а/ бұл алмастырулардың әрқайсысының шығу мүмкіндігі бірдей. Сонда тең мүмкіндікті барлық элементар оқиғалар саны n=840.
Бұлардың ішінде «ҚАРАТАУ» сөзінің шығу мүмкіндігі біреу ақ. Олай болса,
Сол ықтималдықты басқа тәсілмен табайық. Әріптер әр түрлі болғанда, тең мүмкіндікті нәтижелер саны n=7! Болады. Бірақ А әрпі үш рет қайталап отыр. Қалған әріптер қайталанбағандықтан «қаратау» сөзінің пайда болуына қолайлы нәтижелер саны m=3! Демек, оның ықтималдығы
/қаратау/=
Тағыда бір мысал келтірейік.
7-мысал. Бірдей карточкаларға А, А, А, Е,И,К,М,М,Т,Т әріптері жазылған. а/ олардан ІО әріптен құралатын сөздерді неше тәсілмен құруға болады? ә/ «МАТЕМАТИКА» сөзінің шығу ықтималдығын анықтау керек.
Шешуі. а/ алмастыруларға енетін әріптер саны N=10. Бұл әріптердің барлығы да әр түрлі десек, онда небәрі алмастырулар жасауға болады. Бірақ біздің мысалымызда А әрпі үш рет қайталанып отыр. Егер А дан өзге қалған әріптер әр түрлі десек, онда, өткен мысалға сәйкес, алмастырулар саны
Болар еді. Бірақ А дан басқа М әрпі екі рет және Т әрпі де екі рет қайталанып отыр. Сондықтан алмастырулардың жалпы саны мынаған тең болады:
ә/ 10 әріптен тіркестер тең мүмкіндікті, қос қостан үйлесімсіз, оқиғалардың толық тобын құрайтын элементар оқиғалардың жалпы саны – 151200. Бұлардың ішінде аталған сөзіміздің шығуына қолайлы жағдайлар саны біреу ақ. Олай болса, мұның ықтималдығы ![]()
мұны бірден
жазуға да болады. Сонымен барлық тең мүмкіндікті жағдайлар саны 101 аталған сөздің пайда болуына қолайлысы m=3!2!2! болады.
Бұл мысалдар шыққан нәтижелерді пайдаланып, мынадай қорытынды жасасақ:
М жиыны элементтеріне құралсын. Мұнда элементі рет, т.т элементі қайталайтын болсын / /. Сонда N элементтен берілген дан алынған алмастырулар саны мына формуламен анықталады:
(2)
8-мысал. Алдыңғы мысалдағы «МАТЕМАТИКА» сөзінің әріптерінен неше алмастыру жасауға болады?
Шешуі. Бұған жауап беру үшін /2/ формуланы пайдаланамыз, сонда N=10, M әріпінің қайталану саны A әрпінің қайталану саны Т әрпінің қайталану саны қалған әріптер бір реттен енеді. Демек,
Достарыңызбен бөлісу: |