Об особенностях организации образовательного процесса в общеобразовательных школах республики казахстан в 2016-2017 учебном году


ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ТЕХНОЛОГИЯ»



бет13/19
Дата04.07.2018
өлшемі3,67 Mb.
#46576
түріИнструктивно-методическое письмо
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   19

ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ТЕХНОЛОГИЯ»
Технология
Изучение предмета направлено на ознакомление учащихся с основными технологическими процессами современного производства материальных ценностей, обеспечение их подготовки, необходимой для последующего профессионального образования и трудовой деятельности.
Содержание программы определено с учетом потребностей личности школьника, семьи и общества, достижений современной педагогической науки.
Целью изучения учебного предмета в основной школе является: обеспечение функциональной грамотности учащихся в области техники и технологии, направленной на результативность системы полученных знаний в современном производстве, а также развитие технологического мышления, творческого отношения при выполнении работы.

Задачи обучения:


  1. формирование систематизированных знаний по основам техники, технологии и современного производства;

  2. формирование общетрудовых, общепроизводственных и специальных умений и навыков по технологии обработки конструкционных материалов, осуществлению проектной деятельности;

  3. развитие технологического мышления и творческого отношения к труду;




  1. формирование представлений о мире профессий, связанных с изучаемыми технологиями, их востребованности на рынке труда, содействие в самостоятельном и осознанном определении своих жизненных и профессиональных планов;

138


Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


  1. эстетическое, нравственное, экономическое, экологическое, физическое и правовое воспитание в процессе трудовой и профессиональной деятельности;




  1. привитие учащимся уважения к национальной культуре, традициям и обычаям народов Казахстана.

На уроках реализуются цели обучения, направленные на развитие индивидуальных качеств личности и исследовательских навыков, которые достигаются в ходе проведения исследований по темам уроков.
Результаты обучения представлены в требованиях к уровню подготовки учащихся и задают систему итоговых результатов обучения, достижение которых является обязательным условием положительной аттестации учащегося за курс основной школы. Уровень подготовки учащихся оценивается с учётом трех аспектов: предметные результаты; личностные результаты; системно-


деятельностные

результаты. В связи с этим для мальчиков 5




-9-х классов

предлагаются темы по следующим разделам (табл. 8).






















Таблица 8 - Темы разделов для мальчиков 5-9 классов













В сельских школах







В городских школах













1. Техника безопасности и охрана труда.

1. Техника безопасности и охрана труда.




2.

Техника

и




технология

2.

Технология

ручной

и

механической




сельскохозяйственного производства.

обработки

древесины




и

древесных




3.

Технология

ручной

и

механической

материалов.



















обработки древесины и древесных материалов.

3.

Технология

ручной

и

механической




4.

Технология

ручной

и

механической

обработки металла.













обработки металла.







4.

Технология

художественной

обработки




5.

Технология художественной обработки

материалов с элементами декоративно-




материалов с элементами декоративно-

прикладного искусства.













прикладного искусства.







5.

Электротехника и основы электроники.




6.

Электротехника и основы электроники.

6.

Культура дома. Ремонтные работы в быту.




7.

Культура дома. Ремонтные работы в быту.

7.

Творческая проектная деятельность.




8.

Творческая проектная деятельность.

8.Современное производство и техническое




9.

Современное производство и техническое и

и профессиональное образование.







профессиональное образование.




























Основной

формой




обучения является учебно-практическая,

проектная

деятельность учащихся. Приоритетными методами являются упражнения, учебно-практические работы, метод проектов. Все виды практических работ в программе направлены на освоение различных технологий обработки материалов, электромонтажных, строительно-отделочных и ремонтных санитарно-технических работ, приготовления пищи, основ легкой швейной промышленности, расчетных и проектных операций.

Учитель в соответствии с имеющимися возможностями выбирает объект труда, обеспечивающий охват всей совокупности рекомендуемых в программе технологических операций. При этом он должен учитывать посильность объекта труда для учащихся соответствующего возраста, а также его общественную или личную ценность. Разнообразные по видам практические работы, выполняемые


учащимися, должны соответствовать требованиям доступности,
139

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


целесообразности, экологичности. Учитель вправе включать свои варианты заданий с учетом регионального компонента и собственных эстетических интересов.


Новый раздел «Современное производство, техническое и профессиональное образование» (9 класс) включает изучение видов организации технического и профессионального образования, современные требования к профессиональной деятельности, понятие о профессии, специальности и квалификации работника, влиянии качеств личности на выбор профессии, региональный рынок труда и образовательных услуг.
Занятия проводятся на базе мастерских по обработке древесины, металла или комбинированных мастерских. Большое внимание должно быть обращено на обеспечение безопасности труда учащихся при выполнении технологических операций. Особое внимание следует обратить на соблюдение правил безопасности при работе с электрическими приборами, санитарных норм и личной гигиены учащихся.
Не допускается применение на занятиях самодельных электромеханических инструментов и технологических машин. Интегративный характер предмета «Технология» предполагает построение образовательного процесса на основе использования различных межпредметных связей. Это связи с алгеброй и геометрией при проведении расчетных операций и измерений, с химией при характеристике свойств материалов, с физикой при изучении устройства и принципов работы машин и механизмов, современных технологий, с географией при использовании материалов различного происхождения и рассмотрении факторов размещения современного производства, с историей и искусством при изучении технологий декоративно-прикладного искусства.
В городских, сельских и в малокомплектных школах деление класса на группы мальчиков и девочек осуществляется независимо от наполняемости класса. В связи с этим для девочек 5 -9-х классов предлагаются темы по следующим разделам (табл. 9).
Таблица 9 – Темы разделов для девочек 5-9 классов


В сельских школах










В городских школах







1.

Техника безопасности, правила поведения в

1.

Техника

безопасности,

правила

кабинете,

санитарно-гигиенические

поведения в кабинете, санитарно-

требования и охрана труда.







гигиенические требования и охрана труда.

2.

Технология приготовления пищи.







2.

Технология приготовления пищи.




3.

Знакомство с тканями. Технология

3.

Знакомство с тканями. Технология

обработки ткани. Работа на швейной машине.

обработки ткани. Работа на швейной

Проектирование,

изготовление

и

машине. Проектирование, изготовление и

художественное оформление одежды. Работа

художественное

оформление

одежды.

на

швейной

машине.

Элементы

Работа на швейной машине. Элементы

машиноведения.

Проектирование

и

машиноведения.

Проектирование

и

изготовление швейного изделия

(юбка,

изготовление швейного изделия (юбка,

брюки).










брюки).










  1. Технология художественной обработки 4. Технология художественной обработки

материалов с элементами

декоративно- материалов с элементами

прикладного искусства.

декоративно-прикладного искусства.




140

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


5.

Семейная экономика. Предпринимательство.

5.

Семейная экономика.

6.

Интерьер жилого дома.

Предпринимательство.

7.

Гигиена одежды и обуви. Личная гигиена.

6.

Интерьер жилого дома.

8.

Овощеводство – отрасль растениеводства.

7.

Гигиена одежды и обуви. Личная

9.

Основы выращивания плодоовощных

гигиена.

культур. Осенние работы в овощеводстве.

8.

Проект.

10. Проект.

9.

Технология сфер профессиональной

11. Технология сфер профессиональной

деятельности.

деятельности.






Материальным носителем культуры любого народа является ремесло. В целях формирования знаний и трудовых навыков учащихся на уроках технологии рекомендуется уделить внимание обучению и применению многовековых народных и национальных ремесел.


Объем учебной нагрузки по предмету «Технология» 5-9-х классах составляет 1 час в неделю, всего 34 часа.
Черчение

Предмет «Черчение» преподается на уровне основного среднего образования в 9 классе. Курс формирует аналитические и созидательные компоненты мышления и является основным источником развития пространственных представлений учащихся.


Цели обучения:
– развитие логического и пространственного мышления;
– развитие навыков практической деятельности на основе геометрических знаний;
– развитие навыков трудовой деятельности: способности к длительному напряжению сил и интеллектуальным нагрузкам, самостоятельности и терпения, умения доводить дело до конца;
– развитие функциональной графической грамотности;
– развитие творческого потенциала личности и эстетического вкуса.

Задачи обучения:
– формировать знания об основах прямоугольного проецирования на одну, две и три плоскости проекций, способах построения изображений на чертежах (эскизах), способах построения аксонометрических проекций и технических рисунков;
– научить читать и выполнять несложные чертежи, эскизы, аксонометрические проекции, технические рисунки моделей и деталей различного назначения;

– развивать статические и динамические пространственные представления, образное мышление на основе анализа формы предметов и ее конструктивных особенностей, мысленного воссоздания пространственных образов предметов по проекционным изображениям, словесному описанию и др.;


– научить самостоятельно пользоваться учебными и справочными материалами, получать знания из Интернет-ресурсов;
– развивать пространственное мышление путем развития
141

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


общеинтеллектуальной способности учащихся к мысленным преобразованиям предмета по изображению;


– формировать умение применять графические знания в новых ситуациях,


  • также выполнять простейшие чертежи в компьютерных графических программах.

На уроках реализуются цели обучения, направленные на развитие индивидуальных качеств личности и исследовательских навыков, которые достигаются в ходе проведения исследований по темам уроков.


Программа включает перечень обязательных графических работ, что служит ориентиром для определения основных умений и навыков.
С первых уроков необходимо уделять особое внимание формированию умений анализировать форму предмета, отображать ее на плоскостях проекций, анализировать полученные изображения, выявляя характерные признаки, обеспечивающие узнавание формы геометрических тел, деталей.

Надо исключать непродуктивные элементы графической деятельности (перечерчивание условий задач, готовых чертежей и отдельных изображений). Для выполнения работ следует использовать рабочие тетради (в клетку) формата А4.

При выполнении построений необходимо вырабатывать у учащихся определённый алгоритм действий. Это актуально и для проверки чертежа.
Большая часть учебного времени должна отводиться на выполнение практических работ. Помимо обязательных графических работ на уроках черчения, нужно использовать разноплановые графические задачи. Активизация познавательной деятельности учащихся осуществляется посредством разнообразия форм, средств, методов обучения и методического обеспечения урока.

В процессе обучения черчению следует учитывать индивидуальные особенности учащихся (способности, склад мышления, интересы и др.), постепенно поднимая уровень их интеллектуального развития.Рекомендуется широко использовать различные учебные пособия (карточки-задания, справочники, плакаты, таблицы, модели, наборы деталей, IT- средства).

В условиях информатизации современного общества важнейшим направлением изучения предмета является формирование компьютерной графической грамотности (с учетом возможности школы может изучаться любая доступная для местных условий компьютерная программа).

При формулировании домашнего задания рекомендуется учитывать следующее:




  • нужно больше использовать задач, заданий и упражнений творческого, экспериментального, проблемного характера,отличающихся разнообразием по содержанию и формам выполнения;




  • включать в домашнее задание элементы, которые направляли бы учащихся на самоанализ результатов своей учебной деятельности;

  • при определении объема домашней работы нужно обязательно учитывать индивидуальные и возрастные особенности учащихся.

142


Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


Общий объем учебной нагрузки по предмету «Черчение» составляет 2 часа в неделю, всего 68 часов.

ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА»
Физическая культура

Учебный предмет «Физическая культура » – это система знаний о физкультурной деятельности для поддержания физического и психического здоровья учащихся.


Изучение предмета направлено на формирование личности, готовой к активной творческой самореализации в сфере общечеловеческой культуры. Содержание учебного предмета определено с учетом потребностей личности школьника, семьи и общества, достижений современной педагогической науки.
Целями обучения являются:


  • формирование у учащихся устойчивых мотивов и потребностей в бережном отношении к своему здоровью;




  • целостное развитие физических и психических качеств;




  • творческое использование средств физической культуры в организации здорового образа жизни.


Задачи обучения:
– укрепление здоровья, развитие основных физических качеств и повышение функциональных возможностей организма;
– формирование культуры движений, обогащение двигательного опыта физических упражнений с общеразвивающей и оздоровительной направленностью, техническими действиями и приемами базовых видов спорта;
– освоение знаний о физической культуре и спорте, его истории и современном развитии, роли в формировании здорового образа жизни;

– воспитание бережного отношения к собственному здоровью, потребностей в его укреплении и длительном сохранении;


– воспитание положительных качеств личности, соблюдение норм коллективного взаимодействия и сотрудничества в учебной и соревновательной деятельности.
Учебный предмет состоит из двух разделов: «Знания о физической
культуре» (информационный компонент) и «Физическое совершенствование и мастерство» (операциональный компонент).
Содержание раздела «Знания о физической культуре» соответствует основным представлениям о развитии познавательной активности человека. Даны правила контроля и требования техники безопасности, а раздел «Физическое совершенствование» ориентирован на повышение физической подготовленности учащихся и включает информацию о средствах общей физической подготовки.
В качестве этих средств предлагаются физические упражнения и
143

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


двигательные действия из базовых видов спорта (гимнастики с основами акробатики, легкой атлетики, спортивных игр, лыжных гонок, плавания), имеющих выраженное прикладное значение. Включена тема «Национальные игры», которая раскрывает исторические особенности физической культуры Казахстана.


На уроках реализуются цели обучения, направленные на развитие индивидуальных качеств личности и исследовательских навыков, которые достигаются в ходе проведения исследований по связи здоровья человека с совершенствованием его физической культуры.

Организационно-методические требования:

– учитель вправе вносить коррективы, творчески дополнять любой раздел


  • соответствии с личным опытом и навыками работы в конкретных условиях (при реализации основных требований к учащимся);

– не требуется соблюдения строгой последовательности при освоении раздела «Гимнастика» (подразделы «Общеразвивающие упражнения» и «Ритмическая гимнастика»);


– учитель планирует занятия в зависимости от конкретных условий, количества уроков в недельном расписании в соответствии с подготовленностью учащихся;

– необходимо описание наиболее доступных подвижных игр с учетом их влияния на развитие тактического мышления учащихся, воспитание физических качеств;


– необходимо проведение контрольно-зачетных уроков с целью проверки уровня освоения учащимися подвижных игр;
– эффективность уроков физической культуры оценивается по двум параметрам:
а) результаты выполнения отдельных, контрольных учебных нормативов; б) по выбору учителя.
В областях и районах республики, где нет возможности проводить уроки
по лыжной подготовке и плаванию, рекомендуется заменить их уроками по кроссовой подготовке и гимнастике (ритмической, атлетической, профессионально-прикладной) по решению педагогического совета школы.
Общешкольные «Дни здоровья» проводятся не менее 4 раз в учебном году и организуются в каникулярное время.
Распределение учащихся на группы для занятий на уроках по учебному предмету «Физическая культура» производится на основании медицинского осмотра с обязательным предъявлением справок.
Выполнение домашних заданий учащимися по физической культуре – один из необходимых элементов учебного процесса. При правильной организации домашние задания (отработка движений, приёмов, гимнастика и т.д.) способствуют закреплению и углублению знаний, полученных на уроке, формированию устойчивого интереса к спорту и совершенствованию физической культуры учащихся. При этом необходим учет индивидуальных и половозрастных особенностей учащихся.
144

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год




    • целях оказания методической помощи учителям по вопросу организации




  • проведения уроков по физической культуре Национальным научно-практическим центром физической культуры разработаны методические пособия, которые размещены на сайте центра (www.nnpcfk.kz).


Объем учебной нагрузки по предмету «Физическая культура» в
соответствии с Типовым учебным планом (приказ №296 от 25 июля 2013 года о внесении изменений в приказ МОН РК от 8 ноября 2012 года №500 «Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования РК») составляет:
– в 5 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа;

– в 6 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа;


– в 7 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа;
– в 8 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа;
– в 9 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа.

145


Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


5 ОСОБЕННОСТИ ОБУЧЕНИЯ ПРЕДМЕТАМ УРОВНЯ ОБЩЕГО СРЕДНЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА»
Қазақстандықтардың алдында тұрған аса маңызды міндет − «Mәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының іргетасы мектепте қалануы тиіс. Бұл идеяны жүзеге асыру үшін мектептерде мақсатты түрде тәрбие жұмыстарын жүргізу, сонымен қатар оқыту процесінің тәрбиелік мәнін күшейту қажет. «Қазақ тілі» пәні оқушылардың рухани-адамгершілік қасиеттері мен патриоттық сезімдерін және азаматтық жауапкершілігін қалыптастыруға, ұлттық сана-сезім мен толеранттылықты дамытуға, зайырлы құндылықтарды нығайтуға және Қазақстанның көпэтникалық жағдайында қарым-қатынас жасай білуіне бағытталуы тиіс.
Елбасы Н.Ә. Назарбаев 2012 жылғы 27 қаңтардағы «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту–Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына кезекті Жолдауында білім беру ұйымдары жастарға жалаң білім беріп қана қоймай алған білімдерін өмірдің түрлі жағдайларында пайдалана алуды үйретуі керек екендігін баса айтқан болатын.
Қазіргі әлемдегі , еліміздегі өріс алып отырған түрлі бағыттағы дамулардың әсерінен қоғамның адамға қоятын талаптарының өзгеруі нәтижесінде функционалдық сауаттылық ұғымы кең таралуда. Сауаттылық ұғымы оны білім берудің әрекеттік аспектісімен бірлікте алғанда ғана кеңейе түседі.
Мектепте мемлекеттік тілді оқытудың түпкі нәтижесі ретінде қатысымдық, ақпараттық және проблемалардың шешімін табу құзыреттіліктерін қалыптастыруға қол жеткізудің басты тетігі – оқушының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. Өйткені функционалдық сауаттылық оқушының белгілі бір мәдени ортада өмір сүруі үшін қажетті деп саналатын және оның әлеуметтік қарым-қатынас жасауына пайдалы білім, білік, дағдылардың бірлігінен құралады.
Оқыту қазақ тілде емес мектептерде қазақ тілінің оқыту сапасын көтерудің басты шарты ретінде оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру алынған жағдайда олар әрекеттік бағыт ұстанымына, оқушылардың коммуникативтік құзыреттерінің қалыптасуы ұстанымына, аутентикалық тұрғыдан оқыту ұстанымына, интерактивтік оқыту ұстанымына негізделуі қажет. Сонда ғана функционалдық сауаттылық оқушының қазақ тілін әлеуметтік сұранымға сай қолдану мүмкіндіктерін арттырады.
«Казахский язык» для школ с русским/узбекским/уйгурским/ таджикским языком обучения
«Қазақ тілі» пәнін қазақ тілді емес мектептерде оқыту негізгі және орта деңгейлер бойынша қазақ тілін қатысымдық тұрғыдан меңгерту, оқушыны өз ойын айқын, түсінікті жеткізуге үйрету, коммуникативтік қабілеті дамыған дара тұлғаның дамуына мүмкіндік жасауға негізделген.
146

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


Қазақ тілін үйретудің А2 деңгейінің сөйлесім әрекетінің бес түрі бойынша қол жеткізілетін нәтижелер:


Тыңдалым.Өзіне қатысы бар (өзі туралы , отбасы, сатып алынған заттар, тұратын жері, жұмысы туралы) жеке тіркестер мен шағын сөйлемдерді, сондай-ақ көлемі жағынан шағын, анық айтылған жарнамалар хабарландыруларда не туралы баяндалғанын түсінеді.
Оқылым .Көлемі жағынан шағын, қарапайым мәтіндерді оқып , негізгі мәліметтерді іріктей алады, түсінеді, оқыған ақпаратты жеткізе алады ; өз ойын қысқаша айтады. Жарнама, мәзір, кесте сияқты күнделікті кездесетін сөз және сөйлемдерден қажетті ақпараттарды таба алады. Жеке тұлғаға қатысты қарапайым хаттардың мағынасын түсінеді.

Айтылым.Өзіне таныс (отбасы, өмірі, оқуы туралы) тақырыптар бойынша өз ойын түсінікті етіп жеткізе отырып, қарапайым тіркестер мен сөйлемдер арқылы сөйлесе алады. Күнделікті өмірдің негізгі аспектілерін сипаттай алады.

Жазылым.Өзіне қатысы бар немесе ұнайтын мәселелер туралы шағын хаттар мен хабарландыру,шағын шығарма, эссе жазуға, сурет, кесте, карта бойынша шағын мәтін құрастыруға мүмкіндігі бар. Жеке басы, отбасы туралы мәліметті қажет ететін сауалнамалардытолтыра алады.

Тілдесім сөйлесім әрекетінің барлық түрлерін қамтитын ерекше құбылыс. Ол тілдік қатынастың ең маңызды көрсеткіші бола келіп, оқылым, жазылым, айтылым, тыңдалымның іс жүзінде қолданылуына мүмкіндік жасайды. Тілдесім арқылы оқу, жазу, тыңдау, сөйлеуге үйрету жүзеге асады, оларға қатысты жұмыстар атқарылады.
Тілдесім айтылым және жазылымның өзара бірлігінен құрала келіп, қандай болмасын ақпарат негізінде адамдар арасындағы тілдік қатынасты жүзеге асыратын сөйлесім әрекетінің түрі.
Адамдардың бір-бірімен қандай мақсатпен, қалай сөйлесуіне байланысты тілдесім түрліше болады. Осы тұрғыдан келгенде, оларды келесідегідей жіктеуге болады: ресми тілдесім; бейресми тілдесім; қалыптасқан тілдесім; кәсіби /мамандыққа қарай/ тілдесім; әлеуметтік тілдесім; дербестік тілдесім.
Ресми тілдесім тіл үйренушілерге ресми қарым-қатынастың элементтерін үйрету, ондағы сөз қолданыстарды, ситуацияларды, ресми материалдарға қатысты меңгерту.
Бейресми тілдесім оқушыларды ресми емес, күнделікті тұрмыс-тіршілікте кездесетін, адаммен қарапайым қарым -қатынастың элементтерін білуге үйрету. Бұл – өмірде болатын кез келген жағдайда таныс болсын, бейтаныс болсын ұшырасқан адаммен тілдесе білу, сөйлесе білу деген сөз.
Қалыптасқан тілдесім әр адамның өмірдегі өз орнына сай бір-бірімен тілдесуі, түсінісуі. Адамдар жастың өсуіне қарай – бала, әке, ана, туыс т.б. тәрізді табиғи кезеңдерден өтеді. Олардың әрқайсысының қалыптасқан өзіндік рөлі бар. Адамдардың осындай қарым-қатынасына негізделген сөйлесуді қалыптасқан тілдесім деп атауға болады.
Кәсіби тілдесім тіл үйренушілерге белгілі бір мамандықтың саласына байланысты сөйлесудің үлгілерін, мамандыққа қатысты сөздерді, тілдік
147

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


қолданыстарды, терминдерді үйрету. Оқушылар арасындағы тілдік қатынасты әр түрлі мамандық иелерімен қалай сөйлесіп, тіл табысуға болады, соған қарай құруға тура келеді.


Адамның қоғамдағы орнын, беделін, қызметін ескере отырып құрылатын тілдік қарым-қатынас – әлеуметтік тілдесім болып табылады. Мұнда сөйлеуші адамдар бір-бірінің қоғамдағы әлеуметтік рөліне, атқарып отырған қызметіне, жасына, жолына т.б. қарап тілдеседі.
Дербестік тілдесім адамның қызметіне, беделіне, әлеуметтік орнына қарамай, жеке басының қасиеттеріне қарай, өзіне тән барлық ерекшеліктерін ескере отырып, тілдесу, сөйлесу. Бұл – кісінің жеке адамшылығын, білгірлігін, ақылдылығын танып, оны үйрене білумен қатар жүреді. Дербестік тілдесім – оқытушы мен оқушының тең дәрежеде, бірін-бірі құрметтей, бірінің кісілігін бірі танып тілдесуге мүмкіндік жасайды, тілдік қатынасты арттырады, адамдардың өзара достасуына, түсінісуіне жол ашады. Сондықтан мұндай тілдесімді меңгерген бүгінгі шәкірт ертең жақсы ұстаз болатындығына сенуге болады.
«Балабақша-мектеп-колледж -жоғары-оқу орны» жүйесіндегі мемлекеттік тілді деңгейлік үздіксіз оқыту стандартына (бұдан әрі - Стандарт) сай мемлекеттік тілді деңгейлік оқытудың сатылары жіктелді (10-кесте):
10-кесте– ҚР үздіксіз білім беру жүйесінде мемлекеттік тілді деңгейлік оқытудың сатылары

Үздіксіз білім берудің сатысы

Сыныбы

Деңгейлер

Игерім атаулары







Жоғары сынып

10

В1+

В1.2

Тереңдетіле

қалыптасқан










ортадан

толық игерім













жоғары
















11

В1+

Тереңдетіле

қалыптасқан










деңгей

жетік игерім






Стандартта Еуропалық деңгейлер жүйесіне сәйкес қазақстандық әдістемеші-ғалымдар қазақ тілін үйрету үшін алты деңгейді ұстанады. Ол деңгейлер жүйесі А1, А2, В1, В2, С1, С2 деп аталатын үш ірі деңгейден тұрады (11-кесте).


11-кесте –Тілді білу деңгейлерінің жіктелуі


Қарапайым деңгей

А1 Бастапқы игерім

Негізгі деңгей

А2 Қалыптасу қарсаңындағы игерім

Орта деңгей

В1 Қалыптасқан игерім

Ортадан жоғары деңгей

В1+ Тереңдетіле қалыптасқан игерім

Жоғары деңгей

В2 Ілгерілей қалыптасқан игерім

Жетік деңгей

В2+ Тереңдетіле, ілгерілей қалыптасқан игерім,




С1 Кәсіби игерім

Стандартта ҚР жалпы білім беретін қазақ тілді емес мектептерде «Қазақ тілі» пәні бойынша оқушылардың қазақ тілін білу деңгейлері мен сөйлеу дағдыларына қойылатын өлшемдер де көрсетілген (12-кесте).


148

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


12-кесте – Қазақ тілін білу деңгейлері мен сөйлеу дағдыларына қойылатын өлшемдер



Аталымдар мен өлшемдер

Тілді меңгеру деңгейлері
















Ортадан жоғары деңгей (В1+ В2)













Тілдік деңгейлер бойынша игерім кодтары













В1.2

В1+































Тілдік деңгейлер бойынша

игерім атаулары













Тереңдетіле қалыптасқан

Тереңдетіле қалыптасқан













толық игерім

жетік игерім

Сыныптар










10-сынып

11-сынып

Оқушы

меңгеруі

тиіс

130-150

130-150

лексикалық минимум




























Барлығы:










480-500 сөз (1-11 сыныптарда меңгерілетін жалпы сөз













саны 1500-1550 сөз)



















Бір минутта

оқуға

тиісті

100-120

100-120

сөздердің (шартты) мөлшері







Тыңдаған/оқыған




мәтінді

60-70

70-80

мазмұндаудағы сөз саны










Айтылымдағы сөз саны




80-90

90-100

Диктанттағы сөз саны




100-110

110-120

Жазбаша

мәтін

құраудағы сөз

100-120

120-150

саны
















Тілдесімдегі үнқатым (реплика)

11-12

12-13

саны















10 -11-сыныптарда оқу процесі ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген (ҚР Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы № 393 бұйрығымен өзгерістермен толықтырулар енгізілген) :


жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ тілі» (оқыту қазақ тілінде емес) пәнінен типтік оқу бағдарламасы;

жалпы орта білім беру деңгейініңқоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ тілі» (оқыту қазақ тілінде емес) пәнінен типтік оқу бағдарламасымен жүзеге асырылады.


«Қазақстан Республикасы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2013 жылғы 27 қарашадағы №471 бұйрығына сәйкес «Қазақ тілі» пәні оқу жүктемесінің көлемі:

оқыту орыс тілді мектептерде:


– қоғамдық -гуманитарлық бағытында:оқыту орыс тілді мектептерде: 10-сынып аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат; 11-сынып аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат; оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілді мектептерде:
10-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат; 11-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
жаратылыстану-математикалық бағытында: оқыту орыс тілді
149

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год


мектептерде:



10-сынып аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат; 11-сынып аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағат; оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілді мектептерде:
10-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат; 11-сынып аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат.

Әрбір тоқсанда алынатын жазба жұмысының (тест, эссе, диктант,



бақылау жұмысы, шығарма, мазмұндама) саны сол сыныптағы апталық сағат санымен сәйкес келуі керек.
Бүгінгі таңда қазақ тілін жаңаша оқыту – ө зекті мәселе. Білім беруде инновациялық технологияларды ендіру оқушыарға әртүрлі әдістерді жетілдіруге мүмкіндік береді , атап айтқанда: сын тұрғысынан ойлау, тірек – сызба технологиясы, дамыта оқыту, проблемалық оқыту, деңгейлеп-саралап оқыту технологиясы, сын тұрғысынан ойлау технологиясы және т. б. оқушылардың сабақтағы жауапкершілігін, белсенділігін, өзін-өзі бағалауын қамтамасыз етеді. Білім беру процесінде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану мәселесі өзекті мәселелердің қатарында. Жаһанданған интернет жүйесін қолдану негізінде, тіл үйренушілердің сөйлесім әрекетінің бес түрінде де біліктілігін қалыптастыруға болады, жүйе материалдарын қолдану арқылы олардың оқу, жазу іскерлігі мен дағдыларын қалыптастыруға, сөздік қорын байытуға мүмкіндік туады. Оқушыларға қазақ тілін үйренуге деген ынтасын арттыру олардың төмендегі шараларға қатысуы негізінде жасалынады: пікірталастар, байқаулар, қашықтық олимпиадалар және т. б.
Интернет жүйесінің келесі ақпараттық қоры мен ресурстарын қазақ тілі сабағында пайдалану барынша тиімді болмақ: электрондық пошта (e-mail), телеконференция, бейнеконференция; жеке ақпараттарды жарыққа шығару мүмкіндігі немесе басқаша айтқанда Web серверге жеке шығару; ақпараттық каталогтар (Yahoo, InfoSeek/ UltraSmart, Galaxy) іздеу жүйесі (Altta, Vista, HotBob, Open Text), жүйе ішіндегі әңгіме қазақ тілі сабағында компьютермен жұмыс жасай отырып, оқушылар психологиялық тұрғыдан да жеңілдіктерге ие болады. Атап айтқанда, оқушылардың қатесін қайталаулар негізінде көрсете отырып, яғни , жұмыс нәтижесін мақұлдап немесе белгілі бір дәрежеде қоштамай, өз пікірін білдіріп отыратын мұғалімнің тікелей қатыспауы, оқушылар өз бетінше жұмыс жасап, өзіне сенімділік туады.
Әрбір мұғалім қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында жазба жұмыстарын үйретіп, тіл дамыту сабақтарын шығармашылықпен жүргізіп, дұрыс ұйымдастыра білуде ең негізгі мәселенің бірі – оқушының жас ерекшелігі мен білім қорына байланысты жазба жұмысын үйретудің міндеті мен көлемін анықтау болып табылады. Мұғалім сол міндет пен көлемге байланысты жазбаша тіл дамыту жұмысының түрін, көлемін, оның әдіс-тәсілдерін белгілейді, анықтайды (13-кесте).
13-кесте –Қазақ тілінен жазба жұмыстары саны


Сынып

Диктант(әр тоқсанда)




Мазмұндама(әр тоқсанда)

10

2




2

11

2




2







150




Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год

Диктант мәтініне байланысты мұғалімдердің ескеретіндері:

– диктант мәтіні мазмұнды, түсінікті, әдеби тіл нормаларына сай болуы;
– диктанттағы сөз мөлшерінің сыныптар бойынша талапқа сай болуы;
– сирек қолданылатын жазуда қиындық келтіретін сөздердің мейлінше аз болуы;
– диктант мәтінініңөтілген ережелер мен емлелерді қамтуы;
– мәтін мазмұнының тәрбиелік мәнді болуы.
Мазмұндама және шығарма жұмыстарының көлемі мен бағалау өлшемдері
Мазмұндама - оқушының мемлекеттік тілден алған білімін тексерудің негізгі нысандарының бірі. Мазмұндама арқылы оқушының өз ойын жүйелі баяндай алу қабілеті мен байлығы, сауаттылық деңгейі айқын көрінеді (14-кесте) .
14-кесте – Қазақ тілі пәнінен мазмұндама мәтінінің көлемі.
Мазмұндама мәтініндегі сөз мөлшері


Сынып

Сөз мөлшері

10

180-200

11

200-220

Шығарма жазуға қойылатын негізгі талаптар:

– тақырыпқа сай оқушыныңөз ойын және көзқарасын білдіруі;
– жазып отырған тақырыпты нақты ашуға, жауабының толығымен жүйелі құрылымын сақтауға талпынуы;
– стиль бірлігін сақтап, орынды, тиянақты қорытынды пікір жасай алуы;
– әдеби тіл нормаларын қолдана алуы.

Диктант жұмыстарын бағалау нормалары:



– «5» деген баға: ешбір қатесі болмаса немесе емле, тыныс белгілерінен бір-бірден қате жіберсе;
– «4» деген баға: емле және тыныс белгілерінен екі-екіден қате жіберсе;
– «3» деген баға: емле мен тыныс белгілерінен 4-5-тен қатесі болса немесе 3 емле, 5 тыныс белгі қатесі болса;
– «2» деген баға: емле мен тыныс белгілерініңәрқайсысына 6-дан 10-ға дейін.
Ескерту: бағалау кезінде қателердің қайталануы мен біртектілігіне назар аударылды. Егер бір қате бір сөздің құрамында немесе түбірлес сөздердің түбірінде қайталанса, бір қатеге саналады. Бір ережеге жататын қателер біртекті болып есептеледі.Алғашқы біртекті үш қате біреуге саналады да, келесі осындай қателер дербес есептеледі.
15-кесте – Мазмұндама жұмыстарын бағалау нормалары


Баға

Өлшемшарттары

«5» деген баға

1

мәтін мазмұны өте жақсы ашылса;




2

оқушы ойы жүйелі болса;




3

мазмұндама тілі әдеби, жазба нормаларына сай болса;







151

Инструктивно-методическое письмо ǀ 2016-2017 учебный год














4

мазмұн мен стиль бірлігі сақталса;
















5

дәйек сөздер орынды қолданылса;
















6

қорытынды пікірді орынды жасай алса;
















7

мазмұндық, грамматикалық, тыныс белгілерінен 1-2 қате болса.







«4» деген баға

1

мәтін мазмұны ашылып, тақырыбына сай болса;
















2

мазмұндауда оқушының ой жүйесі бұзылса;
















3

мазмұндама тілі әдеби, жазба нормаларына сай болса;
















4

мазмұн мен стиль бірлігі сақталса;
















5

сөздер орынды қолданылса;
















6

қорытынды пікірі дұрыс болса;
















7

мазмұндық, грамматикалық, тыныс белгілерінен 2-4 қате болса.







«3» деген баға

1

мазмұндама мәтін тақырыбынан ауытқыса;
















2

ой желісі аздап бұзылғандығы байқалып, стиль бірлігі сақталмаса;
















3

сөздер орнымен қолданылмаса;
















4

тіл байлығы жеткіліксіз болса;
















5

дұрыс қорытынды пікір жасай алмаса;
















6

мазмұндық, грамматикалық, тыныс белгілерінен 7-8 қате болса.







«2» деген баға

1)

мазмұндама мәтін тақырыбына сай келмесе;
















2)

мазмұндау жүйесі тақырыпқа сай келмей, стиль бірлігі сақталмаса;
















3)

сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі жиі бұзылса;
















4)

сөздік қоры жеткіліксіз болса;
















5)

қорытынды пікір жасай алмаса;
















6)

мазмұндық, грамматикалық, тыныс белгілерінен 9-10 қате болса.










Мазмұндамаға екі баға қойылады:







1-шісі: жұмысының мазмұны мен көркемдік сапасы, тіл байлығы үшін;







2-шісі: грамматикалық сауаттылығы үшін.







Мазмұндаманың екі бағасы бір пәнге қойылады.







Мазмұндама мәтінін бағалауда шартты белгілер қолданылады (15-кесте).







15-кесте – Мазмұндама мәтінін бағалаудағы шартты белгілер.



















Шартты белгілер













Белгілер







Нені білдіреді?




[]













артық, керексіз




>













Кеңейту




=













негізгі ойды білдірмейді




~ ~ ~













жүйе жоқ




z













азат жол




Z













азат жолдың керегі жоқ




Қ













Қолдану




Х













орынсыз қолданылған сөз




1,2,3













сөз тәртібі бұзылған




С













сөйлем дұрыс қолданылмаған







16-кесте –Шығарма жұмыстарын бағалау нормалары




Баға




Өлшемшарттары




«5»

деген



өз ойын және көзқарасын өте жақсы білдірсе;







баға






жауабының толығымен жүйелі құрылымы болса;















стиль бірлігі сақталса;



















152





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   19




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет