1 Ритцер Дж. Современные социологические теории. 5-е изд. — СПб.: Питер, 2002. — 688 с.
Қосымша:
2. Abdiraiymova G.S., Burkhanova D.K. Social structure of society and middle class: textbook / Almaty: Qazaq University, 2015. – 44p.
3. Abdiraiymova G.S., Burkhanova D.K. Sociology of youth / Textbook. – Almaty: Qazaq university, 2016. – 98p.
4. Ritzer G., Stepnisky J. Sociological Theory. – Los Angeles: Sage, 2018. – 802p.
Дәріс13. Денсаулық және медицина 1.Денсаулық және медицинаны зерттеудің әлеуметтанулық бағыты. Денсаулық және қоғам (тарихи перспективада).
2. Халықаралық перспективадағы денсаулық сақтау. Әлеуметтік маңызды аурулар. Әлеуметтік шеттелу
3. Денсаулық сақтаудың экономикалық және әлеуметтік аспектілері. Денсаулық сақтау жүйесінің қолжетімділігі.
Белгілі болғандай, көптеген пәндер мен мамандықтар медицинада әртүрлі ауруларды, олардың синдромдарын, ауру ағымының әр түрлі клиникалық көріністерін, диагностика және ауруларды емдеу әдістерін және кешенді емдеудің заманауи әдістерін қолданған жағдайда аурудың ықтимал нәтижелерін зерттейді. Аурудың алдын алудың, қандай да бір ауруға шалдыққан, кейде ауыр, асқынулары бар және тіпті ауру адамдардың мүгедектікке шығуына байланысты адамдарды оңалтудың негізгі әдістері өте сирек сипатталады. Медициналық әдебиетте «рекреация» терминіне қатысты, яғни салауатты адамдардың денсаулығын сақтауға бөлшемдері, күрделі әлеуметтік-экономикалық жағдайларда сақтау және нығайту жолдары іс жүзінде Қазақстанда қазіргі заманғы медицина мен денсаулық сақтау мүдделері саласынан толығымен түсіп қалды.
Осыған байланысты, қоғамдық денсаулық туралы айтпас бұрын «денсаулық» терминіне анықтама беру, медициналық-әлеуметтік зерттеулерде оны зерттеу деңгейін анықтау және осы сатыда Қоғамдық денсаулық орнын анықтау қажет.
Сонымен, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ) 1948 жылы «Денсаулық тек аурулар мен физикалық ақаулардың жоқтығынан ғана емес, толық физикалық, рухани және әлеуметтік әл-ауқаттың жағдайы болып табылады»деп тұжырымдады. ДДҰ «денсаулықтың ең жоғары қол жетімді деңгейіне ие болу әрбір адамның негізгі құқықтарының бірі болып табылады» деген қағидатын жариялады.
Денсаулықты зерттеудің 4 деңгейін бөлу қабылданды:
1 деңгей-Жеке адамның денсаулығы.
бағытталған алдын алу, емдеу-сауықтыру шаралары кешені. Адамдардың денсаулығы, оның 2 деңгейі – шағын немесе этникалық топтардың денсаулығы-топтық Денсаулық.
3 деңгей-халықтың, яғни нақты әкімшілік-аумақтық бірлікте тұратын адамдардың денсаулығы (облыс, қала, аудан және т.б.).
4 деңгей-Қоғамдық денсаулық-қоғамның, ел халқының, континенттің, әлемнің, жалпы популяцияның денсаулығы.
Қоғамдық денсаулық сақтау-әлеуметтік факторлар мен сыртқы орта жағдайларының денсаулыққа әсерін зерттейтін ғылым және әлеуметтік факторлардың зиянды әсерін жоюға және алдын алуға, адамдардың денсаулық деңгейін арттыру мақсатында денсаулық сақтауды ұйымдастыру жүйесін жетілдіруге бағытталған ғылыми негізделген ұсынымдар әзірлейтін денсаулық сақтау ұйымдары. Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау нақты тарихи жағдайда халықтың денсаулығын сақтау саласындағы әртүрлі медициналық аспектілердің, әлеуметтік, экономикалық, басқарушылық, философиялық мәселелердің кең ауқымын зерттеумен айналысады. Әр түрлі клиникалық пәндерден айырмашылығы Қоғамдық денсаулық жеке алынған индивидуумдардың емес, ұжымдардың, әлеуметтік топтар мен қоғамның өмір сүру жағдайларына және салтына байланысты денсаулық жағдайын зерттейді. Бұл ретте өмір сүру жағдайлары, өндірістік қатынастар, әдетте, адамдардың денсаулық жағдайы үшін айқындаушы болып табылады, өйткені ғылыми-техникалық прогресс, әлеуметтік-экономикалық революциялар мен эволюциялық кезеңдер, мәдени революция қоғамға үлкен игіліктер әкеледі,бірақ бір мезгілде оның денсаулығына теріс әсер етуі мүмкін.
Тәуелсіздік алумен және нарықтық қатынастардың орнауына сай Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау бірқатар елеулі өзгерістерге ұшырады. Қазіргі кезеңді денсаулық сақтауды ұйымдастыру сферасында қазіргі принциптер мен стандарттарға өтуді қоса алғандағы денсаулық сақтау жүйесінің жеделдетілген модернизациясы кезеңі деп анықтауға болады,
Қазіргі жағдайларға сай пәннің мазмұны қайта қаралулар мен толықтыруларлы қажет етеді.
