Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты
жүктеу/скачать 302,12 Kb.
|
kairova otbasylyk omir (1)
| «Ӛзіңе қолайлы жағдай жаса» жаттығуы
Жаттығу қатысушылардың бір-біріне вербалды емес формада бағытталуын қажет етеді, бұл отбасылық ӛмірдің аналогиясы болып табылады. Біріншіден, жұптарға бӛлініп, бір- біріне арқасымен орналасып, дене босаңситындай етіп ӛзіне ыңғайлы жағдай тауып алу қажет; екі жаққа да ыңғайлы болу үшін қысымды түсіру қажет. Содан соң жұптарға үшінші қатысушы қосылады (ата-аналардың баласы пайда болады). Жаттығу оңай бола салмайды, біреулерге ыңғайлы болады, ал келесілерге қысымды сезінумен байланысты болуы да мүмкін. «Нәресте» жаттығуы Бұл жаттығу қойылым түрінде жүреді. Үш қатысушыны таңдайды. Оның екеуі – әкесі мен анасы, ал үшіншісі – нәресте. Ол әлі сӛйлей алмайды, тек тӛсекте жатыр. Ол тек ым-шара және дыбыстар арқылы ғана жауап береді. Ата-аналар нәрестеге жақындап, онымен ойнайды, тамақтандырады, жаялығын ауыстырады, оның нені қажет ететінін түсінуге тырысады. Бес минуттан соң қатысушылар рольдерімен ауысады. Ойынның барысында жетекші отбасының ӛмірінде болатын қандай да бір жағдайды ойластыруы мүмкін, мысалы, телефон соғады немесе қонақ келеді. «Нәресте» бірдеңе қажет еткен уақытты алуға болады. Жаттығу аяқталған соң, әр «отбасы мүшелері» ӛз пікірлерімен бӛліседі. Не ойлағаны жайлы, қосалқы жағдай қалай әсер етті. Содан соң қойылымды басқа қатысушылар ойнайды. «Дүкен» жаттығуы Қатысушылар «отбасылық жұптарға» бӛлінеді. Барлық жұптар бір қатарға отырып, дүкеннен зат сатып алады. Оның сатушысы ролін жетекші ойнайды. Ойын шарты бойынша барлығы дүкенге суға түсетін киімдерімен келеді. Бір нәрсе сатып алу үшін консультант жасырған сӛзді табу қажет. Консультант суретті алып (мысалы, балалар лотосының карточкасы), бірінші жұпқа келіп сұрақ қояды: «Бұл қандай жеміс (кӛкӛніс, жануар, жихаз) ? Әр жұп кезекпен атап ӛтеді. Жауабын тапқан жұптар кез келген затты сатып алуға мүмкіндік алады. Әдетте қатысушылар алдымен киім- кешек, кейіннен пәтер, жиһаз, кӛлік алады. «Ерлі-зайыптылар» қаншалықты затты сатып аларда кеңесті? Серіктесінің пікірлерімне санасты ма?Олардың қызығушылықтары қаншалықты сәйкес келеді? Қатысушылар олардың жұптарының қаншалықты байланысты екндігін талқылайды. Әдетте жаттығу ӛте қызықты ӛтеді; сол себепті де бұл жаттығуды топ бірлігін арттыру мақсатында да қолдануға болады. «Отбасылық оқиға» жаттығуы «Отбасы» мүшелері топпен құрылған шеңбердің ортасына жайғасады. Олар отбасындағы рольдерін анықтап алады да, жетекші оларға қандай да бір отбасында қуанышты немесе ӛкінішті жағдайдың болғанын айтады, мысалы: «Сіздің отбасыңыз лотореядан үлкен ақша ұтып алды» немесе «Әкесі аяғын сындырып алды», оларға пікірталас жүргізуді ұсынады. Жетекші кӛрермендерге алдын- ала «отбасы» қаншалықты мәселені бірлесе отырып шешетінін бақылауға нұсқау береді. Немесе әр кӛрерменге нақты «отбасы мүшесінің» мінез- құлқын бақылауды ұсынуға болады. Мысалға, ұтыс жағдайында отбасы мүшелері неге ақша кетіруді қалайды:оқуға, саяхатқа, бір нәрсе сатып алуға;басқаларды ӛз ұсынысымен қызықтыра алды ма; дәлелдерді қаншалықты ұсына алады. Талқылаудан кейін, бірнеше қатысушылар орын ауыстырып ортаға отырады да, басқа тақырыпты талқылайды. Осылайша әртүрлі жағдайды келтіруге болады. Мысалы, анасының әкесі ауылда тұрады, оның ӛз үйі және шаруашылығы бар, ол ауырып қалды, бірақ қалаға келгісі келмейді. Отбасы не істейтінін шешуі қажет. Қойылымды ойнағанға дейін әр отбасы мүшесінің қалауларын анықтап алуға болады. Мысалы, анасы ауылға кеткісі келеді, ӛз шаруашылығымен айналысқысы келеді, әкесі мұны қаламайды, ӛйткені оның қалада жақсы жұмысы бар, үлкен ұлының да барғысы келмейді, ӛйткені оқуға түспек ойы бар, кіші үлы барғысы келеді, жазда шомылуға болады, қыста шаңғы тебуге болады. Осы жерде шешім қабылдауға кӛп ықпал еткен кімболды, «ата- аналар» қаншалықты «балаларының» пікірін ескере алды, «отбасы» ортақ пікірге келе алды ма, келісімге келе алды ма, сол сияқты мәселелерге кӛңіл бӛлу қажет. «Отбасы ӛмірінен жағдай» жаттығуы Қатысушылар екі топқа бӛлінеді де, кез-келген ӛмірлік жағдайға қойылым ойнайды. Бұл бұрынғыдан немесе болашақтан алынған жағдай болуы мүмкін. Сӛзді қолдануға да, қолданбауға да болады. Ең бірінші ым- ишара, қимыл- әрекетке кӛңіл бӛледі, яғни қатынас пен сезімнің берілуі. Сӛзбен берілетін бӛліктерінде қатысушылар ойланып табатындай етіп жасырын сӛздермен бере алады. Қойылым ойналып болған соң тоқталады. Кӛрермендер мен жетекші жағдайды талқылайды. Кӛрермендер орын ауысып, басқа жағдайды ойластырады. жүктеу/скачать 302,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|