«ступенчатого»
метода
постепенного
наращивания учебной нагрузки в 1-м классе (СанПиН) рекомендуется
организация адаптационного периода. Для успешного прохождения
адаптационного периода целесообразно в сентябре – октябре последние уроки
проводить в нестандартных формах (урок-игра, урок-представление, урок-
праздник, урок-театрализация, урок-путешествие, урок-экскурсия, урок-
импровизация). Следует уделить особое внимание созданию благоприятной
среды для адаптации ребенка к обучению в школе, которая будет
способствовать его благополучному развитию, успешному обучению и
воспитанию. Задача всего периода работы в первом классе – формирование
внутренней мотивации к учебной деятельности младших школьников.
В первом полугодии 1-го класса суммативное оценивание не проводится
и домашние задания не задаются. Учитель планирует свою работу так, чтобы
обеспечить полноценное усвоение каждым ребенком необходимых знаний на
уроке. Однако учителю следует постепенно готовить обучающихся к процедуре
оценивания через организацию работы по формированию навыков рефлексии
по индивидуальной и групповой работе. К примеру, «я умею ….», «мы
умеем….», «я могу рассказать ….», «мы можем рассказать …». Рефлексия
может быть предложена в виде таблицы, что также станет разъяснительной
работой перед оцениванием.
Для укрепления зрения, развития мелкой моторики руки первоклассника
следует
чередовать
виды
деятельности,
своевременно
проводить
физкультминутки, не переутомлять первоклассников письмом и длительным
рисованием. Во время обучения в 1-го классе игровые формы деятельности
должны быть доминирующими.
Необходимо обратить внимание, что в первый класс принимаются дети с
шести лет, которым исполняется шесть лет в текущем календарном году и
другие неохваченные обучение дети, то есть в одном классе могут находиться
дети разных возрастов. В связи с этим важно учесть индивидуальные
особенности и готовность обучающихся к восприятию учебного материала.
51
Рекомендуется проводить консультативную работу с родителями по
ежедневным учебным достижениям первоклассников.
Со 2-го класса обучающиеся выполняют домашние задания, поэтому
следует обратить особое внимание на составление расписания, тем самым
предусмотрев возможность не группировать в один день учебные предметы,
требующие значительной затраты времени на выполнение домашнего задания.
Домашние задания даются обучающимся с учетом возможности их
выполнения в следующих пределах: во 2-м классе – 50 минут, в 3-м классе – 70
минут, в 4-м классе – 70 минут (приказ МОН РК от 24 апреля 2017 года № 182).
Домашние задания не рекомендованы на выходные и праздничные дни.
Организация урока в начальной школе осуществляется в рамках
системно-деятельностного и практико-ориентированного подходов. Целевым
ориентиром урока является формирование и развитие умений самостоятельной
учебно-познавательной и учебно-практической деятельности обучающихся;
применение активных методов обучения: проблемно-диалогических, частично-
поисковых, поисковых, проектных, исследовательских.
Работа обучающихся на уроке организуется через парные, групповые,
индивидуальные и дифференцированные формы обучения. Важнейшим
признаком урока, ориентированного на новый стандарт образования, является
наличие в его содержании элементов обучения младших школьников навыкам
широкого спектра.
С переходом начальной школы на обновленное содержание образования
важное место отводится созданию системы методической работы учителей
начальных классов. Это могут быть посещение, наблюдение и анализ уроков с
предоставлением
обратной
связи,
семинары,
тренинги,
заседания
педагогических сообществ, коучинги, мастер-классы, круглые столы и другие
мероприятия по отдельным направлениям введения и реализации ГОС НО.
Формы методического сопровождения в школе должны решать
задачи по отслеживанию учебных достижений как класса, так и каждого
ученика.
Следует большое внимание уделять психолого-педагогическому
сопровождению, сохранению и укреплению физического здоровья детей.
С целью профилактики утомляемости, предупреждения развития
сколиоза, заболеваний сердечно-сосудистой системы, зрения необходимо
проводить физкультминутки (динамические, дыхательные упражнения,
пальчиковую гимнастику, гимнастику для рук, глаз и т.д.).
ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА»
Содержание образовательной области «Язык и литература» реализуется в
учебных предметах: «Сауат ашу», «Обучение грамоте», «Қазақ тілі (Т1)»,
«Русский язык (Я1)» «Әдебиеттік оқу», «Литературное чтение», «Казахский
язык (Т2)» в классах с неказахским языком обучения», «Русский язык (Я2)» в
52
классах с казахским языком обучения, «Иностранный язык».
При
изучении
языковых
учебных
предметов
реализуется
коммуникативный подход. Коммуникативный подход нацелен на развитие
читательской грамотности обучающихся, т.е. на развитие способности к
осмыслению текстов и их рефлексии, к использованию их содержания для
достижения собственных целей, развития знаний и возможностей, для
активного участия в жизни общества.
Учебный предмет «Сауат ашу» (с казахским языком обучения)
«Сауат ашу» пәнінің оқу бағдарламасы – тілдік және әдебиеттік білімге
дайындықтың алдын-ала кезеңі, сондай-ақ одан кейінгі оқытудың негізі болып
табылады.
Пәнді оқытудың ерекшелігі білім алушылардың тыңдалым, айтылым,
оқылым және жазылым дағдыларын меңгеру процесінде функционалдық
сауаттылығын қалыптастыру болып табылады, ол алған білім, білік,
дағдыларын түрлі ӛмірлік жағдаяттарда пайдалануға мүмкіндік береді.
«Сауат ашу» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 6 сағаттан,
оқу жылына 198 сағатты құрайды.
Сауат ашу үш кезеңге бӛлінеді: әліппеге дейінгі кезең, әліппе кезеңі,
әліппеден кейінгі кезең. Дыбыс және әріппен таныстыруға бӛлінетін сағат
санын білім алушылардың оқу материалын, оқу мақсаттарын меңгеру деңгейіне
және әр кезеңнің тапсырмаларын орындау деңгейіне байланысты мұғалімнің ӛзі
реттей алады.
Бірінші жартыжылдықта оқу жылдамдығы тексерілмейді. Екінші
жартыжылдықтың соңында оқу дағдысының қалыптасу нормасы минутына 25-
30 және одан артық сӛзді құрайды. Ескерту: шылау, одағай, еліктеу сӛздер, қос
сӛздер жеке сӛз ретінде саналады.
Бірінші сыныпта буынға бӛліп оқудың қалыптасуы тексеріледі: бағдарлама
талаптарына сәйкес келетін оқу қарқыны кезінде оқылатын мәтіннің жалпы
мәнін түсінуі, жекелеген сӛздер мен сӛйлемдердің мағынасын түсінуі.
1-сынып білім алушылары:
1) 2-6 сӛзден тұратын сӛйлемдерді буындық тәсілмен тұтас оқу;
2) 4-8 сӛйлемнен тұратын қысқаша мәтіндерді буындық тәсілмен тұтас
оқу;
3) сӛйлем, шағын мәтіндер (3-4 сӛйлем) құрастырып жазу;
4) есту, есте сақтау арқылы сӛздерді (3-7 сӛз) жатқа жазу;
5) жай сӛйлемдерді (1-2 сӛйлем) жатқа жазу;
6) баспа әріптерімен берілген мәтінді (10-15 сӛз) кӛшіріп жазу;
7) күрделі, айтылуы мен жазылуы әртүрлі сӛздерді тыңдау арқылы жазу
(8-10 сӛз);
8) сӛйлемдерді (3-4 сӛзден тұратын), шағын мәтіндерді (10-15 сӛз) тыңдау
арқылы жазу;
9) белгілі бір тақырыпқа сӛйлемдер құрастыру және жазу (2-4 сӛйлем)
жұмыстарын орындай алуы керек.
53
Білім алушылардың үлгерімін тоқсан аяқталғаннан кейін және
бӛлімдер/ортақ тақырыптар бойынша оқу материалының мазмұнын меңгеру
деңгейін анықтау үшін ағымдық бақылау жиынтық бағалау түрінде жүргізіледі.
1-сыныпта пән бойынша жиынтық бағалау үшінші тоқсаннан бастап
ӛткізіледі.
Тӛменде бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау саны берілген
(7-кесте).
7-
кесте. «Сауат ашу» пәні бойынша жиынтық бағалау саны
Сынып
Бӛлімдер/ортақ тақырыптар бойынша
жиынтық бағалау саны
1-тоқсан
2-тоқсан
3-тоқсан
4-тоқсан
1 -сынып
-
-
2*
2*
*Бӛлімдер/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалауда сӛйлеу
қызметінің екі түрі біріктіріледі (мысалы, тыңдалым және айтылым; оқылым
және жазылым).
Жиынтық бағалау түрлері әр түрлі болуы мүмкін (диктант, тест, ӛзіндік
жұмыс, мазмұндама, сӛздік диктант және т.б.).
Учебный предмет «Обучение грамоте» (с русским языком обучения)
Учебная программа по предмету «Обучение грамоте» является
подготовительным этапом для дальнейшего языкового и литературного
образования, а также представляет собой основу для всего последующего
обучения.
Особенностью
изучения
предмета
является
формирование
функциональной грамотности в процессе освоения навыков аудирования
(слушания), говорения, чтения и письма, которая позволяет использовать
приобретенные знания, умения и навыки в различных жизненных ситуациях.
Объем учебной нагрузки по предмету составляет 6 часов в неделю,
198 часов в учебном году.
Выделяются три периода: добукварный, букварный, послебукварный.
Количество часов на знакомство со звуком и буквой учитель может
регулировать сам в зависимости от уровня усвоения учебного материала,
достижения целей обучения обучающимися и выполнения задач каждого
периода.
В первом полугодии техника чтения не проверяется. Норма скорости
чтения во втором полугодии составляет 30-35 и более слов в минуту. В первом
классе проверяется сформированность слогового способа чтения: осознание
общего смысла читаемого текста при темпе чтения, соответствующего
программным требованиям; понимание значения отдельных слов и
предложений.
На конец 1-го полугодия ученик должен:
54
1) писать под диктовку слова, написание которых не расходится с
произношением (3-5 слов);
2) писать предложения (из 2-3 слов);
3) списывать с печатного текста (не более 10-15 слов и знаков) на
изученные буквы.
На конец 2-го полугодия:
1) писать под диктовку двусложные слова с безударными гласными,
слова с мягким знаком на конце и в середине слова, слова с парными
согласными (звонкими и глухими согласными на конце слова), йотированными-
гласными (8-10слов);
2) писать предложения (из 3-4 слов), текст (не более 10-15 слов и знаков);
3) передавать содержание текста по вопросам (15-20 слов и знаков);
4) составлять и записывать предложения на заданную тему (2-
4 предложения).
Текущий контроль успеваемости обучающихся проводится в форме
суммативного оценивания для определения и фиксирования уровня усвоения
содержания учебного материала по завершении четверти, изучения разделов
(сквозных тем).
Суммативное оценивание по предмету в 1-м классе проводится с
третьей четверти. Ниже представлено количество суммативных оцениваний за
раздел/сквозную тему (Таблица 8).
Таблица 8. Количество суммативных оцениваний за раздел по предмету
«Обучение грамоте»
Класс
Количество суммативных оцениваний
за раздел/сквозную тему
1 четверть
2 четверть
3 четверть
4 четверть
1 класс
-
-
2*
2*
* В суммативном оценивании за раздел/сквозную тему объединяются два
вида речевой деятельности (например, аудирование (слушание) и говорение;
чтение и письмо).
Виды суммативного оценивания могут быть разными - диктант, тест,
самостоятельная работа, изложение, словарный диктант и т.д.)
Учебный предмет «Қазақ тілі» (Т1) (с казахским языком обучения)
«Қазақ тіл» пәні бастауыш мектепте гуманитарлық білім берудің
бастапқы ӛзегі болып табылады. Бастауыш мектепте «Қазақ тілі» пәнін
оқытудың мақсаты – сӛйлеу әрекетінің түрлерін: тыңдалым, айтылым, оқылым,
жазылымды дамыту арқылы тіл туралы бастапқы білімді меңгерту және оны
тілдік нормаларды сақтай отырып, оқу әрекеті мен күнделікті ӛмірде қолдану.
Пәнді оқытудың басты ерекшелігінің бірі білім алушылардың
сауаттылығын арттыру және тілін дамыту мақсатында жазба жұмыстарын
55
жүргізіп отыру болып табылады.
Оқу жүктемесінің кӛлемі:
1) 2-сыныпта – аптасына 4 сағаттан, оқу жылында – 136 сағатты;
2) 3-сыныпта – аптасына 4 сағаттан, оқу жылында – 136 сағатты;
3) 4-сыныпта – аптасына 4 сағаттан, оқу жылында – 136 сағатты құрайды.
«Қазақ тілі» пәнін оқытуда педагогикалық тәсілдемелер мен
технологияларды қолдануға болады:
1) оқытудың коммуникативтік (қарым-қатынастық) тәсілдемесі –
әрекеттік тәсілдеме (сӛйлеу әрекетінің түрлері бойынша дамыту);
2) дамыта оқыту технологиясы (білім алушылар оқу әрекетінің жүйесін
игереді, ӛзінің іс-әрекетін жоспарлауды және оны басқаруды үйренеді);
3) зерттеушілік тәсілдеме (білім алушылар «нені білемін?, нені білгім
келеді?, нені үйрендім?» тұрғысынан ӛз әрекетін талдауға үйренеді);
4) саралап оқыту технологиясы (білім алушыларды қабілетіне,
мүмкіндігіне, ерекшелігіне қарай оқыту міндетін қою);
5) жүйелі-әрекеттік тәсілдеме (білім алушы білімді дайын күйінде алмай,
оны ӛзі ӛндіруден, ӛз оқу әрекетінің мазмұны мен түрлерін ұғынудан, оның
ережелер жүйесін түсіну мен қабылдаудан, жетілдіруге белсенді қатысудан
тұрады).
Пәннің мазмұны мәтін түрлері, кӛркем шығармалар мен аутентті
материалдар арқылы білім алушылардың сӛздік қорын жаңа сӛздермен
толықтыруды, оқығаны бойынша пікір білдіруді және оны дәлелдеуді, белгілі
бір тақырыпқа байланысты ӛз ойын толық, жүйелі, түсінікті етіп ауызша және
жазбаша жеткізе білуге дағдыландыруды, мәтін бойынша сұрақтар құрастырып,
мүмкін болатын жауаптарды болжап, ӛзін-ӛзі бағалауды, мәтін бӛлімдері
арасында мағыналық байланыс орнатуды, жоспар құруды, сӛйлеу мәдениетін
қалыптастыруды қамтиды.
Тілдің фонетикалық, лексикалық, грамматикалық және орфографиялық
құбылыстары мен фактілері ӛзара байланыста оқытылады және олардың білім
алушыларының сӛйлеу практикасында қолдануына бағытталған.
Оқу мақсаты бір тоқсан ішінде сӛйлеу әрекетінің түрлері бойынша
үйлестіріледі. Сӛйлеу әрекетінің түрлері бойынша (тыңдалым, айтылым,
оқылым, жазылым) оқу мақсаттарын біріктіре алады. Бір сабақта
әртүрлі негізгі дағдылардың 2-3 оқу мақсатын біріктіруге болады. Білім
алушылардың оқу мақсатын меңгеру деңгейіне қарай мұғалім сағат санын ӛзі
бӛле алады.
Пән бойынша 2-4-сыныптардағы жазба жұмыстарының кӛлемі келесі
кестеде кӛрсетілген (9-кесте).
9-
кесте. «Қазақ тілі» пәні бойынша жазба жұмыстарының түрлері және
кӛлемі
Жазба
жұмыстарының
2-сынып
3-сынып
4-сынып
56
түрлері
Сӛздік диктант
5-7 сӛз
9-12 сӛз
12-15 сӛз
Диктант
25-30 сӛз
35-50 сӛз
55-70 сӛз
Кӛшіру
25-30 сӛз
35-50 сӛз
55-70 сӛз
Мазмұндама
40-60 сӛз
60-80 сӛз
80-100 сӛз
Шығарма
25-35 сӛз
35-55 сӛз
65-70 сӛз
Оқыту сипатындағы шығармашылық жұмыстарды жүргізу мерзімділігі
мен түрлерін мұғалім ӛзі анықтайды.
Мұғалім жазбаша жұмыстарды ӛткізуде дескрипторлары бар критерийлер
құрастырады. Жазбаша жұмыстардың дескрипторлары анық және нақты болуы
тиіс. Олар тапсырманы орындаудың қай кезеңінде білім алушы қиындыққа
және оларды түзетуге тап болды дегенді анықтауға мүмкіндік береді. Бұл білім
алушылар мен ата-аналарға конструктивті кері байланыс беруге мүмкіндік
береді. Тӛменде критерийлермен жұмыс жасаудың үлгілері ұсыным сипатында
берілген (10-кесте).
10-
кесте. Жазба жұмыстарының критерийлері мен дескрипторлары
№
Жұмыс түрлері
Критерийлер/дескрипторлар
1.
Диктант (грамматикалық
тапсырмаларымен)
-
мәтінді бұрмалаусыз жазады:
әріптерді қосу және ауыстыру, тастап
кету;
- әріптер мен дыбыстар арақатынасын
белгілей біледі;
- грамматикалық
тапсырмаларды
орындайды;
- оқылған материал бойынша тыныс
белгілерін қояды;
- жазу кезінде сӛздерді дұрыс жазады;
-
сӛздерді
жазу
барысында
орфографиялық нормаларды сақтай
біледі.
2.
Сөздік диктант
- сӛздерді қатесіз жазады;
- ережеге
бағынбайтын
сӛздерді
дұрыс жаза алады.
3.
Ескерту диктанты – есту
диктантының түрі. Мақсаты –
мәтін,
сӛз
жазғанға
дейін
орфограммаларды
түсіндіру
арқылы
қателерді
ескерту.
Тақырыпты ӛтудің бастапқы
кезеңдерінде қолданылады.
Жазу алдында орфографиялық
- тексерілетін емлеге сай ережені
біледі;
- сӛздерді
жазу
кезінде
емле
ережелерін қолданады;
- ӛтілген материал аясында тыныс
белгілерін дұрыс қоя алады;
- ережеге бағынбайтын
сӛздерді
дұрыс жаза алады.
57
талдау жүргізіледі – білім
алушылар
сӛздің
қалай
жазылғанын және неге екенін
түсіндіреді.
4.
Еркін диктант мәтінді жазу
барысында
білім
алушылар
жекелеген сӛздерді ауыстыра
алады, сӛйлемнің құрылымын
ӛзгерте алады. Мәтін әуелі тұтас
оқылады, сонан соң бӛліктері
бойынша (3-4 сӛйлем); әрбір
бӛлігі қайталап оқығаннан кейін
жазылады.
Білім
алушылар
мәтіннің әр бӛлігін есте сақтау
арқылы жазады. Бұл жұмыс түрі
білім алушыларды мазмұндама
жазуға дағдыландырады.
- сӛздерді мағынасы жағынан таңдай
біледі/алмастыра алады;
- мәтіннің бӛлігі бойынша есте сақтай
отырып, жаза біледі;
-
сӛздерді
жазу
кезінде
орфографиялық
ережелерді
қолданады;
- оқылған материал бойынша тыныс
белгілерін қоя біледі.
5.
Көру диктанты
Бұл
диктант
түрі
білім
алушылардың кӛру, есту, есте
сақтау, затты тану сияқты
қабілеттерін дамыту мақсатында
жүргізіледі. Кӛру диктанты үшін
әріп, буын, жеке сӛздер, сондай-
ақ жазылуы қиын сӛздер мен сӛз
тіркестері және шағын мәтіндер,
жұмбақтар, мақалдар, жаттауға
берілгсн ӛлеңдерді алуға
болады.
- есте сақтау арқылы мәтін жаза
біледі;
- емлені жазу кезінде ережелерді
қолдана біледі;
- оқылған материал бойынша тыныс
белгілерін қояды;
- жазылған мәтін үлгісі бойынша
тексереді.
6.
Суретті диктант (дыбыссыз
диктант) – мұғалімі үнсіз пәндік
суретті
кӛрсетеді,
білім
алушылар
заттың
атауын
жазады.
-
суреттегі
бейнені
сӛздермен
сәйкестендіре біледі;
- бейнеленген суретті сӛздермен жаза
біледі;
- емлені жазу барысында ережелерді
қолдана біледі.
7.
Іріктеу диктанты – есту немесе
кӛру диктантының түрі. Бүкіл
мәтінді жазу емес, тек қана
оқылған
ережелер
орфограммасы бар сӛздерді, сӛз
тіркестерін,
сӛйлемдерді
жазғызу. Қосымша тапсырма
қоса жүруі мүмкін.
-
оқылған орфограммалары бар
сӛздерді таңдай біледі;
- сӛзді жазу кезінде орфографиялық
ережені қолдана біледі.
8.
Шығармашылық диктант — -
белгілі
бір
сӛзді
немесе
58
үйрету диктанттарының ішінде
мазмұн, құрылым, әдіс-тәсіл
жағынан ең күрделісі, білім
алушылардың ойлау қабілетін,
сӛздік қорын, білім деңгейі мен
ӛздігінен
жұмыс
істеудегі
шеберліктерін
арттыру
кӛрсеткіші. Бұл диктанттың кӛп
нүктенің орнына тиісті әріптерді
қою,
сӛздерді
дұрыс
орналастыру арқылы сӛйлем
құрау, басы жазылған мәтінді
аяқтау
сияқты
басқа
диктанттарға
ұқсамайтын
ӛзгешеліктері болады.
грамматикалық
біледі;
-
сӛздерді
орфографиялық
алады.
нысанды
жазу
ережені
таңдай
кезінде
қолдана
9.
Дұрыс құралмаған сөйлемдерден
байланысқан мәтін құрау
- дұрыс
құралмаған сӛйлемдерден
мәтін құрай алады;
- мәтін құрылымын сақтайды;
- құралған мәтінді қатесіз кӛшіре
алады.
10.
Қысқартулармен көшіру
- сӛйлемнің жеңілдетілген түрін жаза
алады;
- сӛзді жазу кезінде емле ережелерін
қолданады.
11.
Сөздерді
қосу
сөйлемдерді көшіру
арқылы - сӛздерді қосу арқылы сӛйлемдерді
жаза алады;
- сӛйлемдерді жазу кезінде емле
ережелерін қолданады.
12.
Мазмұндама
- мазмұндау кезінде ойды ӛзгертпей
сақтай біледі;
-
орфографиялық
нормаларды
сақтайды.
13.
Шығарма
- жоспар құра алады;
- ой бірізділігін сақтай біледі;
- орфографиялық нормаларды сақтай
біледі.
Пән бойынша жиынтық бағалау тоқсандық жиынтық бағалауды (ТЖБ)
және бӛлім бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімдерінің нақты санын
жүргізуді кӛздейді. Тӛменде бӛлім/ортақ тақырып үшін жиынтық бағалау саны
кӛрсетілген (11-кесте).
11-
кесте. «Қазақ тілі» пәні бойынша жиынтық бағалау саны
59
Сыныптар
Бӛлімдер/ортақ тақырыптар бойынша
жиынтық бағалау саны
1-тоқсан
2-тоқсан
3-тоқсан
4-тоқсан
2-сынып
2*
2*
2*
2*
3-сынып
2*
2*
2*
2*
4-сынып
2*
2*
2*
2*
*Бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауда сӛйлеу қызметінің
екі түрі біріктіріледі (мысалы, тыңдалым және айтылым; оқылым және
жазылым)
Достарыңызбен бөлісу: |