Тақырыбы:"In vitro"тәжірибелерінде дәрілік заттардың босатылу және сіңу жылдамдығына физикалық жағдайының әсері (дисперстік және полиморфизм дәрежесі). Технологиялық факторлардың таблеткалардың еру жылдамдығына әсері.
ДӘРІЛІК ЗАТТАР ПОЛИМОРФИЗМІНІҢ ОЛАРДЫҢ ДӘРІЛІК ТҮРДЕН БОСАП ШЫҒУ ҮДЕРІСІНЕ ӘСЕРІ
Полиморфизм (грекше. роіі - көп, шогрһе-нысаны), бұл эртүрлі кристаллы нысандарда бір заттың болуы. Қатты заттар үзак уакыт кристаллы жэне аморфты болып бөлінеді. Алайда, рентген кұрылымды талдау нәтижесінде аморфты заттардың көпшілігінде кристалды тор бар екені аныкталды. Кристал деп катты дене аталады, оның бѳлшектері (атомдар, иондар) кристалды торды калыптастыра отырып, белгілі бір мерзімді кайталанатын тэртіпте орналаскан.
Кристалды тор-кристалдағы атомдардың немесе баска бөлшектердің дүрыс периодты түрде орналасуы. Кристалдың кеңістіктік торының ең аз ыктимал көлемі, оның күрылымының барлык ерекшеліктерін көрсететін элементарлык үяшык деп аталады. Барлык кристалдарда бөлшектер симметриялы, дүрыс катарлар, жазык торлар, кеңістіктік торлар күйінде орналасады. Көбінесе кристалдар симметрияға ие көп кырлы түрінде кездеседі. Симметрия дәрежесі бойынша кристалдардың 32 класы бар, олар 7 кристаллы жүйелерге немесе сингонияларға тиесілі.
Сингония (жүйе) симметрия түрлерінің тобы, оған ұксас геометриялык константалары бар кристалдар жатады. Қазіргі кезде келесі сингониялар белгілі: моноклинді, триклинді, ромбылык, тетрагональді (квадрат), тригональді, гексагональді (алты бүрышты) жэне үшінші дәрежелік.
Мінсіз жэне накты кристалдар бар.
Барлык кеңістігі бірыңғай торлы, элементар ұяшыктары бірдей, сырткы түрі мен көлемі бойынша кырлары бірдей жэне т. б. касиеттері бар кристалдар мінсіз деп аталады.
Полиморфизм кұбылысы 1822 жылы Митчерлихпен ашылды.
Полиморфизмнің мэні - кейбір заттар әртүрлі жағдайларда эртүрлі симметриялы жэне эртүрлі формалы кристалдар түзуі мүмкін.
Полиморфизм нәтижесінде пайда болатын кристалдардың эр формасы полиморфты модификация деп аталады. Заттың полиморфты модификациялары оларға тэн геометриялык формалы кристалдарға ие. Полиморфизм қүбылысы кристалдарға тэн, оның ішінде кристалды дэрілік заттар үшін де өте кең таралған.
Белгілі жағдайларда барлык дерлік заттар эртүрлі полиморфты модификацияларда алынуы мүмкін. Оларды белгілеу үшін грек әріптері а, р жэне т. б. немесе I, II, III сандары жэне т. б. колданылады.
Қарапайым заттардыц полиморфизмі (көміртегі, күкірт, фосфор, калайы жэне т.б.) аллотропия деп аталады.
Кристаллизация процесінде полиморфизм температураның өзгеруімен (ал кейбір жағдайларда температура мен кысымның өзгеруімен) байланысты.
