Микроэкономика
жүктеу/скачать 10,07 Mb.
|
135 4-тарау. Тұтынушылар талғамы в) алманың 1 кг-ының бағасы 2 есе төмендеп, соның нәтижесінде бюджет сызығы АВ -дан АС жағдайына ауысты деп жорамалдайык, Сонда төмендегі график бойынша тұтынушы үшін алманы кәдімгідей тауар деп айта атамыз ба? г) алманың бағасы төмендегендегі жалпы тиімділік неге тең? График бойынша ауыстыру тиімділігі мен табыс әсерін көрсетіқдер. 
4.7-сурет. 21-есеп. Салтанат 1 жетіге өзіне қанша жұмыртқа мен котлет сатып алу керек екенін есептегісі келеді. Мына диаграммада оның 3 талғамсыздық қисығы көрсетілген. Абцисса осіңде котлеттер, ал ординатгар осінде жұмыртқа саны көрсетілген. Апта сайын ол осы тағамдарға 20 теңге жұмсайды. Бір жұмыртқаның бағасы 1 теңге, ал 1 котлет 2 теңге деп алайык, Сонда: 
14 Бір жетідегі котлет саны. 4.8-сурет. 136
а) диаграммада Салтанаттың бюджет сызығын түрғызындар; ә) талғамсыздық қисығын пайдалана отырып Салта- натқа ең жоғары деңгейдегі пайдалылық әкелетін, котлет пен жүмыртқаның санын анықтандар; б) егер оның табысы 32 теңгеге көбейсе, онда оның бюджет сызығы қалай өзгереді? Жаңа бюджет сызығын салындар. Енді ол қанша жұмыртқа мен котлет сатып ала алады? г) егер Салтанаттың табысы 20 теңге шамасында қалатын болса, ал жұмыртқаның бағасы 2 есе көбейсе, онда оның бюджет сызығы қалай өзгереді?. Жаңа бюджет сызығын тұрғызындар. Енді Салтанат осы тағамдарды қандай мөлшерде сатып ала алады? 22-есеп. Тұтынушы X тағамын (X осы тауардың мөлшері) тауарлар мен қызмет көрулерге кететін шығындарды салыстырып, тандайды. Графикте тұтынушының табысының 2 деңгейіне (200 және 300) теңге сейкес келетін бюджет сызықтары көрсетілген. Е1 және Е2 нүктелері тұтынушының берілген табыстарындағы теңдестік нүктелері. Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
а) X тауардың бағасы қандай? ә) Е1 және Е2 нүктесіндегі тұтынушының басқа тауарларға кеткен шығыны қандай? б) Энгель қисығьтдағы екі нүктенің координаттары қандай? в) “Табыс-тұтыну” қисығында көрсетілген X2 тауа- рын кәдімгідей тауар деп санауға бола ма? 137
4-тарау. Тұтынушылар талғамы 23-есеп.
Жанна үшін Алма үшін 4. 9-сурет.. Суретте Алма мен Жаннаның талғамын көрсететін апельсин мен бананға талғамсыздық қисығы берілген. 24-есеп. Жанар өз табьтсын тек X жоне Ү тауар- ларын тұтынуға жұмсайды делік. X тауарының бағасы Рх = Ю теңге, ал У тауарының бағасы Рү = 15 теңге, ал осы тауарларды тұтынғандағы шекті пайдалылық келесі кестеде келтірілген:
Егер Жанардың бір айдағы орташа табысы 170 теңге болса, онда ол ең көп пайдалылыққа қол жеткізу үшін осы тауарларды қандай мөлшерде сатып алғаны жөн? 138
25-есеп. Пайдалылық функциясы мен бюджет сы-зығының теқцеуі төмендегідей: U = X ■ Ү; 2Х+ЗҮ = 6. Пайдалылық функциясының мәні ең жоғары болуы үшін X және Ү тауарларын қандай мөлшерде сатып алған жөн? 26-есеп. А және В тауарларының шекті пайдалы-лықтары келесі функциялар түрінде берілген: Бұл жердегі X және Ү тауарлар саны. Егер тұтынушы өзінің 8 теңгесін А және В тауарларын сатып алуға жұмсайтын болса, немесе X + Ү = 8 болса, онда осы 8 теңгені А және В тауарларын сатып алуға қалай ұтымды етіп бөлуге болады? 27-есеп. Тұтынушының пайдалылық функциясы мынадай: Мұнда, X және Ү тұтынушының бір айдағы осы тауарларды сатып алатьтн көлемін көрсетеді. Егер тұтынушы айына 25 дана X тауарын тұтынатын болса, онда Ү тауарын пайдаланудың шекті пайдалылығы қандай? 28-есеп. II = 10 ху тұтынушының пайдалылық фукциясы берілген, мұнда, х - бір айда пайдаланатын X өнімінің саны, ал у ~ У өнімінің саны. X және 139 4-тарау. Тұтынушылар талғамы У (МUх,МUу) өнімдерінің шекті пайдалылықтарын табыңыз. У = 2 болғандағы МU у және х = 3 болғандағы МUХ есептеңіздер. 29-есеп. Тұтынушының пайдалылық функциясы ал-дыңғы есептің шартында көрсетілгендей болсын. X тауарының бағасы 3 теңге, ал У тауарының бағасы 4 теңге деп ұйғарайық. Тұтынушының табысы 12 теңге. Тұтынушының тандауын математикалық түрде жазыңыз. Тұтынушының ұтымды тандауы қандай болу керек? Жалпы пайдалылық көлемін көрсет. 30-есеп. Тұтынушынын, пайдалылық функциясы берілген U(х, у) = х-у. X және У тауарларының бағалары белгілі: Рх = 2; Ру = 5. Тұтынушы табысы айнымалы шама 2 деп ұйғарып, сұраныстың табысқа байланысты функциясын есептеу керек. Табыс 20 және 40 теңге болғандағы тұтынушының ұтымды талғамын табу керек. Тауарларға деген сұраныс қалай өзгереді. Егер:
а) табыс 2 есе ұлғаятын болса; ә) табыс 2 есе ұлғайып, Х,У тауарларының бағасы да 2 есе ұлғайса? 31-есеп. Тұтынушы талғамының есебін шешіндер. 
4х + 3у< 24; х>0; у>0. 32-есеп. X және У тауарларының шекті пайдалылығы тұтынушылар үшін төмендегіндей болсын: 140
Мұнда, X,У — тауарларының саны. Тауар бағасы мынадай: Рх = / теңге, Ру = 2 теңге, түтынушы табысы - 8 теңге, Осы 8 теңгені X және У тауарларына қалай бөлуге болады? 1 теңгеге қанша пайдалылық көлемі сәйкес келеді? 33-есеп. X, У тауарларын алу үшін тұтынушының 20 теңге табысы бар. Олардың бағасы Рх = 3 және Ру = 1. Ауыстырудың шекті нормасы МRS - Зу/х, мүнда, х, у — X және У тауарларының саны. Тұтынушы үшін осы өнімдердің ұтымды саны қандай болады? 34-есеп. Жанардың пайдалылық функциясы II - ху деп берілсін, мұндағы х, у — сатып алынатын сәбіз бен пияздың мөлшері. Осы өнімдерді сатып алу үшін Жанарда 16 теңге бар дейік. Сәбіздің 1 кг-ы 3 теңге, ал пияздың 1 кг-ы 2 теңге болсын: а) 11—10 болғандағы талғамсыздық қисығы мен бюджет сызығын тұрғызыңыз. Осы пайдалылық көлеміне жету үшін Жанар қандай мөлшерде сәбіз бен пияз сатып алуы керек. ә) Жанар пайдалылықты ең жоғары деңгейге жеткізеді деп қарастырсақ, сіз анықтаған тұтынушы жиынтығы үтымды ма, жоқ па? б) ұтымды тұтынушы жиынтығы қандай болу керек? Жанар үшін ең жоғарьт деңгейдегі жалпы пай- далылық қандай? Осы шамаға сөйкес келетін 141
4-тарау. Тұтынушылар талғамы талғамсыздық қисығының теңдеуін келтіріңдер және қисықты сызыңдар. в) берілген 11=10 пайдалылық деңгейін Жанар қандай шамаға және қалай көбейтеді? Алынған нәтижелерді график түрінде және экономикалық тұрғыдан талдандар.
Рок-концерттін, 1 билетінің бағасы 15 теңге. Болат бір айда неше концертке бара алады? Оның “тұтынушы ұтымы” шамасын көрсетіндер, Болаттың рок-концертке деген сұраныс қисығын сызып, тұтынушы ұтымын гра-фиктен көрсетіндер. СҰРАҚТАРДЫҢ ДҰРЫС ЖАУАБЫН ТАБЫҢЫЗ 1. Тұтынушы талғамы теориясы былай тұжырым- далады:
а) тұтынушының талғамы қалыптасқан жағдайда заттың пайдалылығын бағалау іс-әрекеттері бо- лады; ә) тұтынушының бюджеті шектеулі екендігі ес- керіледі; б) ең жоғары пайдалылыққа қол жеткізетін тауарлар құрамын анықтайды; в) жоғарыда айтылғандардың бәрі дұрыс. 142 2. Пайдалылық функциясы U=U (Х,Ү ) а) тұтынушы X және У тауарларын тұтынғанда қол жеткізетін ең жоғары пайдалылығын бейнелейді; ә) жалпы пайдалылық пен X, У тауарларының көлемдерінің арасындағы байланысты көрсетеді; б) егер тауарлар құрамы берілген болса, онда оның пайдалылығын сан түрінде анықтау үшін қолданылады; в) жоғарыда айтылғандардың бәрі де дұрыс. 3. Талғамсыздық қисығы дегеніміз: а) тұтынушыға бірдей пайдалылық әкелетін тауар- лардың жиынтығы; ә) ең жоғары пайдалылық әкелетін тауарлар жиынтығы; б) ең төмен деңгейдегі пайдалылық әкелетін тауар- лар жиынтығы; в) а және ә жағдайлары дұрыс. 4. Талғамсыздық қисығының кез келген нүктесінде: а) тұтынушы ең жоғары пайдалылыққа ие болады; ә) пайдалылықтың мәні тұрақты болады; б) алмастырудың икемділік коэффициенті тұрақты; в) жоғарыда айтылғандардың ешқайсысы да дұрыс емес.
5. Төмендегі график бойынша: а) А1 талғамсыздық қисығының бойындағы тауарлар құрамы А2 -нің бойындағы тауарлар құрамына қарағанда көп пайдалылық әкеледі дейміз; 143 4-тарау. Тұтынушылар талғамы 
жүктеу/скачать 10,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|