Орманпаталогиялық зерттеу және зиянкестер мен ауруларға қарсы күресудің аэроғарыштық әдістері
Орман зиянкестерімен авиахимиялық күресу
жүктеу/скачать 47,8 Kb.
|
1 2
Байланысты:13-дәріс
| Орман зиянкестерімен авиахимиялық күресу
Орман қорғау шараларының жүйесінде химиялық күрес маңызды орындардың бірін алады. Оны көптеген қылқан жэне жапырақ кеміргіш жәндіктерге, емен ұзынтүмсығына, қарағай қандаласына, қылды агаш түқым зиянкестеріне қолданады. Авиацияны колдану үлкен аудандарды жэне техника бара алмайтын жерлерді қамтуға мүмкіндік береді. Бүл күрестің негізі - арнайы қүралдармен тоңазыту жэне бүрку. Ол қүрапдар АН-2, АН- 2М үшакггарына немесе МИ-1, МИ-2; КА-15 жэне КА-26 тікұшақтарына орналастырады. Эмульсия, суспензия, ұнтақ паста, түйіршік немесе ерітінді түрінде химиялық бактериялық препараттарды қолданады. Оны қолдану зиянкестерінің биологиялық ерекшеліктеріне, алқаағаш құрамына, санитар- лық, метеоорганикалық, т.б. жағдайына байланысты. Денсаулық сақтау министрлігі рүқсат берген барлық препараттар қоршаған ортаға айтарлықтай зиянын тигізбейді. Орман шаруашылығы кәсіпорны мен Азаматтық авиация минисгрлігі алдын ала авиахимиялық күресудің жобасын құрады, соңғысы келісімді жағдайда арнайы жабдықгалған, ұшақтарды немесе тікұшақтарды береді. Дайындық шаралары. Авиахимиялық күресудің жобасы бекітілген соң, бірінші кезекте аэродромның орнын таңдайды: кейде азаматтық авиация аэродромын қолдануға болады. Сонымен бірге уақытша аэродромды жайы- лымды да, шабындықты да, шабьшмаған жерлерге жасауға болады. Аэродромдар өңделетін алқаағаштарда ара қашықтығы 10 шм аспау керек. Уақытша аэродромдарда ұшақ үшін ұшу жолағы 550x100 м жэне жел көпсоғатын бағытпен жасалуы керек. Онда жұмыс алаңын жасайды (500x60 м) тегіс, ой-шұқырсыз, шөп биіктігі 30 м аспауы керек. Жұмыс алаңы шекарасын эртүрлі жалаушалармен белгілейді. Тікұшақ ұшу жолағы 60x80 м, ал ені 30 м болады. Егер теңіз деңгейінен 500 м биіктікте болса, ұзындығы 70, 1500-02500 м болса 80 м болуы керек. Бұл жағдайда тікұшақгар эуеге ұшақ сиякты ауа жастығын пайдалану арқылы көтеріледі. Егер бұл мүмкін болмаса, онда өлшемі 6x6 м алаң жасайды, қатты жерге не жерге дөңбектер төселеді. Аэродромда тиеу алаңы, киім сақтайтын жэне ауыстыратын жер, химикаттар мен биопрепаратгарды сақгайтын уақытша қойма, ерітінділерді дайындайтын ыдыстар, тиеу құралдары, таразы, т.б. нэрселер болуы керек. Аэродромды жасау мен жабдықтау арнайы әдістермен жүргізіледі. Алқаағаштарды авиаөңдеуге дайындау. Үлкен және бірдей емес аудандарды өндеу үшін оны бірдей участокке ағаштың биіктігін, жер бедерін есепке ала отырып бөледі. Қабат сатылары 3 м аспау керек. Бір участокке бір немес бірдей зиянкестер мен зақымданған алқаағаштар біріктіріледі. Жұмыс участогын тікбүрышты түрде бір ұшқанда түгел өндеуге мүмкін болатын етіп жасайды. Анық көрінетін ориентирлер (жол, орам жолдары) жоқ болса, онда өңделетін жұмыс участогының шетіне арнайы нысаналар жүргізеді, бұрыш- тарына жалау орнатады. ¥шақ орманды тіксызықты ұшқанда өндейді. ¥шу бағытының күнге бүрышы 45°, ал тік ұшаққа 30° аз болса, үшуга болмайды. Таулы жерде ұшу маршруты тауларды бөктерлеп өту керк. Өнделетін ауданның аумағындағы үшуға кедергі келтіретін жайттар (байланыс жүйесі, электр жүйесі) ескерту белгілерімен жалаушалармен белгілеу керек. Авиахимиялық күресуде жерде сигнализация болу керек. Әрбір жүмыс участогының қарама-қарсы шекарасында екі сигнал жолағын белгілейді. Зиянкестердің жойылуын анықгау үшін есеп пункттерін жасайды. Алқаағаштарды авиациялық өңдеу. Жүмыстарды басқарушы эрбір жүмысшының міндетін белгілейді, еңбек қауіпсіздігі техникасымен таныс- тырады. Аэродромда телефон не радиобайланыс, үшақ пен өңделетін участок арасында байланыс орнатады. Авиахимия жүмыстарын басқарушы тек авиаөңдеудің сапасын бақылайды, карта үлгіде өңделген участоктың ауда- нын, препарат шығынын, үшу санын, өңдеу, ауа-райын белгілейді. Үшақты (тікүшақты) үнтақ жэне сүйық препаратты механикалық қүралдармен тиейді. Сүйық ерітінділерін қолданар алдында жабық ыдыста дайындайды. Егер АН-2 үшағы қолданса 1500 л, МИ-2 тікүшағында - 1000, МИ-1, КА-15 - 500 л. Препараттар мен еріткіш қажеттілігі формула бойынша анықталады: Оп = Срж Крж / Кпі Ог = Орж Оп; Орж, Крж - жүмыс ерітінідісінің көлемі мен концентраңиясы; Оп, Кп — зауыт препаратының көлемі мен концентрациясы; Ор - ерітіндінің көлемі. Жоғары тиімділік пен жүмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін бірлік ауданға жүмсалатын препарат мөлшерін сақтау керек. Ол үшін үшу аппаратына секундына бөліп шығаратын арнайы аппаратура орнатылады. Мына формула бойынша анықгайды, 1 секундта пайдаланатын көлемін. Пс = НШС/10000 Н - инсектицид. Жүмсалу мөлшері кг/с; Ш - жүмыс ені, С - үшақ жылдамдығы м/с. ¥шақ экипажы бүріккішті (тозандатқышты) берілген жүмсау нормасына орнатады да үшу уақытьінда тексеріп түрады. Орманды авиаөңдеуде ауа-райының қолайлы жағдайында жүргізіледі. Өңдеуді таңертеңгі уақытта, сағат 8-9 дейін және кешкілік 17-18 соң жүргізеді. Тозандану кезінде жел жылдамдығы 2 м/с, ал бүріккенде 3-4 м/с аспау керек. Осындай жағдайда препарат бірдей шашылады. Тозаңдану үшін бүркуді жел күшейсе тоқтатады. Егер тозаңдану жүмысынан кейін 6-10 сағат соң жауатын жаңбыр болса онда бүл жүмысты істемейді. Жауын өңдер алдында жауса, онда оның тозаңдатуға әсері жоқ. Жазық жерде үшуды ағаш үстінде биіктікте жүргізеді, таулы жерде тозаңдатуды 30 м, бүркуді 40 м биіктікте жүргізеді. Жүмыс көлемінің ені үшақ типіне, арнайы аппарат конструкциясына, үшу биікгігіне, инсектицид қасиетіне, метеожағдайға байланысты. АН-2 үшағы 10 м биіктікте үшса ені 50 м, МИ-1, КА-15 тікүшақ 30 м, қамту енін ерітінді өңделетін участоктың шекарасында бітетіндей етіп жасайды. Оны есептеуге мына формула қолданылады: Ш0 = / ГЮ000//НД/; У=Ш0/Ш Мында: Ш0 - бір үшқанда қамтылатын жүмыс ені, м; Г - бір рет жүктелетін жүк салмағы, кг.л; Д - үшу үзақтығы, шм; Ш - өңделетін жалпы жердің ені, шм; У - бір үшқандағы самолеттің, вертоле гтің кіру саны. а 12.4.1а-сурет. Айналмалы тэсіл. 12.4.1 б-сурет. Қамау тэсіл. Өңдеуді әртүрлі тәсілдермен жүргізеді. Ең кең қолданылатын айналмалы тәсіл (12.4.1 а-сурет). Онда өнделетін участок үстінен параллель үшады. Қамау тәсілі (12.4.1б-сурет) үлкен участокты өңдеуде қолданьшады. Айнала үшып өңдейді. Егер бірнеше участокты оңцеу керек болса, оны үшуда өңдейді. Бірақ ол участоктер жақын орналасуы керек. 350~500м 4 3 2/ Белгі берудің тәсілдері мен құралдары. Авиахимиямен күресуде жылжымалы жэне тұрақты белгі беру қолданылады. Біріншісінің жүмысы аз жэне ұшу, өңдеу дәлдігін жогарылатады. Мұнда жылжымалы жалауды, шар-пилотты, түтінде жэне түрлі-түсті ракеталарды, ал тұрақты жалаумен түтінді алауларды қолданады. Ең қарапайым арзан және қауіпсіз - жалаумен белгі беру. Жалаудың екі типін қолданады, рамалы жалау - бұл агаш тікбұрышты рама 75x100 см. Оны ақ материалмен тұмшалайды. Ал, семафорлы жалауды ұзындыгы 120 см агашқа жасайды. Бұларды алкаағаш биіктігі 10-14 м аспағанда қолданады. Одан биік болса шар-пилот не ракета қолданады. Шар-пилот - шар сияқгы, бірақ техникалық сутегімен толтырылады. Өлшемі 0,7-1 м. Мұны бөрікбастан 1,5-2 м биіктікке тұратындай қылып шнур арқылы бекітеді. Ракеталарды қиын жерлерде қолданады. Тұрақгы белгі беруді жылжымалы қолдану мүмкін болмаса ғана ұйым дастырады. Орманды авиахимиялық өңдеудің тиімділігін бағалау. Ол үшін есеп пункттерінде тірі жэне өлген личинкалар қатынасын есептейді. Өлген личин- ка 95% асса — жақсы; 90-95% - қанағаттанарлық болып есептелінеді. Оны есептеуге есеп алаңшасы, бақьшау жэшігі, т.б. қолданылады. Есеп алаңшасы тәсілі. Өңдеу басталмай тұрып участокпен бірнеше үлгі ағашын таңдайды да минералды қабатқа дейін тазалайды. Алаңша мөлшері бөрікбасы проекциясынан үлкен болуы керек. Өндегеннен кейінгі 5- 6 күнде өлген, кураған личинкаларды күніне 1-2 рет есептейді. Личин- калардың құлауы біткен соң ағашта қалғандарын санайды да арнайы ведомостқа енгізеді. Бақылау жәшігі тәсілі. Жэшік ағаштан жасалады, ауданы 0,25м2 /0,5x0,5/ қабырға биіктігі 0,25 м. Өндеу алдында эрбір үлгі ағаштың түбіне 3 жэшіктен қойып, жогарыда айтылғандай есептейді. Жұмыстың өнімділігі. Авиахимия өңдеудің процесі ретті циклінен тұрады. Келесідей циклдар бар: орнына бару /ұшақ ұшу үшін/, ұшаққа инсектицидті тиеу, ұшу жолағына шығу, көтерілу, биіктік алу, өңделетін участокке қарай ұшу, инсектицидті тозаңдату, аэродромға қайту, қону, тиеу орнына бару, яғни цикп қайталанады. Бір циклға кететін уақыт келесі формуламен анықталады: Вц^В 1+В2+ВЗ+В4+В5 123 Мұнда: В1 - бүрку уақыты; В2 - айналу уақыты; ВЗ - жол уақыты; В4 - ұшып қону уақыты; В5 - тиеу, жөндеу уақыты. Циклдың өндірістік участогы. Өндіріс циклы келесі формула арқылы анықталады. Бұл формула жалпы өндіріс тиімділігін авиахимияны жұмсар алдында есептейді. Вц = 600 /НШС + 10 ГВ/ ШХЛ +120 Р/С + Вв.п + Взач Үшақтың сагат өнімділігі. Пр=Т 60/НВц; Пл=Г60/НВп Күндізгі өнімділік жүмыс күнінің үзақгығына байланысты. Үшақ үшін 6-8, тікүшақ үшін 4-5 сағат. Алқаағаштарды авиахимиямен өңдегендеғі еңбек қауіпсіздігі. Инсектицидтер мен биопрепараттарды қолдану жүмыстарын санитарлық ережеге байланысты жүргізу керек. Барлық химикаттар арнайы ыдыста жіберіледі, оны тасымалдау мен жүмыс істеу білетін адамға ғана жүктеледі. Арнайы жабдықталған машиналарда тасымалданады. Орман щаруашы- лығында және аэродромдарда инсектицидтер мен биопрепараттар арнайы жабдықгалған қоймаларда сақталады. Өңдеу жүмыстары біткен соң қалған препараттарды қоймаға өткізеді, сақгалған орнын жыртып тастайды. Инсектицидтермен, биопрепараттармен жүмыс істейтін адамдар арнайы киіммен қамтамасыз етіледі. Әр уақытта дәрігерлер бақылауында болады. Тексеру сүрақтары: Орман аурулары және зиянкестермен авиациялық күресу. Орман орналастырудьщ санитарлық жағдайға қатьшасы. Орман патологиясымен күрес. Әуе ғарыштық суреттерді орман патологиясын зерттеуге қолдану. Авиахимиялық күрес. АВИАЦИЯ МЕН ӘУЕҒАРЬІШТЫҚ ФОТОСУРЕТТЕРДІ ОРМАН ШАРУАШЫЛЫҒЫНДА ҚОЛДАНУ Кесілген ормандарды, орман жаңару мен оның екпелерін зерттеу Басты мақсатта орман кесу мен оның жаңаруын бақылау үшін әуегарыштық фотосуретгерді қолданады. Ғарыштық сурет материалдары орманды өндірістік дайындау орындарында кесу ережелерінің сақталуын, орман кесу қорының дүрыс игерілуін, орман жаңару динамикасын зерттеуге, т.б. пайдаланьшады, Аэрогарыш фотосуреттерді Ресейде кеспеагаш жерлерді ревизия жаса- ган кезде тиімді пайдаланады. Әсіресе, кеспеагаш көлемін анықгаганда көп кемшіліктер анықталып жатады, оның ішінде агаш кесу технологиясы сақгалмауда. Біздің орман алқаптарының көбі Шыгыс Қазақстан облысында орналасқан, оларды дүрыс пайдалану жағдайлары бүгінге дейін жетіп асады. Сол ормандардың ақырғы 40-50 жыл бойы пайдалану көлемін, әсіресе сапасын, аэрофильмдер арқылы сараптап шығуға болар еді. Ол жүмыстың ғылым мен орман шаруашылығына көп пайдасы тиері сөзсіз. Ол аэрофильмдер Санкт-Петербург облысы Гатчино қаласында сақгаулы болуы керек. Өйткені, Кеңес Үкіметі кезінде барлық аэрофильмдер сол қаланың арнайы қоймаларына өткізілген болатын. Кеспеағашты ғарыштық суреттермен анықтауға қателік 10-15% қүрайды. Кеспеағаштың бағыты мен таулы жерлерде орналасуын қателіксіз анықтайды. Ғарыш суреттері арқылы артық, кем кесілгенін жэне басқа да нәрселерді аныктауға болады. Орман қүруда қолданады. М1:10000-1:15000 түрлі-түсті спектрозонапьды аэрофотосуреттер кеспе ағашты пайдалану технологиясын бағапауға мүмкіндік береді. Түқымдық ағаштардың аумақга орналасуын, қүрамын, толық кесілмеген жерлерді, үлкен өскіндерді, ағаш дайындау машиналарын, топырақгың дайындалуын бағалауға мүмкіндік береді. Аэрофотосуреттерінде кесудің түрін, орман типін, кеспеағаштың кесілген уақытын, сақгалған өскіндерді, орманның жаңаруын анықтау қиын . Орман типін немесе өсу жағдайын ландшафты белгілерге қарап, дешифровкалауға болады. Кесудің түрі мен уақытын аэросуретте әртүрлі участоктың бейнелену түсіне қарап анықтайды. Қүрғақ қарағайлы орман- дарда жаңа кесулер спектрозонапьды аэросуреттерде көк-жасьш болып бейнеленеді. Сонымен қатар, ағаш тасу жолдарының, ағаш сүйрейтін соқпақгардың да бейнелену түсіне назар аудару керек, өйткені орман жамылғысының өсуіне байланысты бейнелену көк сарыдан сарғыш түске дейін өзгереді. Кеспеағаштың кесілген уақытын ең дәл, әр түрлі уақытга түсірілген аэро- және ғарыш суреттері анықгайды. Аэрофотосуреттерде қайта жаңаруды ажырату жасына, орналасу сипа- тына, биіктігіне, жас ағаштың тығыздығы мен санына, шөп жамылғысына, жүктеу/скачать 47,8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2