ОҚытудағы инновациялық технология – білім берудің жаңа сапасымен қамтамасыз етудің кепілі

САЛАУАТТЫ ӨМІР - ТӘРБИЕ КӨЗІ

Сондықтан әр ата-ана, мұғалім, тәрбиешінің алдында балалардың білім алуының сапасын көтеріп қана қоймай, оның өз денсаулығын сақтауын әрқашан назардан тыс қалдырмау міндеті тұрады. Ата- ананың ерте жастан баланы салауатты өмір сүруге тәрбиелеуі тиіс. Адамның психикалық дамуы өмір бойы жүреді. Әсіресе алғашқы үш жылда қарқынды жүреді. Бала басқа адамдармен қарым – қатынаста бола отырып, қоғамда өмір сүре отырып қана «адамға» айнала алады. Бала қандай адам болып шығады, оған осы өскен ортасы әсер етеді. Ең бірінші көретін, тәрбие алатын адамдары әрине анасы мен әкесі. Әсіресе дүниеге келген алғашқы айлардың әсері мол. Анасымен болған сайын баланың өзі сабырлы, байсалды бола түседі.

Жасөспірімнің өзіне де ата-анасынада «жасөспірім шақ» қиын кезең болып есептеледі. Жылдам өсуі , өзімшілдіктің дамуы, жыныстық жетілуі және қоршаған ортамен қарым-қатынасының ерекшеленуі. Осы кезеңде жасөспірімнің жалпы жағдайы, көңіл-күйі нашарлап, аурулары шиеленісуі мүмкін. Ең басты психологиалық қиындық жасөспірімнің ата –анасымен қарым – қатынасының өзгеруі. Осы кезде бұрын алған тәрбиесінің кемшілік ақаулары анықталып, көріне бастайды. Ата аналарға бірнеше тәрбиелік қызмет жүктелген қорғау және маралдық қолдау, қарым- қатынасының тұрақталуына жағдай жасау, қандай жағдайға түссе де, кіммен қарым- қатынас жасаса да, туған үйі мен ата – анасы ол үшін әрдайым құндылық болуы керек.

Көптеген балалар ата – анасының материалдық көмегі көрініп тұрса да, бәрібір психалогиялық жағынан бақылаусыз қалып жатады. Тәрбие барысында көптеген қалыпты қателіктер мен дұрыс емес ұстанымдар бар. Оның бірі бала ойымен санаспау, тыңдауды талап ету.Ата-ана іске қатысы жоқ тыңдауды талап етеді, өйткені олар үлкен, ал жасы үлкендік дұрыстықтың өлшемі деп санайды. Жасөспірімнің тезірек үлкен болғысы келетіндігі оған қызыққандығы емес , осы жағдайдан құтылғысы келетіндіктен. Ата-ананың бұндай қарым – қатынасы баланың өздігінше болған жайды талдауына, өмірде әр түрлі жағдаяттарда дұрыс шешім қабылдауына кедергі келтіреді. Сондықтан көптеген жасөспірімдер ата-анасының іс-әрекетін «әділетсіз» деп тапса, олардан алыстау жүруге тырысады.

Жасөспірімдік шақ өзіндіктің көрінетін уақыты, жасөспірімнің қоршаған ортаны зертеген, танысқан өзін күштімін деп, бәрін білемін, істей аламын деп есептейтін кезеңі. Қиын жағдай туса ата- анасынан көмек сұрағысы келмейді. Өйткені олар тек қана сынай алады деп ойлайды. Осының нәтижесінде оған өз ата-анасының емес, бөгде кездейсоқ адамның пікірі беделді болады. Ол адам әрқашан ақыл беруге «лайықты» бола бермейді.

Міне сондықтан баламен «өзара сенушілік» қарым-қатынас жасай білу керек. Мысалы: жасөспірімнің қателігі үшін бас салып ұрыспай, анығына жету керек. Егер ол өзі келіп мойындаса, қатесін түсінсе, қатты ұрыспай жай ақылмен сөйлескен дұрыс. Ал ол керісінше ештеңе айтпаса, онда өзгелерден естігендігін айтып, қатты сынға алуы керек. Осыдан кейін ғана жайлап ата-анаға болған жайды айтып, қателігін мойындап, кеңесу қажеттігін түсініп қалыптаса бастайды. Осындай қарым –қатынас болса тәрбиедегі келеңсіздіктер жойыла бастайды. Тәрбие дұрыс бағытқа түседі.

Жасөспірім ата-ананың әркез көмекке келетініне, түсінушілікпен қарайтынына әбден көзі жетіп, сенуі керек. Ата-ананың бірінші мақсаты - көмектесу. Ұрысу емес. Сосын істі шешу, бұндай қателікті енді болдырытпау. Және есте сақтаңыз, ешқашан айғайламаңыз.! Әділетті формула: нағыз ата-ана баласын тәубеге келтіретін, сырын айтатын, сенімді адамы бола білуі керек. Ата-ананың келесі мақсаты: жасөспірімнің көңіл- күйін бақылау. Үйге қандай көңіл- күйде келді ,шыққанда қандай еді, өзгерістерді дер кезінде білгені дұрыс. Бұл дәл уақытында көмекке келуіне көмектеседі. Мысалы: темекіні алғаш шеккен күні, алкоголъдік ішімдік ішкен күні, нашамен алғаш танысқан күні көңіл- күйінен білесіз. Және жасөспірім кімен бірге жүрді, жақын арада кім қосылды, осының бәріне баса назар аударған дұрыс. Жасөспірім ата-ананың ұзыннан – ұзақ келіспеушілік дауысынан басқа ешнәрсе естімесе,оған түсіндіруге де сөйлеугеде мүмкіндік берілмесе, келеңсіз жағдайдан шығар жол да табылмайды.

Балада ата-ана бәрінде кешіреді, кешірім сұрасаң жеткілікті деген психология қалыптаспауы керек. Ата-ана бәрін кешіре алады, бірақ кейбір жайттарда ата-ананың «кешірімі» жағдайды түзей алмайтынын, еш нәрсені өзгерте алмай қалуы мүмкін екенін бала түсінгені дұрыс. Ата-ана бір ғана дұрыс емес әрекет арқылы ауыр ауруларға ұшырап, өмір бойына мүгедек болып қалуы мүмкін екендігін түсіндіріп отыруы қажет. Есіріткі заттар, алкоголъ темекі - қателікті кешірмейтін, бүкіл өмірін хор ететін қауіпті аурулар. Жасөспірім өзінің іс-әрекеті, мінез - құлқы арқылы өзін өте қиын, келеңсіз жағдайға апаруы мүмкін екендігін ата-ана да мұғалім де әрдайым есіне салып отыруы керек. Егер осындай жағдай туса, ата-ана да өзі де шығар жол таппай қалуы мүмкін екенін бала түсінуі керек, сендіру керек.Үлкендер баланың психологиалық жағдайының өзгерісін үнемі бақылауда ұстағаны жөн Жасөспірімдердің үнемі бостандықты аңсайтындығын естен шығармаған жөн. Бостандыққа шығып алып, осы кезде не істейтінін де білмей, өзі үшін қауіпті де,қиын әлемге аяқ астынан тап болып, есі шығатыны да рас.9-10 жастағылар 16-17-дегілерге қарағанда күнделікті не істейтінін, өз күн тәртібін біледі.

Ата-анаға берер жүйелі екі кеңес:

1. Ата –ана әрқашан жасөспірімнің өзге жерде емес, өз танында өзін-өзі жайлы сезінуін үнемі қадағалап отыруы, әрі солай болуын орындауы керек. Егер ол сыртқы әлемге осы жайлылықты сезіну үшін ғана кетіп қалса, нәтижесі ата-ана үшін де, оның өзіне де жақсы болмайды. Өйткені қазіргі кезде сәнге айналған «балдеж», «кайф» ұғымдарының соңы есірткіге апарады. Оның орнына отбасында шынымен айналысу қажетті нәрселер: сыныптастарымен, достарымен бірігіп жарыстарға қатысуы, әр түрлі үйірмелерге бару мейлінше қауіпсіз болар еді.

2. Бала туғаннан отбасында өзін-өзі қәуіпсіз сезініп, ата-анасының кез- келген уақытта көмекке келетінін, қолдайтындығын біліп, сондай рөл де қабылдауы керек. Бала өзгелерден көрі, өз ата-анасының ақыл – кеңесін тыңдауға ұмтылуы өте маңызды.

Үй мен отбасы бала үшін толық мағаналы « қорғанға» айналғаны дұрыс, бала өзінің қорғаны бар екенін сезінуі керек!

1.Г. Икіманова Саулық пен сымбат. Алматы Қайнар 1991.

2. Қазақстан – 2050 стратегиясы.

3. Қазақстан мектебі журналы.

Алынып отырған көркем шығармалардағы етістік тобына жататын фразеологизмдер семантикасы жағынан алуан түрлі болып келеді.

Фразеологиялық тіркестердің құрылымына назар аударғанымызда, олардың өзіндік кейбір ерекшелігі байқалғанмен, көпшілігі құрылысы жағынан түрліше болып келетіні аңғарылды. Олардың формасының да біркелкі еместігі байқалды. Қайсыбірінің құралы, компоненттерінің орын тәртібі, грамматикалық формасы бір қалыпты өзгеріссіз, тиянақты келсе, кейбірі морфологиялық жағынан түрленіп келеді. Енді біреулері белгілі сөйлем мүшесі қызметінде жұмсалуына қарай қай сөз табына қатысы бары, лексикалық, грамматикалық мәні оңай байқалса, қайсыбірін бұлай айыру қиын. Етістік тобындағы фразеологизмдердің құрылымы алуан түрлі. Етістік пен үстеу аралығындағы фразеологизмді қоспағанда, етістік тобындағы фразеологизмдер іс-қимыл, әрекетті білдіретін ұғымды береді. Көпшілік шақ, рай, жақ сияқты етістіктің категориясын бойына сақтайды.

Сонымен қатар, мақал мен мәтелдер, фразалық нақыл сөздер, идиомдар, тартымды тақпақ, жүйелі толғау, қанатты афоризмдер көркем сөз қайраткерлерінің туындыларынан ерекше орын алуға тиіс. Академик І.К.Кеңесбаев: «Идиомдар әрбір тілдің өзіне тән категория болуымен қатар, бұл категория басқа сөз тізбектеріне қарағанда анағұрлым көнеленген категория. Басқаша айтқанда, бірнеше сөздің тобы идиом болу үшін көп уақыт, көп замандар керек»,-деп көрсетеді. Бұл айтылғандардың мақалдар мен мәтелдерге де қатысы бар. Өйткені бұлар да қысқа мерзімнің ішінде жасала қоймайды. Сондықтан мақалдар мен мәтелдердің лексикалық құрамынан да көнерген сөздерді көптеп кездестіруге болады. «Жалпы ауыз әдебиеті жанрларының тілінде лексикалық, грамматикалық архаизмдердің кездесуі заңды болатын себебі – мақал мен мәтел бір ғана дәуірдің жемісі емес, ұзақ ғасырлар бойына өмір сүріп, атадан балаға мұра ретінде қалып келе жатқан халық қазынасы». Жазушы ауыз әдебиетінің таңдаулы үлгілерін, әсіресе тұрақты сөз тіркестері мен мақал-мәтелдерді көркем шығарманың керегіне жаратқанда, ондағы көнерген сөздерді де еріксіз пайдалануға мәжбүр болады. Мысалы, қазіргі қазақ тіліндегі «қағанағы қарқ, сағанағы сарқ»-шаттанды, мәз болды, қуанды деген мағынаны білдіретін идиомалық фразаның әлі көнермегендігі белгілі.

Атап айтсақ, басқа тілдердегі сияқты қазақ тіліндегі етістіктердің де формасы көп, мағынасы сатылы болады. Бұл – етістіктің басқа сөз таптарынан ең үлкен өзгешелігінің бірі.

Етістіктің семантикалық шеңбері, мұнымен байланысты неше түрлі формалануы адамның ой-санасына айналадағы толып жатқан құбылыстың, жаратылыстың әсер етуімен байланысты. Адамның ой өрісінің, білу зердесенің артуымен бірге етістіктер де өсіп дамып отырады. Тіл байып, ойдың неше түрлі нәзік, неше түрлі абстракті түрлерін білдіру арқылы маманданады, орамдылыққа жетеді. Сөйтіп, етістіктер – адамның білу процесіне тіке байланысты категория.

Осындай негізгі мағына өзгешелдігіне қарай етістіктер – сөз таптарын сөйлемде байланыстыратын, оларға «жан» кіргізетін сөз табы. Сондықтан ұлы білімпаздар етістік сөйлемнің «жаны» деп атаған, осы өзгешеліктеріне қарай етістіктер ерекше сөз табына жатады. Етістіктер істі, қимылды, қозғалысты, жай-күйді білдіреді. Заттың іс-қимылы, жан-күйлері белгілі мезгілімен, жағдайымен байланысты болады. Мысалы: Құрылысшылар жұмыстарын бітірді. Құрылысшылар жұмыстарын бітіріпті. Құрылысшылар жұмыстарын бітірмекші.

Мұнда бітірудің мезгілмен байланысты екенін байқаймыз. Осы сияқты істердің, қимылдардың, қозғалыстардың жағдайы өте-мөте әр түрлі болады.

Бұл жағдай деп отырғанымыз – істің, қимылдың объектіге қатынасы, субъектінің іске, қимылға, қозғалысқа, қатынасы және іс, қозғалыс, қимылдың мезгілге байланысы.

Сонымен, қазіргі тіл білімінде фразеологияның (тұрақты сөз тіркестерінің) жалпы проблемалары бұл күнге дейін түбегейлі зерттеліп, өзінің тиянақты шешімін тапқан жоқ. Басқаша айтқанда, сан алуан фразеологиялық тізбектер дербес зерттеу объектісі болудан гөрі, ілгері-кейінді жазылған сөздіктерде, мақалаларда иллюстрация материалы дәрежесінде ғана қолданылып келеді.

Осы тақырып төңірегінде етістіктерге қатысты және ақыл-ой етістіктеріне, адамның қасиеттеріне, сезіміне, көңіл-күйіне, өзара қарым-қатынасына, мінез-құлқына қатысты тұрақты сөз тіркестерінің ағылшын тілінен қазақ тіліне берілу жолдары өз алдына зерттеу объектісі ретінде әлде де болса қаралмаған тың лингвистикалық мәселе.

Әрбір тіл тілдегі еркін және тұрақты сөз тіркестерінің құрамы мен құрылымы т.б. жақтарымен ерекшеленеді. Осы тұрғыдан қарағанда, тілдерді салыстыра және салғастыра зерттеу – тілдердің айырмашылықтарын және ұқсастықтарын табуға мүмкіндік береді.

Тіл-тілде фразеологиялық оралымдар әр түрлі жолдармен жасалған. Олардың жасалуына алуан түрлі құбылыстар, ұғымдар, түсініктер негіз болған.

Фразеологиялық оралымдарға әр түрлі құбылыстардың адам ойында қорытылған образды бейнесі негіз болуы мүмкін. Мысалы, ер қашты болу(мағынасы – «әбден жалығу, мезі болу») деген фразеологиялық оралымның негізінде көп мініс көрген арық аттың ер саларда одан қашып мезі болуы, бойын аулақ салуының бейнесі жатыр. Әдетте, ер қашты болу деген тұрақты сөз тіркесін қолданғанда, жоғарыдағы құбылыстың негіз болғаны біздің ойымызға келмейді. Сондықтан да бұл тірке адам ісіне байланысты қолданыла беріледі.

Фразеологизмдерден әрбір тілдің өзіндік ерекшелігі көбірек аңғарылады. Түрлі тілдерде бір-бірімен мәндес (мағыналас) келетін фразеолгоиялық оралымдардың жасалуына әрбір тілде әр басқа белгілер, түрліше салыстырулар негіз болған. Мысалы, ағылшынша to make a mountain of a molehill (орысша– делать из мухи слона) деген фразеологиялық оралымның қазақша баламасы – түймедейді түйедей ету. Кішкентай нәрсені үлкейтіп, шамадан тыс асырып, өсіріп көрсетуді образды түрде аңғарту үшін ағылшын тілінде тау мен төбешікті салыстыру негізге алынса, қазақ тілінде түйме мен түйені салыстыру негізге алынған. Ағылшын тілі мен қазақ тілінде бұл фразеологизмдер өз ара мәндес болғанымен, олардың жасалуына әр басқа белгілер мен салыстырулар негіз болған.

Шалқасынан түсу (мағынасы – «кенет келіспей қалу, көнбеу») деген фразеологиялық оралымның негізінде байқаусызда шалқасынан құлап түсудің бейнесі, оның астарлы, келтірінді мағынасы жатыр.

Сондай-ақ, фразеологиялық оралым тұрақты қасиетімен сипатталады. Оның тұрақтылық қасиеті мынадан көрінеді. Фразеологиялық оралым бүтіннің бөлшектері ретінде ұғынылатын, өз ара тығыз байланысты сыңарлардан (сөздерден) құралады да, ол сыңарлар бірінен кейін бірі әбден қалыптасқан тәртіппен орналасады, басқа сөздерден ауыстырылмайды, қалыптасқан орын тәртібі өзгермейді. Мысалы, сақалын сипап қалу, мұртынбалта шаппайды деген тұрақты тіркестің құрамындағы сөздердің орнын ауыстырып айтуға немесе оның ішіндегі бір сөздің орнына басқа бір сөзді қолданып, мысалы, мұртын сипап қалу, мұртын пышақ кеспейді деп айтуға болмайды. Егер бұлай етіп өзгертсек, олар тұрақты тіркес болудан қалады немесе тіптен мағынасыз, түсініксіз болып шығады. Құрамы мен сыңарларының орын тәртібінің тұрақтылығы жағынан фразеологиялық оралымдар жеке сөздердің құрамындағы морфемалардың орын тәртібін еске түсіреді.

Сонымен, сөздердің бір-бірімен орын жағынан қалыптасқан, өзгертуге келмейтін, бәрі тұтасып басқа мағынада, бір ғана сөйлем мүшесі ретінде қолданылатын тіркесті тұрақты сөз тіркесі дейміз. Әсіресе, фразеологизмнің әдебиетте әсері мол, көптеген сөздіктерде фразеологизмдер мынадай белгімен кездеседі. Түсіндірмелі сөздігі, антонимдер сөздігі, екі тілдік сөздігі таратылып береді.

Фразеологизмдер – сөздің інжу-маржандары, онда халықтың даналығы, байқампаздығы, оның бала тәрбиесіндегі үлкен өмірдің тәжірибесі, еңбекке деген көзқарасы, үміті мен арман мүддесі қалыптасып сақталған. Сол себептен фразеологизмдердің сөздігін сабақта қолданудың маңызы зор.

Тұрақты сөз тіркесін, құрылымын көрсетсек ол – сыңарларының орнын ауыстыруға, сыңарларын басқа сөзбен алмастыруға болмайтын, ойды көркемдеп, әсерлеп жеткізу құралы. Оның синонимі, антонимі болады, бір мағынаны білдіреді, бір сұраққа жауап береді, бірнеше сөзден тіркеседі, орны қалыпты сөз тіркесі.

Екі туыстас емес тілдердегі етістік тобындағы тұрақты сөз тіркстерін салыстыруда әзірше бір ғана ортақ объекті бар, ол – адамның дамуы. Адам дамуында көптеген универсалды құбылыстар болады. Біз сол құбылыстарды еске ала отыра, ағылшын тілді адамның сөйлеуіндегі етістік тобындағы тұрақты сөз тіркесті қазақ тілді адамның ойлауымен ұштастырып, баламасын табу филология ғылымының басты мақсаты.

Осы зерттеу жұмысының қорытындысы жалпы салыстырмалы тіл білімінің оның ішінде салыстырмалы фразеология саласындағы зерттеулерді тереңдете түседі.

Әдебиеттер

1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. «Алматы», Санат, 1993. 165-175бб

2. Қожахметова Х. Фразеологизмдердің көркем әдебиетте қолданылуы. «Мектеп баспасы» А-1972ж. 26-36бб.

3. Тереқұлов Нысанбек. Қанатты сөздер А-1977ж. 19-20бб. 177-178бб.

4. Махмұтов А. Қазақ тілінің тарихы туралы зерттеулер. 183б.

5. Сауранбаев Н.Т. Қазақ тіл білімінің мәселелері А. «Ғылым», 1982ж 28-29бб.

6. Гуревич В.В., Дозорец Ж.А. Краткий русско-английский словарь.

Concise Russian-English Dictionary. Москва «Русский язык» 1988г. 324-325c. (544c.)

Обучение - процесс двусторонний, его качество зависит как от дидактического совершенства работы преподавателей, так и от отношения студентов к проводимым занятиям, от уровня их познавательной активности.

Только это сочетание высокой научной содержательности и методического мастерства преподавателя с умелым стимулированием познавательной деятельности студентов создаёт надёжную основу для глубокого и прочного овладения ими изучаемым материалом. В методах традиционного обучения изучение, как правило, сводится к процессу передачи готовых знаний учащимся.

Применение в учебном процессе активных методов призвано обеспечить решение таких проблем, как обучение студентов самостоятельному углублению собственных знаний и применение их в конкретных условиях, ориентация студентов на творческий отбор, анализ и систематизацию прорабатываемого материала, эффективная подготовка к будущей профессиональной деятельности. Активное обучение – это по существу, обучение деятельности. К числу активных методов обучения при изучении химии относится химический тренинг.

Химический тренинг дает возможность принимать участие в обсуждении информации, принимать самостоятельные решения, уметь сообщать свои идеи другим членам группы, сотрудничать с другими членами группы.

Применение химического тренинга способствует развитию познавательной активности студентов, их интереса к предмету.

При модульном подходе к изучению органической химии, химический тренинг применяется для проведения промежуточного контроля знаний (ПК). Промежуточный контроль даёт информацию об уровне сформированности основных химических понятий всех учебных элементов модуля, позволяет корректировать дальнейшее обучение при подготовке к рубежному контролю (РК). Химический тренинг можно применять и при проведении РК ( рубежного контроля)

Тест – тренинг включает в себя теоретические задания, схемы планирования синтезов органических веществ, качественные задачи, схемы превращений, расчётные задачи.

Тьютор (ведущий конкурса) назначается из числа хорошо успевающих студентов, преподаватель предварительно консультирует этого студента, оценивает уровень его подготовки. Работа каждого студента оценивается, отмечаются пробелы в знаниях.

Весь необходимый учебно-методический материал предоставляется студентам заранее. При проведении промежуточного контроля знаний в форме химического тренинга присутствует элемент игры, соревновательности.

Изучив все элементы модуля, студенты должны уметь синтезировать углеводороды, решать качественные задачи на определение структуры вещества, устанавливать причинно-следственные связи между строением и свойствами соединений, давать сравнительную характеристику свойств алканов, алкенов, алкадиенов и алкинов, решать расчётные задачи.

В качестве примера приведем структуру химического тренинга по модулю №2 «Углеводороды алифатического ряда» и в сокращённом варианте задания в приложениях № 1, 2,3.

Цель: Отработка приемов решения типичных задач, формирование основных химических понятий модуля.

Участники: две бригады студентов.

Решите задачи тест-тренинга, подготовьте ответы на контрольные вопросы. (приложение 1). Основное внимание сосредоточьте на технологии решения. Будьте готовы объяснить их на аудиторном занятии.

По задачам тест – тренинга, вызывающим наибольшие трудности, подготовьте вопросы тьютору. Внимательно изучите приложение № 2 ( образцы решения задач)

Будьте готовы дать определение основных понятий, формируемых при изучении модуля (глоссарий - приложение – 3)

1.Вводное слово тьютора (10 мин)

2. Распределение задач по бригадам:

А) .№1 бригада решает задачи: 1,3,5, и..

Б )№ 2 бригада решает задачи: 2,4, 6 и..

3. Обсуждение бригадами домашних заданий. Подготовка выступлений (25 мин).

4. 
   Выступлении бригад (30 мин каждая бригада) (60 мин)
   
5. 
   Вопросы к выступающим … (15мин)
   
6. 
   Ответы на вопросы (20 мин)
   
7. 
   Оценка тьютором выступления бригад (20мин)
   

1. Чем объясняется химическая инертность алканов?

2. Какие основные стадии можно выделить в реакции галогенирования алканов? Почему для осуществления этой реакции требуется свет?

3. Почему при хлорировании этана и других предельных углеводородов разрывается не связь С — С, а более прочная связь С — Н?

4. Как связаны между собой строение углеродного скелета алканов и их реакционная способность? Какие углеводороды в связи с этим предпочтительнее для использования в качестве моторного топлива: линейного ил и разветвленного строения?

5. Какие химические реакции используются для установления непредельности органических веществ?

Запишите уравнения реакций, укажите условия их протекания и названия конечных продуктов (задания 1 – 10). Назовите исходные вещества и реакции, если названия отсутствуют в задании.

б) CH₃–CH(CH₃)–I + CH₃–I + 2Na

в) CH₃–CH(CH₃)–CH₃ + Br₂

г) сульфохлорирование бутана

д) рекомбинация радикалов CH₃–CH(CH₃)–C^•H₂

е) C₂H₅–MgBr + C₂H₅–Br

б) гидрирование бут-1-ена;

в) монохлорирование 2,2-диметилпропана;

г) нитрование 2-метилбутана по Коновалову;

д) 2CH₃–CH₂–CH₂• –рекомбинация

е) CH₃–CH(CH₃)–CH₂–MgBr + H₂O

Запишите уравнения последовательно протекающих реакций (задачи 76 - 100) и назовите исходные соединения, а также промежуточные и конечные продукты.

сплавлениеhvспирт, t^oCH₂SO_4,t^oCt^oC

1. 
   Углерод → бутан
   
2. 
   Ацетилен → хлоропрен
   
3. 
   Метан → бутадиен
   

Установите структурную формулу углеводорода С₆Н₁₀, если известно, что он существует в виде энантиомеров, обесцвечивает бромную воду, при действии аммиачного раствора оксида серебра образует осадок, при энергичном окислении превращается в муравьиную и метилэтилуксусную кислоты.

По продуктам окисления установим структурную формулу алкина

Представим проекционные формулы энантиомеров и назовём их по R,S- номенклатуре.