НұСҚаулар «экология және өмір тіршілігінің Қауіпсіздігі»



бет5/11
Дата11.10.2023
өлшемі188,84 Kb.
#184679
түріНұсқаулар
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Байланысты:
Мади лох осы дурыс

ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС № 5
Тақырыбы: иондаушы сәулеленудің адам ағзасына әсері. Радиациялық қауіпсіздік нормалары және сәулелену дозаларын есептеу


Мақсаты: ықтимал радиациялық жағдайды болжау әдістемесін зерделеу және үлгілік міндеттерді шешу


Ядролық қару (ЯО) жарылғыш ядролық қорлар кезінде бөлінетін ядролық энергияны пайдалануға негізделген оқ-дәрілер деп аталады.
ЯО-жаппай қырып-жоятын ең қуатты қару. Оның әсер ететін факторлары: соққы толқыны, Жарық сәулеленуі, енетін радиация, радиоактивті ластану және электромагниттік импульс.
Ядролық жарылыстың таңқаларлық әрекеттері оқ-дәрілердің қуатына, жарылыс түріне, ядролық заряд түріне байланысты.


Ядролық жарылыстың әсер ететін факторлары
1. Соққы толқыны (СТ) - негізгі әсер етуші фактор. Ғимараттардың, құрылыстардың қирауы мен зақымдануының көпшілігі СТ әсерінен болады. Оның зақымдайтын әсерін анықтайтын uh негізгі параметрлері: артық қысым, жылдамдық басы және СТ әсер ету уақыты.
Кәдімгі жарылғыш заттар жарылған кезде соққы толқыны ΔРф майданындағы артық қысым формула бойынша есептеледі:


, (5.1)
мұндағы q-тротил эквиваленті, яғни;
R-жарылыс орталығынан қашықтық, м.


Соққы толқынының кедергімен өзара әрекеттесуі. Соққы толқынының тосқауылмен өзара әрекеттесу сипаты, оның таралу жолында артық қысымның мөлшеріне ғана емес, сонымен қатар құрылымның қасиеттеріне, оның беріктігіне, пішініне, мөлшеріне, СТ бағытына қатысты орналасуына, бойлық жүктеменің ұзақтығына байланысты.
СТ кедергілерге тап болмай қозғалса, ол артық қысымға тең уақыт бойынша өзгеретін жүктеме жасайды. Кедергіге жақындаған кезде толқын шығады, қозғалатын ауаның тежелуі, СТ фронтындағы артық қысымнан (2-ден 8-ге дейін) едәуір асатын кедергіге динамикалық жүктемелердің пайда болуы және шағылысу қысымының пайда болуы- ΔРотр. Нәтижесінде тосқауыл үлкен күштің соққысына ұшырайды.
Осылайша, СТ өз жолында ғимараттар мен құрылыстардың бұзылуына және адамдардың күйреуіне әкелетін айтарлықтай мөлшерге жететін жүктемелердің күрделі кешенін жасайды.
Ғимараттар мен құрылыстардың бұзылуының 4 дәрежесі бар: толық, күшті, орташа және әлсіз.
Толық - қабырғалардың барлық немесе көп бөлігінің бұзылуымен, деформациямен немесе едендердің құлауымен сипатталады; қалпына келтіру мүмкін емес (ΔРф > 50 кПа кезінде пайда болады).
Күшті - ғимараттардың жоғарғы қабаттарының, қабырғалар мен едендердің бір бөлігінің бұзылуымен сипатталады; үй-жайларды пайдалану мүмкін емес немесе мүмкін емес (ΔРф=50–30 кПа кезінде пайда болады).
Орташа - негізінен кіріктірілген элементтердің бұзылуы, қабырғалардағы жарықтар, шатыр жабындарының құлауы, ғимараттардың жертөлелері сақталады, үйінділер пайда болмайды; күрделі жөндеу қажет (ΔРф =30-20 кПа кезінде пайда болады).
Әлсіз - терезе мен есік толтыруларының, жеңіл бөлімдердің бұзылуымен, жоғарғы қабаттардың қабырғаларында жарықтардың пайда болуымен сипатталады; қалпына келтіру күрделі жөндеу арқылы мүмкін болады (ΔРф =20-10 кПа кезінде пайда болады).
Аталған қирау аймақтарының шекаралары, яғни толық, күшті, орташа және әлсіз, сәйкес радиустармен сипатталады, олар жарылыс күшіне байланысты тиісті анықтамалықтармен анықталады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет