрғындарды көшіруге БАҚ септігін тигізді. КТК телеканалы гимнастикадан КСРО чемпионы болған, үй-күйі жоқ, қаңғыбас күйіне түскен Максим Цыганков туралы сюжет көрсетті, соның арқасында мейірімді адамдар танымал спортшының қалыпты өмірге оралуына көмек көрсетті. «Ratel» порталы журналистерінің зерттеуінен кейін Ақтөбе полиция қызметкерлері, жаяу жүргіншілер өткелінде зейнеткер Ф. Булгакованы қағып кеткен, кінәлі тұлғаны анықтады. Қазақстанда БАҚ мемлекет ақпаратын халыққа және халық тілегін мемлекетке жеткізудің ең тиімді құралы болып қала беруде.

Жалпы Қазақстандағы медиа жағдайын «тұрақты өзгеріс форматындағы журналистика» ретінде сипаттауға болады. Мұндай қарама-қайшы беталыстар журналистік кадрларды дайындауға, сондай-ақ PR, жарнама, баспа ісіне де өз әсерін тигізбей қоймайды. Коммуникациялар саласы қазіргі кезде аса жылдам өзгерістерге ұшырауда.

Соңғы жыл ішінде академиялық ортада мамандықтар бойынша емес, білім беру бағдарламалары бойынша оқыту идеясы талқылануда. Оның авторлары осылайша тезірек еңбек нарығы сұраныстарын қанағаттандыруға талпынуда.

Әрине, кадрларды дайындаудағы ағымдағы мәселелерді, халықаралық тәжірибе, оның ішінде, Білім берудің халықаралық стандартты жіктелімін (БХСЖ, 2013 ж.) ескере отырып, аталған тәсіл белгілі бір уақытқа білікті кадрлар даярлаудың негізгі мәселелерін шешуі мүмкін. Бірақ жалпы ол қазіргі уақыттағы көптеген мәселелерге жүйелі жауаптар бере алмайды.

Онсыз да білім беру тәсілдерінің Болон үрдісі аясындағы трансформациясы журналистік, коммуникациялық білім беру жүйесін өзгертуге мәжбүрлейді, бұл мамандық аясындағы тұлғаның дамуын алдыңғы қатарға шығарып, коммуникацияның заманауи теориясы мен тәжірибесінің жетістіктерін оңтайлы пайдалануға, қазіргі сәттегі тиімді білім беру технологияларын таңдауға әсер етуін тиіс. Әзірге бұл бағдарлар алдағы уақыттың еншісіне қалып отыр.

Коммуникациялар саласындағы ғылыми зерттеулер жүргізілуде, алайда бұл салаға бөлінген бюджет шамалы мөлшерде. Көптеген журналистикамен аралас жүйелерде жаңа тәжірибелік те, теориялық та мазмұнды іздеу тереңдеу түсуде, журналистикада ол эмпирикалық әдістермен, немесе жергілікті жағдайды толықтай ескермеген шетелдік тәжірибені оңтайлы бейімдемеумен шектеледі. Сондықтан да журналистика зерттеулері көп пәндік сипатқа ие болып, бұқаралық ақпарат феноменінің өзінің артып келе жатқан күрделілігін ескеруі тиіс. Журналистиканы зерттеудегі әртүрлі ғылыми әдістердің конвергенциясы қажет болады. Журналистік ғылым туралы көп жағдайда филологиялық ғылыми ізденістердің түрі ретіндегі қалыптасқан дәстүрлі зерттеушілік парадигмаларды еңсеру қажет. Сонымен бірге, Қазақстан прессасының дамуындағы тарихи-мәдени сабақтастықты қамтамасыз ететін, журналистік ғылымның жинақтаған білімін (мысалы, журналистика тарихындағы) сақтап және дамыту керек. Жаңарту, көп жақсылықтар алып келген, өткеннен қол үзу емес, керісінше оны нақтырақ және сенімдірек ғылыми кешен көмегімен жалғастыру түрінде болуы керек [2].

Құрылған сәтінен бастап және қазіргі сәтке дейін ЮНЕСКО, БҰҰ мамандандырылған бөлімі ретінде, БАҚ-қа қолдау көрсетуде үлкен рөл атқарады. Осы халықаралық ұйымның бастамаларының арқасында, халықаралық өзгерістер белсенді іске аса бастаған 1980 жылдардан бастап медиаға деген жаңа көзқарастың қалыптасу басталды, оның негізінде демократияны жеткізуші, этика және адам құқықтарының қорғаушысы, белсенді әлеуметтік қоғам қатысушысы ретінде БАҚ-ты мойындау жатты. Аталған принциптер жұмыс жасап жатыр, алайда көптеген елдер оларды мойындай қоймайды. Алайда олардың аясының кеңеюі жалпы заманауи медиаортада жүзеге асуда. 1989 жылдың қарашасында ЮНЕСКО Бас конференциясының сессиясында бұрын кеңінен талқыланған коммуникацияның жаңа Стратегиясы қабылданды, ол «еркін ақпарат ағынына септігін тигізетін барлық жағдайлар жасау және сақтауға» шақырды. 1992 жылы, Алматы қаласында ұйымдастырылған, Азиядағы тәуелсіз және плюреалистік бұқаралық ақпарат құралдарын қолдау мәселелері бойынша негізгі Семинар өткізілді. Оның нәтижесінде, ЮЕСКО Бас конференциясының 28-сессиясында, 1995 жылы мақұлданған, Декларация қабылданды. Мен, студент және «Фройндшафт» республикалық неміс газетінің тілшісі ретінде, семинар жұмысына қатыстым. Семинардың өтуі барысында қатысушылардың қаншама көп жаңа идеяларды айтқандығы әлі күнге есімде. Біздің профессорлар С.К. Қозыбаев, М.К. Барманқұлов, көптеген елдерден келген әріптестерімен пікір алмаса отырып, ұсынылған идеялардың көпшілігі алдағы уақыттағы журналистикада жүзеге асып және болашақтың бағдары болатындығын көрегендікпен болжаған болатын. Дәл сол кезде, 1992 жылдың Декларациясында сипатталған жобалық нақты ұсыныстардың құндылығын мойындай отырып, қатысушылар барлық мүдделі тараптарды базистік ұсыныстарды, сонымен қатар басқа да ЮНЕСКО қарарларын және ұсыныстарын тәжірибе жүзінде іске асыруды жалғастыру міндетін мойнына алуға шақырды.

2012 жылы Алматыдағы ЮНЕСКО Бюросы, Азиядағы тәуелсіз және плюралистік БАҚ-тың дамуына қолдау көрсету туралы Алматы Декларациясының 20 жылдық мерейтойына арналған, халықаралық конференцияны ұйымдастырды. Қос онжылдықтың қорытындысын жасай отырып, 1992 жылдан бастау алған медиа кеңістіктегі айтарлықтай технологиялық жетістіктер, «білім қоғамдарының» және сандық ортаның жалғасып келе жатқан дамуына айтылды. Плюралистік және тәуелсіз бұқаралық ақпарат құралдарының фундаменталды құндылықтары мен еркіндіктерінің маңыздылығы, олардың демократиялық қоғамдағы маңызды рөлі қайта атап өтілді.

Қазақстан тәуелсіздігін алғанға дейін, жалғыз журналистика факультеті, таңдаған өзіндік аздаған компоненттерін қоса отырып, Мәскеуде жасалған оқу жоспарымен жұмыс жасады. 1991 жылдан кейін біз тек бұрынғы бағытты өзгертіп қана қоймай, сонымен бірге елдің біліктілігін арттырудың әдістемелік, ғылыми орталығы қызметін де атқаруымыз қажет болды. Болон принциптеріне және үш сатылы мамандарды дайындау – бакалавриат, магистратура және РһD докторантураға өту, ендігі таңда құзіреттілік деп аталатын, негізгі білім мен дағдыға оқытудың деңгейлерін анықтауға мәжбүрледі. Тек уақыт өте келе олардың адамға жаңа өзінің кәсіби, қоғамдық және жеке өміріндегі жағдайларда бағыт табуына көмектесетін қабілеттер кешені ретінде түсінік қалыптаса бастады. Журналистиканың идеологиялық қызметтерінен шеттей отырып, коммуникативтік және жарнамалық қызметтерге баса назар аударыла бастайды. Мемлекеттік және жеке редакциялардың редакциялық саясаты тыңғылықты сараптала бастады, журналистиканың бизнес және өндіріс ретіндегі даму ерекшеліктері зерттелді, медиа арқылы халықтың рухани бірлігі принциптері жасалды. Және тәсілдердің жаңалығына қарамастан, біздің журналистикалық мектепте студенттің шығармашылық қабілетіне, дарынына баса назар аудару жалғасуда, осы мақсатта бакалавриатқа түсу кезінде шығармашылық байқау өткізіледі. Ол абитуриенттің қабілеттерін, оның таным көкжиегін, болашақтағы кәсіби өсу мүмкіндіктерін бағалау мақсатында алынады.

Қазақстанда екі бағыттағы журналистика бар: қазақ тілді және орыс тілді журналистика. Тәсілдерінің ұқсастығымен бірге, олардың арасында айырмашылықтар да жоқ емес. Бұл екі бағыт қатар өмір сүріп келеді. Қазақ тіліндегі журналистика тіл, дәстүр мен ұлттық ерекшелікті сақтау мәселелерін көрсетеді. Жарияланымдар және сюжеттер сипаты байыпты, қалыпты, өткенге көз сала жасалады. Астарлы сөздер элементі басым келеді. Тілдің ортақтығы оны тек қарым-қатынас құралы ретінде ғана емес, сонымен қатар тұрақты түрде жаңарып тұратын қоршаған әлемді түсіну компоненті ретінде қолданатын адамдарды біріктіреді. Олар ұлттың патриоттық позициясын ұстайды, ұлт мәселесіне деген алаңдаушылықпен қарайды. Орыс тілді журналистикада тақырыптар нақтырақ, әлеуметтік бағдарлы, сонымен қатар ғаламдық ауқымға жақын келеді. Көптеген жарияланымдар қатаң сыни сипатта болады. Менталитеттің өзгешелігіне байланысты бір жағдайды жеткізу принциптері де өзгешеленеді. Жалпы орыс тілді журналистика сырттан келетін ақпараттық әсерге көбірек ұшырайды және мультипликативті болып келеді. Соңғы уақытта ең көп оқылатын, телеарналарда да жиі кездесетін, қазақ баспасөзі шолуларының орыс тіліндегі аудармалары айдары болып келе жатыр. Қазақ тілді басылымдардың журналистері және олардың оқырмандары БАҚ-ты рухани ұстаз және тәлімгері ретінде, ал орыс тіліндегі БАҚ – ақпарат каналын ретінде қабылдайды.

БАҚ-тағы жалпы жағдайға баға бере отырып, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев 2016 жылдың 11-желтоқсанында шыққан «25KZ Жаңа тарих» фильмінде өзінің пікірін білдірді: «Біздің кейбір газеттер мен телеарналар өздерін Қазақстанның Конституциясы мен заңдарының әрекет аясынан тыс аумақта жүргендей сезінуде. Және олар шын мәнінде мемлекеттілікке, халықтың бірлігіне қарсы жұмыс жасап жатыр. Халыққа тек жамандықтың жаршысы болып, «құрып барамыз, біттік, жойылдық, болашағымыз жоқ» деген сияқты сипатта ақпарат таратады. Халықтың көкейінде болашағымыз жоқ, қазақтар құриды, Қазақстанның болашағы жоқ деген ой пайда бола бастайды. Егер біз демократияға қарсы жүру, қысымға алу және басқа деп байбалам салатындарды ауыздықтай алмасақ. Айта берсін. Мен мемлекетті құруды жалғастыра беремін, халқымда мені сол үшін сайлады» [3].

Сондай-ақ, президент болашақтың басымдық моделі – бұл жоғары білімді қоғам екендігін де жиі айтып келеді. Бұл ой Қазақстан халқына Жолдауда қайталанып келеді. Мысалы, 2012 жылы Нұрсұлтан Назарбаев, білім беру жүйесін жетілдіру барысында келесідей шараларды іске асыру аса маңызды екендігін айтты: білім беру үрдістеріне заманауи әдістемелер мен технологияларды енгізу, педагогикалық құрам сапасын арттыру, біліктілікті растаудың тәуелсіз жүйесін құру [4]. Аталған талаптар жалпы журналистік білім беру жүйесіне де қатысты деуге болады. Жақында экономика Министрлігінің басшысы Тимур Сүлейменов Алматыдағы CFO Idea Exchange & Networking Event саммитте былай деді: «Біздің жоғарғы оқу орындарында Ауғанстан, Пәкістан, Үндістаннан келген көптеген студенттер білім алуда. Бұл біздің әлеуетіміз және «Қазақстандық білім» брендіне әрі қарай да жұмыстар жасау қажет. Білім беру қызметтерін экспорттау – бұл біздің шынайы бәсекелестікке түсе алатын саламыздың бірі» [5]. Бізде, сонымен қатар, мамандық алып, отанында жұмысқа орналасып және еңбек жолын бастап жатқан көптеген шетелдік студенттер білім алуда.

Журналистік білім беруді концептуализациялау қажеттілігі ХХІ ғасырдағы білім және оны меңгерген адам әлеуметтік қоғамның алдыңғы қатарынан орын алатынына тікелей байланысты болып отыр. Сонымен бірге заманауи білім беру жүйелеріндегі жетілдіру үрдістерінің прагматикалық бағыты мен негізінде жоғарғы адамдық қасиеттерді алып жүруші ретінде «мәдени» тұлғаны дамыту жатқан әлеуметтік бағдарлы принцип жатқан, университеттік білім берудің гуманистік әлеуеті арасындағы қайшылықтың өзектілігі артуда [6]. Осылайша, тәрбиелік құраушының қажеттілігі туралы сөз қозғау керек, себебі біздің қоғамдағы журналист ұғымы әрқашан шыншылдық, интеллигенция, адамға деген сүйіспеншілік ұғымдарымен ұштасып жатыр. Барлық журналистер жұмыс барысында адам тағдырларымен байланысқан жағдайлар ортасында жүреді, бұл тұрғыдағы прагматикалық қызығушылық емес, ресми сыпайылықтан бөлек, нақты адамға деген қызығушылық таныту, шынайы сезімдерін бөлісуге деген талпыныс қалыпты жағдай. Сонымен бірге, нарықтық жүйеде, журналистика – бұл әдемі және шығармашылық жаза білу ғана емес. Ең алдымен бұл жерде фактілерді тез жинақтау, олардың құндылығын анықтау, тез және шынайы түрде аудиторияға жеткізу жоғары бағаланады. Сонымен қатар аудитория әртүрлі мәселелерге жауаптады – өте тез жауаптарды талап етеді, сондықтан да БАҚ-та кез-келген бағыттағы лайфхактардың пайда болуы да журналистикалық жанр сипатына ие болды.

1. Вулф Т. Новая журналистика и Антология новой журналистики. - СПб.: Амфора, 2008, 343 с.; McQuail D. Mass Communication Theory. - London, 2010, P. 87; СМИ в меняющейся России. - М., 2010, 336 с; Ибраева Г.Ж. На перекрестке коммуникаций: журналистика, медиа. А., 2013, С. 162; Серебрякова З.О. О понятии деинститутализации журналистики. Журналистика и теория медиа// Коммуникология. 2016. Т. 4. № 1. С. 153.

2. Челышева И. В. Основные тенденции развития медиаобразования в постсоветском пространстве// Журналистика и медиаобразование в XXI веке. - Белгород. 2006. С. 210.

3. Электронный ресурс https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/nazarbaev-pro-diktatorstvo-eto-polnaya-chepuha-307991

4. Послание Президента Республики Казахстана народу Казахстана. - Астана, 2012.

5. Электронный ресурс https://ru.sputniknews.kz/economy/20170315/1785517/glava-minehkonomiki-my-podderzhim-stroitelstvo-torgovyh-centrov.html

6. Туоминен С., Котилайнен С. и др. Педагогические аспекты формирования медийной и информационной грамотности. - М, 2012. С. 74.


Акчалов Е.Е.,

доцент КазНАИ им. Т. Жургенова

Бекхожин М.К.

ст. преподаватель КазНАИ им. Т.Жургенова
Производственная логистика в работе студии-продакшн
Продакшн-студия – профессиональное подразделение, которое эффективно работает над созданием телевизионного продукта (программа, сюжет, фильм, рекламный ролик и многое другое) любой степени сложности. Как правило она работает в традиционном телевизионном стандарте SD и в HDT.

Смысл термина «продакшн», появившегося сравнительно недавно, но столь часто употребляемого в современной речи, для многих остается туманным. Так что же такое продакшн? Обращаясь к этимологии слова, узнаем, что у него английское происхождение (как, впрочем, у большинства современных неологизмов) – production – означает производство. Однако сегодня значение слова «продакшн» у нас употребляется в более узком смысле, а именно — в отношении создания медиапродуктов.

Таким образом, продакшном может называться любой процесс (или его отдельная стадия), направленный на создание творческого проекта или продукта. Термин «продакшн» используется:

- в киноиндустрии (в этой области мы как раз и встречаем его первое употребление). Здесь он включает в себя все стадии работы над фильмом – написание сценария, подбор команды, съемка, грим, работы по созданию костюмов, процесс монтажа и озвучивание, а так же все технические работы, связанные со съемками.

- в аудио производстве – это процесс создания (текст, музыка, аранжировка) музыкального произведения, монтаж, выбор звуковых эффектов, мастеринг;

- на телевидении и радио – производство эфирного пакета радиостанции/ телеканала, включающее в себя создание заставок, отбивок, джинглов, эфирного промо;

- в рекламе – изготовление рекламных видео –, аудио-, мультимедиа-, и полиграфических материалов.

Иногда сленговое значение термина «продакшн» используется в производстве программных продуктов и означает процесс эксплуатации программ конечными потребителями.

Продакшн компании в Казахстане стали появляться около 15-17 лет назад, и сегодня успешно осуществляют работу десятки профессиональных студий, которые работают как для казахстанского, так и зарубежного потребителя. К продакшн-производству можно отнести изготовление видеороликов, фильмов, презентаций, радиопрограмм, а так же аудиозапись, монтаж, написание музыки, озвучку и многое другое.

Само понятие «продакшн» в том смысле, в котором мы его употребляем сейчас, существует с момента появления кино. Эта сфера деятельности является очень востребованной, так как включает в себя изготовление фильмов, радиопрограмм, свадебного и бизнес-видео, рекламных роликов и другого контента. Творческий подход здесь просто необходим, потому над созданием качественного продакшн-продукта должны работать профессионалы, которые нестандартно подходят к решению различных задач.

Некоторое время назад не существовало такого понятия, как производственная телекомпания. У обывателя это словосочетание до сих пор вызывает вопросы: если телекомпания, то как ее смотреть? Иными словами, принято считать, что телекомпания занимается и производством программ, и выдачей их в эфир.

И, как обычно это бывает, несколько позже, чем на Западе, телепроизводство и телеэфир разделились и в Казахстане.

По большому счету в ведении вещателей сегодня осталось только производство новостей, которые имеют особую значимость для телекомпаний. Новости - лицо канала, которые формируют его облик, имидж, формат. Все остальное прилагается.

Почему телепроизводство все-таки отделилось от эфира телекомпаний?

Можно предположить следующие причины:

• 
  Вещательная телекомпания представляет собой самостоятельную экономическую модель. Управлять ею проще без огромного "шлейфа" режиссеров, операторов, авторов.
  
• 
  Сосредоточение над решением узких задач эфира позволяет повысить качество вещания.
  
• 
  Становление рынка телеконтента в Казахстане.
  
• 
  Заказывать телепрограммы дешевле, чем их производить.
  

Еще один довод в пользу приобретения готовых программ у стороннего производителя состоит в том, что телепрограммы, произведенные независимыми компаниями, как правило, отличаются высоким качеством, так как они являются лицом производящей компании, а качество программ - определяющее условие в борьбе производителей за рынок.

Телепрограммы же, произведенные самим вещателем, могут нести в себе признаки некоторого форматного субъективизма.

Субъективный фактор также на стороне разделения телепроизводства и эфира: талантливые творческие люди, работая в больших коллективах, где не могут не ощущаться издержки административных механизмов, чувствуют себя некомфортно, что непременно сказывается на результатах труда.

Следует отметить, что выведение части работ и работников "за пределы предприятия" сегодня оправдано еще и с точки зрения уменьшения налогов.

Безусловно, государственные телекомпании, которые финансируются из бюджетов разных уровней, хотя и закупают готовые программы, но при этом не отказываются от собственных больших производственных мощностей.

Что представляют собой производственные телекомпании? Это группа малых творческих коллективов или один такой коллектив. Как правило, руководит им его создатель - самый опытный специалист и организатор в деле телепроизводства. Он отлично знает, как оптимизировать производственный процесс, как сократить затраты, повысить качество продукта, с какой стороны подойти к решению нестандартной задачи. Он же - руководитель и продюсер (яркий пример - компания АТВ). Все это идет на пользу конечному продукту (программе).

Производители телевизионного контента в большинстве своем - так или иначе аффилированные, или дочерние компании вещателей. Такой подход позволяет хотя бы чисто психологически (а иногда и практически) удержать, "отмыть" некоторые средства компании. Однако, по подсчетам аналитиков и ТВ-экономистов, только 20% компаний на рынке производства телеконтента принадлежит пусть и не всегда большим, но независимым компаниям. Как правило, это компании Алматы, Астаны, других городов со сложившимися телевизионными традициями.

Значит, искать заказчика надо среди эфирных каналов: и престижно, и платежеспособно, и стабильно. А потому создаем собственный продакшн. Для чего? Для аутсорсинга. И здесь начинают работать законы производственной логистики. Сравним телевизионное производство с собственно производством. И рассмотрим примеры мирового аутсорсинга. А затем наложим эту схему на телевизионное производство. Итак…

Возьмем такой термин в логистике, как «стройное производство». В чем он заключается? Логистика пронизывает все функции и подразделения предприятия с целью единой оптимизации материальных, информационных и финансовых потоков.

Логистика требует нового мышления в области использования ресурсов. Классический подход – оптимизация на отдельных участках, новый – системная оптимизация всех процессов, связанных с организацией производства, для достижения поставленных целей.

В реализации целей логистики существенное место занимают новые методы организации производства, которые известны как “learnproduction” (cтройное производство).

Суть стройного производства заключается в выявлении узких мест как шанса их полной ликвидации. Сама ликвидация узких мест осуществляется не традиционным путем (увеличения затрат (ресурсов) на их устранение), а путем одновременной ликвидации узких мест и сокращения затрат (ресурсов).

Исходя из этой схемы – большинство телекомпаний потенциальные банкроты и держаться только за счет консерватизма зрителей и того, что все мировое телевидение застыло на распутье – как и куда будет развиваться современное ТВ в цифровых технологиях. Ошибиться нельзя – нет времени. Выберешь не тот путь и отстанешь навсегда.

И тогда что? А тогда аутсорсинг. Аутсорсинг - это отказ от собственного бизнес-процесса, например, изготовления отливки, или составления баланса, и приобретение услуг по реализации этого бизнес-процесса у другой организации. Русский аналог слова аутсорсинг – кооперация со специализацией.

Для многих наших компаний актуальна проблема модернизации производственных мощностей, обновления модельного ряда, продвижения продукции. Ресурсов, в первую очередь кадровых и финансовых на это остро не хватает. В этих условиях, за счет закрытия, или продажи, отдельных производств можно получить ресурсы для развития приоритетных направлений. При наличии конкурентной среды, именно этот фактор является решающим при принятии решения об аутсорсинге.

Значит, еще нужна конкурентная среда. А она есть, если расширить свой производственный кругозор. А можно самим создать конкурентную среду. Самым простым способом – тендером.

Далее, обеспечиваем снижение затрат. Закрываем нерентабельный цех. Или цех с неясной перспективой. Перераспределяем ресурсы на другие участки. Но цех, возможно, нам еще нужен. Тогда ищем партнера с хорошей репутацией и качеством. Пригодится.

Таким образом, обеспечиваем повышение качества. Ну и повышаем производительность труда. Круг замкнулся. У нас нет узких мест. Выстраиваем структуру производства с помощью партнеров. И вылазим из долговой ямы… а затем прямой путь в лидеры отрасли.

Теперь берем телевидение. Содержать огромный штат. Половина из них блатные с «агашками» и «татешками». Обучать это бесперспективный персонал – пустая трата денег и времени. За счет них обеспечение конкурентноспособного продукта нереально. И получается, как тот «наш директор» -мне бы еще время – год-два. Нет этого времени. На современном ТВ, если ты отстал, то отстал навсегда.

Сосредоточимся на узких местах. Что такое лицо телеканала? Конечно, это информационные программы. Оставляем их. Что еще лицо телеканала? Многолетняя детская программа, на которой выросло не одно поколение зрителей этого канала. Оставляем. Что еще? Прямой эфир? Да, это прерогатива телеканала. Все. Оставляем за собой стратегическое планирование, сетку вещания, бренд и основную бухгалтерию. Зачем нам дорогостоящая ПТС для спортивных или шоу-программ. Арендуем или заказываем. Зачем искать, обучать, ошибаться, рисковать кадрами для, например, исторической или аналитической программы. Заказать это профессионалам в продакшн-студиях. И дешевле, и качественнее. И надежнее. И так по всем программам. И это тоже, как на том производстве, называется аутсорсинг. И многие каналы уже работают по этой схеме. Поэтому тема телевизионных студий-продакшн так сегодня актуальна.
Список литератур:

1. 
   Логистика: интеграция и оптимизация логистических бизнес-процессов в цепях поставок: [учебник] / В. В. Дыбская [и др.]. – Москва: Эксмо, 2008. – 939 c.
   
2. 
   Организация производства в условиях переходной экономики / [С. А. Пелих и др.]. – Минск: Право и экономика, 2009. – 576 с.
   
3. 
   Основы логистики: [теория и практика] / [В. В. Щербаков и др.]. – Санкт-Петербург [и др.]: Питер: Питер Пресс, 2009. – 426 с.
   
4. 
   Сергей Муратов. ТВ - эволюция нетерпимости: история и конфликты этических представлений. FrontCover. Логос, 2000 - PerformingArts - 238 pages.
   
5. 
   Михалкович В. О сущности телевидения. - М.,1998
   

Филологи объясняют, что сравнительная частица «как бы» указывает на условность, неточность, приблизительность высказывания. Она дает шанс говорящему не брать ответственность за свои слова. Или дает доли секунды, чтобы сформулировать лучше мысль, подобрать нужное слово.

В российском фильме «День радио» (2008) о четырех верных друзьях («О чем говорят мужчины») есть даже «Как бы радио» и «Как бы ток-шоу».

Приведем примеры из практики сегодняшнего Казахстана.

Экс-депутат, а ныне ведущий телепрограммы Мурат Абенов задает вопрос Ерлану Карину: «Если посмотреть на геополитическое развитие нашей страны. Насколько оно как бы поступательно?». Карин отвечает: «Последние инициативы нашего президента, они как бы являются неким таким призывом к политической, а в более широком смысле к интеллектуальной элите страны…» [1].

«Как бы», «вот», «да» изобилуют в речи преподавателей вузов, к примеру, посмотрите свежий видеоролик с участием доцентов кафедры политологии и политических технологий КазНУ имени аль-Фараби – А. Кенесова и Ф. Аминжонова о преподавателях – мужчинах [2].

Странно, когда образованные люди с хорошей эрудицией и плавным слогом экспертов не избегают вирусной частицы «как бы».

Предметом моего пристального внимания стала серия видеоинтервью «По чесноку» журналиста yvision.kz Славы Неруша. В интервью с кинорежиссером Ермеком Турсуновым, специалистом по рекламе Анной Осиповой, поэтом Жанной Прашкевич «как бы» встречается редко.В беседахс другими персонами этот словесный сор звучит, к сожалению, довольно часто.

Бизнесмен и эксперт по финансам Айдан Карибжанов использует «как бы» в часовом интервьювосемь раз и везде неуместно:

18.43: «Как бы уходит целая лига лидеров на Ближнем Востоке, которая Картера помнит…»

19.13: «Сирия была традиционным оппонентом как бы Израиля»

20.18: «Может быть, большая надежда, что та роль, которую Россия как бы сыграла…»

23.00 «…и от человека не очень как бы эмоционального…» и т.д. [3].

Самодостаточные личности, стильные интеллектуалы, яркие представители алматинского креативного класса говорят с Нерушем о политике и моде, дизайне и кино, поэзии и пиаре, честности и предательстве – и везде звучит этотцепкий сорняк, принесенный каким-то ветром…

Из интервью с журналисткой Галиной Рыжкиной:

5.30: «Это устаревшая модель, ну,как бы…»

10.45: Неруш: «Как современным людям выстраивать как бы свою жизненную концепцию?»

13.08: «Я просто как бы наблюдаю…»

22.30: «Сейчас лето, как бы…оживление начнется осенью».

22.35: Неруш: «Как бы..

33.35 Неруш: «Как бы нас же книги делают».

35.20 «Я люблю в Гарри Поттере как бы идею волшебства».

39.10: Неруш: «Недавно я перечитал историю как бы старика Хэма».

42.40: «Есть определенный эгоизм как бы…».

46.28: Неруш: «Люди научились шикарнокак бы верить».

48.00: «Я очень сильно увлекалась как бы православием».

50.52: Неруш: «Клуб должен как бы что-то давать».

1.00.08 Неруш: «Я общаюсь как бы с молодыми ребятами».

1.02.32: «И здесь как бы…»

1.03.40 «Это всё как бы очень поверхностное впечатление»

1.05.40 «Здесь как бы ну…»

1.06.47: Неруш: «Ну, как бы…(..) как бы»

1.09.20: «Это совершенно иной мир как бы».

1.05.55: Неруш: «Ну, как бы» [4].

Резюмируя, можно вывести причудливую формулуэтой беседы: Читая как бы Хэма, увлекаясь как бы православием и как бы волшебством, трудно поверить, что людей делают как бы книги…