Басқарудың классикалық немесе әкімшілік мектебі (1920-1950)
Бұл мектеп кез келген ұйымды басқаруға жарайтын басқару принциптерінұсынып, «классикалық» деген атпен белгілі болды.«Классикалық» мектептің көрнекті өкілі Анри Файоль (1841-1925) өзінің«Общая и промышленная администрация» еңбегінде әкімшілік қызметті талдайотырып, оның 5 элементін бөліп көрсетті: жоспарлау, ұйымдасыру, басшылықету, үйлестіру, бақылау. Сонымен қатар, А.Файоль әкімшілік басқарудабасшылыққа алынуға тиісті мынадай принциптерді сипаттады: жұмыстыбөлісу, билік (бұйрық беру жауапкершілікпен ұштасуы тиіс), тәртіп, дарабасщылық, жеке мүддені жалпыға бағындыру, сыйақы төлеу, иерархиялықтізбек (төмен шенділердің жоғарғыларға бағыну тәртібі), бастамашылық,корпоративтік рух, т.б.
Адамгершілік қарым-қатынас мектебі (1930-1950)
Басқару теориясында жаңа бағыттың негізін қалаған американдық ғалымЭлтон Мейо (1880-1949) болды. Ол жұмысшылар тобымен бірлесіп 13 жылдайтәжірибе жүргізу нәтижесінде мынадай қорытындыға келді: жұмысшылардыңеңбек өнімділігі еңбек жағдайы мен әкімшіліктің әрекетіне ғана байланыстыемес, ол, сондай-ақ жұмысшылар ортасының психологиялық және әлеуметтікклиматына, олардың қанағаттану сезіміне де тәуелді болады. Сондықтан еңбектиімділігі үшін жағымды психологиялық жағдайлар мен адамдардың жақсыкөңіл-күйі аса маңызды. Мектептің көрнекті өкілдері Дуглас Макгрегор,Фоллет Мэри Паркер, т.б. адам факторына баса көңіл аудару қажеттігін көрсетеотырып, басшыларға өз қарамағындағы жұмысшыларға барынша қамқорлықжасауды, олармен қарым-қатынас жасауды ұсынды.
Бихевиористік немесе мінез-құлық мектебі (1950 жылдан қазіргі уақытқадейін)
Психология және әлеуметтану ғылымдарының дамуы жұмыс орнындағымінез-құлықты зерттеуді ғылыми жолға қойды.Бихевиористік мектеп өкілдері К.Арджирис, Д.Макгрегор, Ф.Герцберг, т.б.әлеуметтік өзара әрекеттесудің, ынталандырудың, билік пен бедел сипатының,ұйымдастырудағы жетекшіліктің, жұмыс мазмұнын ескерудің, жұмыскерлердібасқаруға қатыстырудың алуан түрлі жайларын зерттеді. Мектептің бастымақсаты басқару ісін ұйымдағы адам ресурстарының тиімділігін арттыруарқылы оңтайландыру болды.
Достарыңызбен бөлісу: |
