1 0 -Т А Р А У
Г Р А М М А Т И К А Н Ы ОҢЫ ТУ
Ж оспар:
1
. Грамматикалы ң материалды сүрыптау принцип-
тері;
Р '•в - Щ
щ
ИЯИНН
_
3. Грамматиканы тілдің басңа салаларымен байланыс-
ты раоңы ту.
4. Морфологияны оқыту.
5.
Синтаксисті
ОҢЫ Ту.
10
.
1
. Г р а м м а т и к а л ы ң м а т е р и а л д ы сұры п тау
п р и н ц и п т е р і
Қазаң тілі грамматикасын оқытуда ол екінш і тіл бол
тан дыңтан , маш ьщ тьщ бағыт басым болады. Граммати-
калы қ мөліметтің бәрін сөйлеуде дүрыс ңолдануға үйре-
ну керек. Үлт мектебінде грам м атиканы оңыту дұрыс
сөйлеу үш ін керек деп түсінуге болмайды, ол ойын дүрыс
ж аза білу үш ін қаж ет. Оқуш ының ң азақш а тілді меңге-
РУІ ауы зш а да, ж азбаш а ңатар дамуы міндетті болып са-
налады . Ж азуд а үлкен орын
алаты н ты ны с белгілері
гр а м м ати к а м е н б ай л ан ы сты . Г р ам м ати к ан ы оқы ту
оқуш ы ны ң логикалы қ ойлауын дамытатынын есте сақ-
тау ңаж ет. Оңушы ана тілінде сөйлегенде, ж азғанда өз
ойын ңалай білдіруді ойланып ж атпай автоматты түрде
ж еткізеді. Оңушы грамматиканы
оңуды өз ойын ңазақ-
ш а ж еткізу үш ін ңолданумен ш ектеліп ңалм ауы тиіс.
Ол басқаның сөзін білуі керек, ң азақш а сөйлеп, оңып
түсінуі ңаж ет. Сөйтіп грамматиканы
оқыту оқуш ының
оз ойын басқаға ж еткізу үш ін ғана қолданылбай, баска-
154
ның ояын түсіну үшін де маңызы зор екені дөлелденді.
Қазаң тілін орыс мектебінде оңытңгінда грамматиканы
сөйлеу, ж азу, оқу кезінде атқаратын тәжірибедегі ңыз-
метіне ңарай бағыттап оқыту үнемі м үғалімнің есінде
болу керек.
.
-
Қ азақ тілін екінш і тіл ретінде оқытқанда, граммати
калы к материалды сүрыптап алу қаж ет. Орыс тілін үлт
мектептерінде оңыту әдістемесінде грамматикальщ ма
териалды сүрыптаудың 4 принципі көрсетіліп ж үр.
Олар грамматикалы к көрсеткіштердің:
— ңызметі;
г
— ж еке өзіндік мөні;
— ана тілінің материалын ескеру;
— омонимдік ңүбылысты ескерту.
Грамматикалык көрсеткіштерді тілде атңаратын ңыз-
метіне қарай таңдап алу дегенді екінш і сөзбен айтңан-
да, тілдің қолданылу ж иілігіне ңарап таңдау деуге де бо
лады. Орыс тілінде заттың жекеш е, көпше мағыналары
сеп тік ж ал ғау л ар ы ар кы л ы беріледі.
Қ азаң тілінде
септік ж алғаудың көпше түрі жоң. Затты ң көптік мағы-
насын білдіру керек болса, түбірге септік ж алғауы ны ң
алдынан көптік ж алгау ж алғанады. Мысалғы: оңушы-
ларга, балаларғат.б. Ал грамматикалы к көрсеткіштерді
талдауда негізгі принциптердің
бірі косы м ш аларды ң
сөйлемдегі қы зм еті саналаты н болса, ж алғауларды ң
ңызметі сол принципке сай. Тілдің грамматикасы - өте
күрделі ңүбылыс, оның ішінде тілді оңыту үш ін алына-
тын объектілер өте көп, бірақ оның бөрін бүл арада атау
мүмкін емес. Қазаң тілінің грамматикасын оқыту үшін
грамматикалың көрсеткіштерді талдау, олардың сөйлеу-
де қаж еттілігі арңылы гана шешіліп қоймайды. Төуелдік
ж алғауы н меңгерген адамға
дөл осы мағы наны білді-
ретін
Достарыңызбен бөлісу: