Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) – 30 сағат
жүктеу/скачать 1,31 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 9 дәріс. Тақырып: Мәдениаралық ерекшеліктердің психологиясы.
| Өзін-өзі тексеру сұрақтары:
1.Тұлға және тұлғалық сипат дегеніміз не? 2.Ұлттық мінез бен менталитет деген не? 3.Норма мен патологияның этнопихологиялық мәселелері № 9 дәріс. Тақырып: Мәдениаралық ерекшеліктердің психологиясы. Әлеуметтік психологиядағы салыстырмалы-мәдени тәсілдер Коммуникацияның мәдени контекстке тәуелділігі Экспрессивті мінез-құлық пен мәдениет Мақсаты: Мәдениаралық ерекшеліктердің психологиясын талдау. Мәдениет – халық дамуындағы ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отыратын ұлттық құндылықтар жиынтығы. Әр ұлттың ана тілінде оның бүкіл өмірі, тарихы, тыныс-тіршілігі, жан дүниесі, яғни, мәдениеті көрініс табады. Тіл мен мәдениет-қоғам дамуының әлеуметтік азығы. Тілдің әлеуметтік маңызы тіл мен мәдениетті, тіл мен қоғамды бірге алып қарағанда ғана ашылады. Адамның жан дүниесі мен болмысының, мәдениетінің қалыптасуына үлкен үлес қосатын халықтың баға жетпес байлығы – оның тілі. Тіл – мәдениеттің көзі, ұлт өмірінің айнасы. Тіл мәдениеттен тыс өмір сүрмейді, себебі ол мәдениеттің бір көрінісі. Ал, кез келген мәдениеттің түрлері, атаулары тіл арқылы бейнеленіп, тілдің кумулятивтік қызметі арқылы ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіледі. Сонымен, тіл – халықтың мәдениеті, салт-дәстүрі, қадір тұтатын заттары мен құндылықтар дүниесінің, қоршаған ортаның т.б. өмір сүру үлгілерінен хабардар ететін құрал. Мәдениет – адамның тілде көрініс табатын бүкіл рухани өмірі, тәжірибесі. Соңғы кездері, «қарым-қатынас» терминімен қатар, «коммуникация» термині кең тарап жүргенін айта кеткен жөн. Алғаш рет «коммуникация» термині (лат. communication, communicare – ортақтастыру, жеткізу, әңгімелесу) ХХ ғасырдың басында ғылыми әдебиеттерде пайда болып, екі негізгі жалпы теориялық құрылым ретінде шетел зерттеушілері арқылы қарастырылды: 1) бихевиоризм (коммуникацияның негізі жүйе ретінде тіл емес, тікелей кез-келген адамды тәрбиелеуге болатын сөйлеу сигналдары (дыбыстары); бұл әдістің өкілі Д.Уотсон); 2) тұлға ішкі метафизикалық қабілеті арқылы өз бойында басқа біреудің сезімдерін ашу болып табылатын коммуникация символикалық интеракционализм (персонализм-дербестік) (Дж.Г.Мид). Қазақстандық зерттеушілердің кейбіреулері, біздің пайымдауымызша, жоғарыда көрсетілген коммуникацияның екі әдісімен сәйкес келетін, тілдік коммуникация мен техникалық коммуникацияны бөліп айтады. Техникалық коммуникация – ақпараттарды қабылдауға және жіберіп отыратуға мүмкіндік туғызатын құралдардың жиынтығы. Бұл коммуникацияның компоненттері: 1) хабарлама жібергіш; 2) хабарлама жеткізгіш; 3) байланыс арнасы; 4) қабылдауыш; 5) хабарлама алушы. Тілдік коммуникацияға хабар жіберушіні, хабар алушыны, олардың әңгімелесу барысы және тілдің бөлігі ретінде хабарламаны енгізуге болады. Триандис моделі бойынша мәдениет қарым-қатынс процессіне тікелей емес жанама қарым-қатынас жағдайы факторлары арқылы әсер етеді. Олар құндылықтар, нормалар, рольдер, когнитивті және аффектифті процесстер. Нормалар - мәдениет өкілдерінің ұстанатын мінез-құлық принциптері. Норма-мәдениет өкілдерінің ұстанатын мінез- құлықтарына деген ұжымдық баға, мінез- құлықты ұжымдық талдауды, сол мінез- құлық ұстанымдарына деген жеке реакциаларды соның ішінде белгілі мінез- құлықты шектеу салып тастауды біріктіреді. Зерттеушілер 2 норма түрлерін ажыратады. 1. Құқықтық нормалары. 2. Әділдік нормалары. Вербальды түрде әлеуметтену процессінде өзара әрекет ету ережелері мен нормалар меңгеріледі. Қазіргі кезде вербальды коммуникация стилдерінің 4 өлшемі бөлінген. 1. Тіке және жанама стиль. 2.Жасанды және қысқа стиль. 3. Тұлғалық және жағдаяттық стиль. 4. Құралдық және аффективті стиль. Мәдениет және вербальды емес қарым –қатынас. Вербальды емес қарым-қатынастың 5 негізгі қызметі бар. 1. Тұлғааралық қарым-қатынасты көрсету. 2. Сезім және эмоциаларды көрсету. 3. Вербальды қарым-қатынас процессін басқару. 4. Ритуалдармен алмасу. 5. Өзін-өзі көрсетуді реттеп отыру. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|