Өмірді бағалап үйренейік балалар суицидін алдын-алу бойынша ата-аналарғА, педагогтерге арналған қҰрал алматы
жүктеу/скачать 1,37 Mb.
|
| Тәрбиенің өмірмен, еңбекпен байланыстық ұстанымы тәрбиеленушілердің алған білім-біліктерін күнделікті өмірде пайдалануына негіз болады. Тәрбиеленушілердің жеке тұлғасының қалыптасуы оның іс-әрекетіне, қоғамдық белсенділігіне және еңбектенуіне тікелей тәуелді екені сөзсіз. Тәрбиеленушілердің қоғамдық өмірмен байланысы олардың жағымды көзқарасы мен қарым-қатынастарын қалыптастырып, әлеуметтену деңгейін жоғарылата түседі. Олар өздерін қоғамның толықанды мүшесі ретінде сезініп, адамгершілікке баулынады, рухани және тәндік тұрғыда жетіліп, еңбектің қоғамдық мәнін түсіне бастайды. Тәрбиені өмірмен байланыстыру ұстанымы педагогтерден екі бағытта белсенді қызмет атқаруды талап етеді: 1) тәрбиеленушілерді адамдардың қоғамдық өмірі, еңбегімен жан-жақты таныстырып, жалпы тұрмыста болып жатқан әлеуметтік өзгерістерді дер кезінде түсіндіріп отыру; 2) тәрбиеленушілерді шынайы өмір қатынастарына араластыру, қоғамдық пайдалы іс-әрекеттердің сан алуан түрлеріне қызығулары мен бейімділіктеріне сәйкес тарту, еңбектің нәтижесінен рақат алуға үйрету. Аталған ұстанымдарды іске асыру барысында педагог балаларға қоғам мен адам өміріндегі еңбектің мыңызын, қоғам және өз мүддесі үшін адал да шығармашылықпен еңбектену ниеттерін өрістете түсу, еңбек етуде жеке бас мүддесін қоғамдық мүддемен үйлестіре білуге, қоғам қажеттері мен өз ниеттеріне орай кәсіп таңдауға үйрету, қоғамдық игіліктерге, табиғат байлықтарына қамқорлықпен қарауға, қоғамдық мүлікке ысырапшылдыққа, жауапкерсіздікке, талан-тараждыққа төзбеушілік сезімін оятуы тиіс.
Тәрбиеде өнеге-үлгіні сүйеніш ету ұстанымы педагогке өз тәрбиеленушісіне аса сезімталдықпен қарау міндетін жүктейді. Әрбір педагог өз тәрбиеленушісінің бойынан кішкентай болса да жақсылықтың ұшқынын байқап, оны тәрбие үдерісінде пайдаланатын болса, оның бала жүрегінен жол табатыны сөзсіз. Ұнамды үлгі-өнегелерді сүйеніш ету ұстанымының талаптары қарапайым педагог баланың ұнамды мінез бітісін дәл тауып, оны әлі қалыптаса қоймаған немесе жағымсыз мінез-құлықтарын түзетуге пайдалануы тиіс. Әдетте баалардың жақсы қасиеттері (мейірімділік, қайырымдылық, ықыластылық, жомарттық және т.б.) келеңсіз қасиеттермен (уәдеде тұрмау, өтірік айту, еріншектік және т.б.) бірге жүреді. Педагог қызметі табысты болып, нәтижеге жетуі үшін тәрбие үдерісінде дау-дамайға, педагог пен тәрбиеленуші арасындағы қайшылықтарға жол бермеу керек. Тек өзара түсінушілік, сүйіспеншілік, шыдамдылық қана жақсы нәтижелерге жеткізеді. Баланың тек олқылықтар мен кемшіліктеріне ғана назар аудара беру – үлкен қателік. Баланың кемшілігін көргіш болсақ, ықыласын жойып, қызығушылығы мен ынтасын да жоямыз. Әрбір істе баланың кемшілігін емес, жеңісін іздеу қажет. Әр баланың өмір тіршілігі өзінше бір тағдыр. Сондықтан педагог баланың тағдырына ойланып, аса жауапкершілікпен қарап, жасаған қателігінің себебіне үңілуі қажет, себебін алдымен өзінен іздеуі тиіс. Баланың ықыласын оятып, қолынан келетініне сендіріп, мүмкіндігінше ең алдымен ұнамды қасиеттерін анықтап, қажет болса қалыптастырып, одан әрі оларды жетілдіре түсу керек. Тәрбиеленушілердің өзіндік қызығушылықтары мен бейімділіктеріне негізделген тәрбие тиімді болады. Педагогтер бала бойындағы бар жақсы қасиеттің бәрін пайдалануға тырысады. Бұл мақсатқа жетудің кілті – сенім. Егер бала үлкен адамдар тарапынан өзінің адалдығына, қайырымдылығына, ақ пейілділігіне қадірлейтіндікті, өзіне сенімділікті сезсе, әдетте соған лайық жауап беруге тырысушылығы пайда болады. Яғни қайткен күнде де ол сенімді ақтау мақсатын көздейді. Сенімсіздік әдетте адамды қатуландырады, кемшіліктерін түзетудің орнына қарысушылық туғызады. Педагог неғұрлым тәрбиеленушісіне сенімділік көрсетіп, оған сүйенетін болса, соғұрлым өзінің сенімі мен құрметіне лайықты жауап ала алады. Сенім баланың намысын ұштауға тәрбиелейді, өзін-өзі тәрбиелеу және жақсылық қасиеттерін арттыра түсу талабын тудырады, жеке басының қалыптасуына жағдай туғызып, олардың балалық жанын тебірентеді, үлкендермен өз ара ашық сөйлесуге, ниеттес болуға да септігін тигізеді. Тәрбиелік ықпалдар бірлігі ұстанымының мақсаты – бала тәрбиесіне ықпал ететін факторлардың барлығын (отбасы, мектеп, мектептен тыс қоғамдық мекемелер, жалпы қауым) біріктіре отырып, тәрбиеленушілерге өзара үйлесімді, ортақ талаптар қоюды жүйелеу. Тәрбиеленуші тұлғасы отбасы, жолдас-жорасы, төңірегіндегі ересек адамдар, қоғамдық мекемелер мен оқушылар ұжымы және т.б. орталар ықпалында қалыптасады. Жеке тұлғаны қалыптастырудағы отбасы маңызды рөл атқарады. Әдетте баланың жеке ерекшеліктерін тереңнен сезіне отырып, оның тәрбиесінде қайталанбас жол тауып, сүйіспеншілік пен жүрек жылуын беру тек отбасында ғана жүзеге асады. Тәрбиелік ықпалдарды үйлестіру – білім беру ұйымдарында тәрбиеге қатысты адамдардың, қызмет түрлері мен әлеуметтік мекемелердің басын қосып күш біріктіру. Сонымен, тәрбие ұстанымдары тәрбие үдерісінің мазмұнына, әдістеріне, ұйымдастыруға қойылатын негізгі талаптарды анықтайтын басты тұжырым болып табылады. Жоғарыда айтылған ұстанымдар білім беру ұйымдарында тәрбие жұмысын ұйымдастыруға негіз болуы уақыт талабынан туындаған заңды құбылыс. жүктеу/скачать 1,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|