Өмірді бағалап үйренейік балалар суицидін алдын-алу бойынша ата-аналарғА, педагогтерге арналған қҰрал алматы
ПЕДАГОГТІҢ ЖЕКЕ БАСЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
жүктеу/скачать 1,37 Mb.
|
| ПЕДАГОГТІҢ ЖЕКЕ БАСЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
Ата Заңның 14-бабында «Тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, дінге көзқарасына немесе тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге жағдаяттар бойынша ешкімді ешқандай кемсітуге болмайды» деп атап көрсетілген. Сондықтан педагог қай жерде болмасын өзінің азаматтық борышын, жауапкершілігін терең сезінуі, өзіне-өзінің қатаң талап қоюы, басқа адамдарға деген өз бойындағы адалдық, ілтипаттылық, қайырымдылық, ықыластылық, мейірімділік және т.б. ізгі қарым-қатынастардың болуын үнемі есінде ұстауы тиіс. Педагогтың әрбір іс-әрекеті махаббат пен сүйіспеншіліктің, құрмет пен шыдамдылықтың, яғни қоғамға қызмет етудің үлгісі болуы шарт. Білім беру ұйымдарында педагог түрлі жастағы балалармен жұмыс істейтіндіктен тәрбиеленушілердің әрбір жас кезеңдегі психологиялық, физиологиялық ерекшеліктерін білуі және оны үнемі қаперіне алып отыруы тиіс. Мысалы, мектепке дейінгі кезеңде балалар үлкендерге тікелей тәуелді болады. Сондықтан педагог алдымен балаларды сүюі тиіс, балалармен күнделікті қарым-қатынаста, әрбір сәтте үлкен шыдамдылық, жан дүниенің тазалығы мен жомарттығы қажет. Сонымен қатар кіші мектеп жасындағы балалар үшін де педагог барлық бейнесімен олардың өмірлерінде ерекше із қалдырып, оларға күшті әсер ететін тұлға болып саналады. Ал ересек балалар үшін педагогтың әрбір қимыл-қозғалысына, іс-әрекеті мен сөйлеген сөзіне, оның ақыл-кеңесіне, өзге адамдармен қарым қатынасына, шәкірттерге қоятын талаптарына өздерінше сын көзімен қарайды. Сол себепті педагог балалармен қарым-қатынас жасауда мұғалімнің өзіндік сапа ерекшеліктерімен қатар, оның өзге адамдармен, әсіресе шәкірттермен даралық ерекшеліктерімен санаса отырып қарым-қатынас жасауға аса мән беруі тиіс. Балалар өз ұстазының бойынан көңілдеріне қонымды талап тілектеріне лайықты ұнамды қасиеттерді көргісі келеді. Осы орайда педагогтің бойындағы сапалар мен қасиеттердің балалар үшін қаншалықты ықпалды болатындығын көруге болады. Педагогикалық үдерісте әр баланың жеке ерекшеліктері мен қызығушылықтары, ішкі мүмкіндіктері және олардың психологиялық ерекшеліктерін ескеріп отырмағандықтан балалар мен педагогтер арасында түсінбеушілік туындап, жүргізіліп отырған тәрбие жұмыстары жақсы нәтиже бермейді. Ал жасөспірімдік кезең балалық шақ пен ересек адамдар арасындағы өтпелі кезең екендігін ескеретін боласақ, бұл кезеңде жасөспірімнің тек өз педагогі мен ата-анасына ғана емес, өзге адамдарға, айналасындағы адамдарға деген өзіндік сыни көзқарасы өрістеп, әрбір нәрсенің мән жайына үңіле қарап, оларды танып білуге деген ықылас ынтасы арта түсетін кезең. Олардың ақыл-ойы өсіп, дүниетанымы кеңейе бастаған кезең. Адамның дамып жетілуіндегі мұндай сапалар жасөспірімдердің ұстаздарға деген талап-тілегін де күрделендіре түседі. Жасөспірімдер бұл кезеңде өздерін ересектер қатарына қосып, үлкен адамдардың өздеріне ілтипатпен, сеніммен, түсіністікпен қарауын талап етеді. Осы кезеңде үлкендер оларды әлі бала санап, солай әрекет етсе, өздерінің қарсылығы мен наразылығын іс әрекеттерімен, сөздерімен білдіреді. Педагог өз тәрбиеленушілеріне қарым-қатынасын ізгілікке, адамгершілікке, сүйіспеншілікке құруы тиіс. Егер баламен арадағы қарым-қатынас осы қасиеттерге құрылмаған жағдайда өзара түсінбеушілік, тартыс, өзара шиеленіс, реніш туындайды. Бала мен педагог арасындағы талас-тартыс, дау-дамайдың туындауына негіз болатын жағдайлардың себептерін ғалым С. Елеусізова төмендегі жағдайлармен байланыстырады. Олар: Орта жастағы оқушылар өздеріне ерекше зейін қойып қарауды қажетсінеді. Өмірдегі өтпелі кезең, жоғарғы талаптар, сана-сезімі мен ақыл-ойының жетілуі мұғалімді жасөспірімдерге жаңа қырынан келуге мәжбүр етеді. Балалар бойындағы мұндай ерекшеліктерге педагог олардың есейгендігін байқатуы деп қабылдағаны абзал. Өтпелі кезең жасындағы балаларға дұрыс қалып көрсетуден туындайтын тартыстарды жиі кездестіруге болады. Балалардың жас ерекшелігін және тәлім тәрбие жұмысында соған сай әдіс амалдарды қолдана білмеуден кейбір педагогтер өз жұмысында көптеген қиындықтарға кездеседі. Балалардың жас және жеке ерекшеліктерін елемеу, рухани тілектерін қанағаттандырмау. Балалардың жеке ерекшеліктерін ескерудегі негізгі мақсат мінезі ерекше балалармен қалыпты қатынас орнатудың тиімді әдісі оларды ұжымдық өмірдің ыңғайын қарай бейімдеп, іс-әрекеттерін үйлестіру. Педагогтерге шыдамдылық пен тапқырлық көрсетіп, тиімді қарым-қатынас орнатудың әдіс-тәсілдерін қолданған жөн. Сол себептен, баланың айналасындағы адамдардан, педагогтер мен бала арасындағы қарым-қатынастарында жылы лебіздік жетіспейді. Педагог білім беру ұйымдарында сүйіспеншілікке толы ерекше атмосфера құра алуы тиіс. Оны тұлғаның психикалық, адамгершiлiк негiздерiнiң қаланатын табиғи ортасы деп қарастырып, үлкендердің балаға, баланың үлкендерге деген туыстық сезiм негiзiнде терең эмоциялық сипатта құрылуына ықпал жасауы керек. жүктеу/скачать 1,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|