Научно-методический журнал Серия: Естественно-технические науки. Социальные и экономические науки. Филологические науки
жүктеу/скачать 4,81 Mb. Pdf көрінісі
|
2-сан 2023 (1-серия)
| Ilim h
á m jámiyet. №2.2023 113 Мəнжўли, Беқсыйық минер кемеге, Ҳəддиңе бақ бизди Қоңырат демеге, Қызларың шығады геўирек жемеге, Барлығы сықылсыз шортанға мегзер. Бундай мысалларды Бердақ дөретиўшилигинде көплеп келтире бериў мүмкин. Себеби, шайыр бақсышылық кəсип пенен шуғылланлығына байланыслы байрам ҳəм той- мерекелердеги саз-сəўбет жыйынларда (қур) миллий атқарыўшылық ҳəм дөретиўшиликте илҳам-йош айды- нында импровизацияның (төкпе таланттың) туўылыўы тəбиий жағдай. Улыўма алғанда ХIХ əсир қарақалпақ классикалық əдебияты жазба əдебият белгилери менен раўажланыўына қарамастан, классик шайырлар дөретиўшилигинде ерте дəўир əдебияты дəстүрлери; шешенлик өнери, фольклор- лық дəстүрлер, саз өнери улыўма көркем өнердиң синкре- тикалық белгилери, импровизациялық əдис усыллары жəмлескен ҳалында раўажланыўы сақланып турды. Әдебиятлар 1. Әжинияз (Таңламалы шығармалары). -Нөкис: «Қарақалпақстан», 1975. 2. Әжинияз (Таңламалы шығармалары). -Нөкис: «Қарақалпақстан», 1994. 3. Дəўқараев Н. Шығармаларының толық жыйнағы, II том. -Нөкис: «Қарақалпақстан», 1977. 4. Бердақ. Сайланды шығармалары. -Нөкис: «Қарақалпақстан», 1997. 5. Күнхожа. Ел менен. -Нөкис:-«Қарақалпақстан», 1989. 6. Жəримбетов Қ. XIX əсир қарақалпақ лирикасының жанрлық қəсийетлери ҳəм раўажланыў тарийхы. –Н.: «Билим», 2004. 7. Өтеш Алшынбай улы, Көкөзек (Таңламалы шығармалары). -Нөкис: «Қарақалпақстан», 1989. 8. Пахратдинов Ә., Пахратдинов К. Бердақ шайыр ҳаққында легендалар, əпсаналар ҳəм ҳақыйқатлықлар. –Н.: «Билим», 1997. РЕЗЮМЕ. Мақолада XIX аср қорақалпоқ адабиѐтининг йирик ижодкорлари Кунхўжа, Ажиниѐз ва Бердақ шоирларнинг ижодида импровизация анъанаси сўз этилади. Бу давр адабиѐтида санъат турларнинг синкретик тамойиллари ўрганилади. Шо- ирлар ижодида импровизация анъаналари назарий жиҳатдан баѐн этилади. ХIХ аср қорақалпоқ адабиѐтининг йирик вакиллари Кунхўжа, Ажиниѐз ва Бердақ шоирлар импровизатор шоир, бахши сифатида баҳоланади. РЕЗЮМ Е. В статье рассматривается традиция импровизации в творчестве великих поэтов каракалпакской литературы XIX века Кунходжа, Ажинияза и Бердаха. В литературе этого периода изучаются синкретические начала художественных форм. В произведениях поэтов теоретически описаны традиции импровизации. Великие представители каракалпакской литературы XIX века Кунходжа, Ажинияз и Бердах считаются поэтами-импровизаторами. SUMMARY. The article examines the tradition of improvisation in the works of the great poets of the Karakalpak literature of the 19th century Kunkhodzha, Ajiniyaz and Berdak. In the literature of this period are studied syncretic principles of artistic forms. In the works of poets, the traditions of improvisation are theoretically described. The great representatives of the Karakalpak literature of the 19th century Kunkhoja, Ajiniyaz and Berdak are considered poets-improvisers. жүктеу/скачать 4,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|