Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) – 30 сағат
жүктеу/скачать 1,31 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріс мазмұны
| Өзін-өзі тексеру сұрақтары:
1. Этнос түсінігіне анықтамалар бер. 2. Л.Н Гумилев. Н.А Арутенов. М.Н Чебоксаров анықтамаларын талқыла 3. Этникалық өзіндік сана,этникалық ұқсастық. Г Тэджфелдің этникалық ұқсастық тұжырымдамасы қандай? 4. Этноцентризм дегеніміз не? Өзін-өзі тексеру сұрақтары № 8дәріс. Тақырып: Тұлғаны зерттеудің этнопсихологиялық мәселелері. Дәріс мазмұны: Тұлға және тұлғалық сипат. Тұлғалық белгілер және оның мәдениетпен байланысы. Ұлттық мінез бен менталитет. Норма мен патологияның этнопихологиялық мәселелері. Мақсаты: Тұлға, тұлғалық сипаты және оның мәдениетпен байланысы, ұлттық мінез бен менталитет туралы мағлұмат қалыптастыру. Тұлға (личность) – 1) дербес әрекет жасайтын субъект ретіндегі нақты жеке адам болымысының қайталанбас, ерекше әдісі, адамның қоғамдық өмірінің дара нысаны. Тұлғаның мәні нақты индивидтің өзіндік ерекшелігінде, оның әлеуметтік күйе шеңберіндегі өзімен-өзі болу қабілетіне ашылады; 2) адамдар арасындағы өзінің ұстаным – орнын еркін және жауапкершілікпен анықтайтын, қоғамның өкілі ретіндегі адам. Жеке тұлғаның ең басты белгісі – оның әлеуметтік мәнінің болуы және оның әлеуметтік функцияларды (болмысқа, адамдарға, өзіне, еңбекке, жалпы қоғамға қатысты) атқаруы. Жеке тұлға психологиялық дамудың белгілі бір деңгейіне ие (темперамент, мінез-құлық, қабілеттілік, ақыл-ой дамуының деңгейі). Әрбір халықта тұлғалық сипаттар түрлері ретіндегі жетістікке қол жеткізу, үрейленушілікті салыстыру ерекшеліктері болып табылады. Сонымен қатар, әрбір халықтың тұлғалық сипатын зерттеу кезінде бақылау локусына көп көңіл бөлген. Бақылау локусы дегеніміз адамның өзіндік әрекетінің нәтижесін сыртқы күштерден (экстерналды немесе сыртқы бақылау локусы) немесе өзіндік қабілеттері мен күштерінен (интерналды немесе ішкі бақылау локусы) деп есептеуі. Бұл терминді Д.Роттер енгізді және ол адамның әлеуметтану процесіндегі тұрақты сапа болатынын анықтады. Бақылау локусын зерттеу кезінде этнопсихологтарда мынадай сұрақ туындады: әр халықтың сыртқы және ішкі бақылау локусы несімен ерекшеленеді? Эмпирикалық зерттеулер нәтижесінде мынадай жағдай анықталды: бақылау локусына сол елдің экономикалық жағдайы әсер етеді. Дамыған елдерде адамдар интерналды жоғары деңгейде дамыған болып келеді. Яғни, нашар дамыған елдерде адамдар өз өмірінің барысына аз әсер ете алады. Бақылау локусына экономикалық жағдай ғана емес, сонымен қатар, әлеуметтік қатынас пен салт-дәстүрлер әсер етеді. Мысалы, Жапония дамыған ел болғанымен, олардың бақылау локусының төмен деңгейіне екі себеп әсер етеді: фатальды өмірілік көзқарас және дәстүрге бағыну. Мексика елінің психологтары жоғарыда айтылған қасиеттерге қоса, тағы бір ерекшелікті анықтады. Ол ішкі аффективті және коммуникативті қабілеті арқылы басқара алуы. Мысалы, мексикалық балалар жақсы бағаларын мұғалімге деген сыйластық пен құрметпен түсіндіруге тырысады. Бұл сапа ересектерде де байқалады. Яғни, өзгеге әсер ету арқылы адам өз өмірін бақылай, басқара алады. Ұлттық мiнез – белгiлi ұлттық тарихи, экономикалық, мәдени, тұрмыстық, табиғи ерекшелiктерiне негiзделген нақты категория. Менталитет /ұлттық менталитет/ - менталитет ағыл.”mentality”-ақыл-ой-қабiлетi, ақыл-ой дамуы, психика; халықтың интелектуалдық, ақыл-ой, психологиялық қабiлетiнен шығатын, олардың өмірiнiң тарихи, геосаяси, климаттық, этнографиялық, этникалық және тұрмыстық жағдайымен берiлген, ерекше тән белгiлердiң жыйынтығы. Сонымен қатар, Мексикада әмбебап ер (физикалық және әлеуметтік ортаны өзгертуге немесе тікелей манипуляцияға бағытталған инструменталды және әрекеттік) және әйелге (коммуникацияға және өзараәрекетке назар аударыла экспрессивті және аффективті) тән қарастырылатын нышандарды өлшеуге қадам жасалды. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|