Пысықтауға арналған сұрақтар: 1. Дәннің «эпифит» микрофлорасы дегеніміз не?
2. Дәндегі эпифиттік микрофлораның негізгі өкілі.
3. Дәнді сақтауда эпифиттік микролораның тигізетін әсері.
Студенттердің өздігінен орындайтын жұмыстарының тапсырмалары
1-тақырып Микробиологияның зерттеу кезеңдері
1. А.В.Левенгуктың микробиология ғылымының дамуына қосқан үлесі.
2. Орыс зерттеушілері Д.Самойлович пен М.Тереховский еңбектері.
3. Л.Пастердің ашқан жаңалығының микробиология ғылымының дамуындағы маңызы.
4. Р.Кох постулаттары.
5. Вирусология ғылымының негізін қалаушы - Д.И.Ивановский.
6. С.Н.Виноградскийдің және М.Бейеринк еңбектерінің маңызы.
7. Микробиология ғылымының дамуына С.П.Костычев, Н.Н.Худяков, М.В.Федоров, Е.Н.Мишустиннің қосқан үлесі.
8. Иммунология ғылымының дамуында И.И.Мечников сіңірген еңбегі.
9. Қазақстан микробиологтары: Х.Ж.Жұматов, Д.Л.Шамис, А.Н.Илялетдинов, М.Х.Шығаева, К.А.Төлемісова, М.М.Құлдыбаевтың еңбектері.
10. Флемингтің ашқан жаңалығының медицина мен адам өміріндегі маңызы.
2-тақырып. Аэробтық және анаэробтық микроағзалардың электронды тасымалдау жүйесі және тыныс алу тізбегі
1. Тыныс алу дегеніміз не?
2. Аэробты микроағзаларда тыныс алу үдерісінің жүруі.
3. Кребс циклі.
4. Анаэробтық тыныс алуда нитраттар, сульфаттар мен карбонаттарды пайдалану.
5. Жарық және жылу күйінде энергияның жойылуы.
6. Микроағзалардың тіршілік барысында энергияның жұмсалуы.
7. Қатаң анаэробты микроағзалар үшін оттегінің токсинді әсер етуі.
8. Факультативті анаэробты микроағзалардың тыныс алу химизмі.
3-тақырып. Көмірсулардың және басқа органикалық қосылыстардың қышқыл түзе толық емес тотығуы. Гемицеллюлозаны және лигнинді микроағзалардың бұзуы. Майдың микроағзалармен тотығуы
1. Сірке қышқылын тотықтырушы микроағзалар.
2. Көмірсулардың лимон қышқылына дейін тотығуы. Осы үдерісті жүзеге асыруда қолданылатын саңырауқұлақтар.
3. Сірке және лимон қышқылын алудың халық шаруашылығындағы маңызы.
4. Органикалық қосылыстардың толық емес тотығуында сірке, лимон және басқа да қышқылдардың түзілуі.
5. Алифатикалық және ароматтық көмірсутектер мен органикалық қышқылдардың микроағзалармен тотығуы.
6. Көмірсутектерді сіңіретін микроағзаларды практикада қолдану.
7. Гемицеллюлоза мен лигнин заттарының ыдырауы.
8. Майдың микроағзалар көмегімен тотығуы.
4-тақырып. Молекулалық азотты бекіткіш микроағзалар
1. Молекулалық азотты сіңіруші микроағзалардың ашылуы.
2. Еркін тіршілік ететін азот сіңіруші бактериялар.
3. Аэробты азотсіңіруде азотобактердің атқаратын рөлі. «Азотобактерин» препаратын дайындау және қолдану тәсілдері.
4. Топырақта азоттың әр түрлі бұршақ тұқымдас өсімдіктер мен түйнек бактериялар симбиозының арқасында жиналуы.
5. «Нитрагин» препараты.
6. Бұршақ тұқымдасына жатпайтын молекулалық азотты селбесіп бекіткіш өсімдіктер.
7. Топыраққа енгізілетін тыңайтқыштардың азот сіңіруші микроағзаларға тигізетін әсері.
8. Азотсіңіру дегеніміз не?
5-тақырып. Микроағзалардың ақуыз және биологиялық белсенді заттарды синтездеуі
1. Микроағзалармен амин қышқылдарының синтезі және асқын синтезі.
2. Микроағзаларды ақуызды заттарды алуда қолдану.
3. Микроағзалар арқылы дәрумендер, гетероауксин, гиббереллин, басқа дайын заттардың түзілуі.
4. Микроағзалардан антибиотиктерді қалай бөліп алады. Антибиотиктердің химиялық табиғаты.
5. Микроағзалардың улы қосылыстарды бөлуі.
6. Тамақ пен азықтың микроағзалар уымен улануы.
7. Микроағзалардың өсімдіктерге токсинді әсерін Н.А.Красильников әдісі бойынша анықтау.
6-тақырып. Микроағзалардың генетикасы және селекциясы
1. Микроағзалардағы тұқым қуалаушылық.
2. Прокариотты ағзаларда тұқым қуалау ақпаратының қызметін не атқарады?
3. Трансформация және трансдукция.
4. Плазмида. Оның атқаратын рөлі.
5. Микроағзалардың өзгергіштігі және оның себептері.
6. Мутация. Мутанттарды алу. Мутагенез. Мутагендер.
7. Рекомбинация. Рекомбинантты микроағзаларды алу.
8. Рекомбинантты микроағзаларды халық шаруашылығында қолдану.
7-тақырып. Топырақтың пайда болуында микроағзалардың рөлі жөніндегі көзқарастар
1. Топырақтың түзілуі туралы алғашқы көзқарастар. Топырақ түзілуінде микроағзалардың атқаратын рөлі.
2. Топырақтың түзілуі үдерісіне М.В.Ломоносовтың көзқарасы.
3. В.В.Докучаев топырақтану ғылымының негізін қалаушы.
4. П.А.Костычев және В.Р.Вильямс еңбектері.
5. С.Н.Виноградский, В.Л.Омелянский, Н.Н.Худяков және т.б. еңбектері.
6. Топырақтың қарашірінді қабаты қалай пайда болады?
7. Топырақтың қарашірінді қабатының өсімдіктер үшін қандай маңызы бар?
8-тақырып. Микроағзалардың топыраққа таралуы және олардың құрамы мен белсенділігін анықтау
1. Топырақтың микроқоныстанушыларының құрамы мен санын анықтайтын әдістер.
2. Оптикалық және электронды микроскоптарды пайдалана отырып топырақ микрофлорасын зерттеудің тікелей әдістері.
3. Топырақ микроағзаларын бөліп алу. Тізбекті сұйылту әдісі.
4. Элективті қоректік орталардың принциптері және оларды топырақ микрофлорасын зерттеуде пайдалану.
5. Топырақ микроағзаларының өсімдік ризосфераларында таралуы.
9-тақырып. Органикалық және минералдық тыңайтқыштардың топырақ микрофлорасына әсері
1. Қиды сақтау тәсілдеріне байланысты ондағы болатын құбылыстар.
2. Қи шіруінің әр сатысындағы микроағзалар құрамы.
3. Қи және минералды тыңайтқыштарды енгізгеннен кейін топырақтағы микрофлора құрамының өзгеруі.
4. Қышқыл топырақтың әктенуінің микроқоныстанушылар құрамына тигізетін әсері.
5. Топырақ микроағзаларының таралуына тыңайтқыштардың тигізетін әсері.
10-тақырып. Топырақ микробиологиясы және егістікті химияландыру
1. Топыраққа азот, фосфор және калий қажеттілігін микробиологиялық әдістермен анықтау.
2. Микроағзалар көмегімен топырақты әкпен құнарландыру қажеттілігін білу.
3. Топырақ құрамындағы микроэлементтер қорын микробиологиялық әдіспен анықтау.
4. Микроағзалар әсерімен фосфор қосылыстары және басқа да элементтердің мобилденуі және иммобилденуі.
5. Азотты тыңайтқыштардың тиімділігін денитрлену көмегімен арттыру.
6. Топырақ микрофлорасына гербицидтердің және т.б. улы қосылыстардың тигізетін әсері.
11-тақырып. Микроб синтезінің өнімдерін малдарды азықтандыруда пайдалану.
1. Малды азықтандырудағы микроағзалардың синтездеген ақуыздарының мәні.
2. Азықтық ақуыз алу үшін микроағзаларды әр түрлі гидролизаттар мен басқа да өндіріс қалдықтарында өсіру.
3. Азықтық мақсатта микроб тектес амин қышқылдар мен дәрумендерді қолдану.
4. Малды азықтандыруда медицинада қолданылатын антибиотикалық заттарды қолдану.
5. Микроағзалардан ақуыздарды көптеп синтездеу және бөліп алу жолдары.
6. Мал азықтық ақуыздар, дәрумендер, амин қышқылдарын синтездейтін микроағзаларға қойылатын талаптар.
12-тақырып. Суда тіршілік ететін микроағзалар. Ауадағы микроағзалар
1. Ластанған судың микробиологиялық көрсеткіштері.
2. Ластанған суларды биологиялық жолмен тазарту.
3. Судың коли титрін анықтау.
4. Микроағзалардың ауаны ластау жолдары.
5. Ауа және су арқылы жұқпалы аурулардың таралуы.
6. Ауадағы колония түзуші бірліктерді анықтау.
13-тақырып. Көкөністер мен жемістердің микрофлорасы
1. Жаңа жиналған көкөністер мен жемістердің микрофлорасы.
2.Картоп пен қызанақ ауруларының қоздырғыштары. Фитофтороз қоздырғыштары.
3. Тамыр түйнек ауруларының қоздырғыштары.
4. Капуста мен пияз аурулары.
5. Көкөніс және жеміс консервілерінің микробиологиясы.
6. Жеміс аурулары. Ботулизм қоздырғыштары.
14-тақырып. Инфекция және иммунитет
1. Инфекция және инфекциялық аурулар түсініктерінің анықтамасы.
2. Инфекциялық аурулардың ерекше қасиеттері.
3. Инфекциялық аурулар пайда болуында микроағзалардың патогендігі мен вирулентілігі.
4. Инфекция түрлері.
5. Иммунитет ұғымының анықтамасы.
6. Микроағзалардың арнайы және арнайы емес факторлары.
7. Антигендер және антиденелер. Клеткалық иммунитет.
15-тақырып. Тазалықты көрсеткіш микроағзалар
1. Сыртқы орта нысандарының санитарлық микробиологиялық зерттеулерін жүргізу міндеттері мен принциптері.
2. Тазалықты көрсеткіш микроағзалар туралы ұғым мен олардың қасиеттерінің қысқаша сипаттамасы.
3. Топыраққа, ауаға және суға санитарлық микробиологиялық баға беру кезіндегі анықталатын микробиологиялық көрсеткіштер.