Механикалық қозғалыс

• Сұйықтықтағы қысым дегеніміз не? Қысым векторлық шама, әлде скалярлық шама ма? Оның өлшем бірлігі қандай?

  
  

• Паскаль және Архимед заңын түсіндір және тұжырымда.

  
  

• Ағын сызығы, ағын түтігі дегеніміз не?

  
  

• Сұйықтықтың қалыптасқан ағысын не сипаттайды?

  
  

• Сығылмайтын сұйық үшін үздіксіздік теңдеуін қорытып шығар және оның физикалық мағынасы қандай?

  
  

• Идеал сығылмайтын сұйық үшін жазылған Бернулли теңдеуін қандай заң тұжырымдайды?

  
  

• Сұйық ағынындағы статикалық, динамикалық және толық қысымды қалай өлшеуге болады?

  
  

• Жылдамдық градиенті дегеніміз не?

  
  

• Динамикалық тұтқырлық коэффициентінің физикалық мағынасы қандай?

  
  

• Сұйықтың ламинарлы ағысы, турбулентті ағысы дегеніміз не? Рейнольдс саны нені сипаттайды?

  
  

• Стокс және Пуазейль әдісінің практикалық қолдануын түсіндір.

  
  

• Сұйықтықта қозғалатын дененің маңдайлық кедергісінің пайда болуы себебі қандай? Ол нөлге тең бола ма?

  
  

• Көтергіш күштің пайда болуын қалай түсіндіруге болады? (55-сурет).

  
  

6.1. Қуыс теміршар (=7687 г/см) ауада ілініп тұр, =5 Н, ал суда (’=1/см)

Дәлелдеме ретінде 2 санақ жүйесін қарастырайық: қозғалмайтын К инерциалдық санақ жүйесі (координаттары ) және оған қатысты бірқалыпты сызықты u жылдамдықпен (координаттары ) санақ жүйесі. Санақ уақытын 2 жүйенің координаттар басы дәл келген кезден бастайық. уақытта 2 жүйенің бір-біріне қатысты орналасуы 58-суреттегідей болсын. Жылдамдық u бойымен бағытталсын. О нүктесінен дейін жүргізлген радиус-вектор болсын. 2 жүйеде де А нүктесінің координаттарының арасындағы байланысты табайық. 58- суреттен көріп тұрғанымыздай,

(34.1)
(34.1) теңдеуін координаттарға түсірілген проекциялар арқылы жазуға болады:

(34.1) және (34.2) өрнектері Галилей координаттарының түрлендірілуі деп аталады.

Дербес жағдайда К жүйесінің Х осі бойынша жылдамдық жүйесі жылдамдыөқпен қозғалған кезде Галилейдің координаттар түрленуі мынадай түрге келеді:
Классикалық механикада уақыт санақ жүйесінің салыстырмалы қозғалысына тәуелді емес деп болжанады, яғни (34. 2) түрленуіне тағы бір теңдеуді қосуға болады:

(34.3)
Жазылған қатынастар тек классикалық механика жағдайлары үшін ғана орындалады, ал жарық жылдамдығына жуық жылдамдықтар кезінде Галлилейдің түрлендіруімен алмастырылады, (§36)

(34.4)
Бұл өрнек классикалық механикадағы жылдамдықтар қосу ережесін береді.

санақ жүйесіндегі үдеу:

Сонымен, А нүктесінің үдеуі бір-біріне қатысты бірқалыпты және түзусызықты қозғалатын және ’ санақ жүйелерінде бірдей, яғни

(34.5)
Ал егер А нүктесіне басқа денелер әсер етпесе өрнегіне сәйкес