ОқУ-Әдістемелік кешені құрастырушы: Дене шынықтыру және бастапқы әскери дайындық кафедрасының аға оқытушысы М. Т. Уразбаев
жүктеу/скачать 140,85 Kb.
|
8e11d7de-3c0d-11e3-9713-f6d299da70eeуправ 13-14 Уск
- Бұл бет үшін навигация:
- Қосымша: 3. С Қалиев "Қазақ тәлім-тәрбиесі" Алматы 2004ж. 4. П. Сабыров "Окыту еориясының негіздері" Алматы 1993ж. Лекция мәтіні
| 28-такырып.
Дене шынықтру мен спортты жетілдіруді жоспарлау. Қолданылатын әдебиеттер тізімі. Негізгі 1. Е.Уаңбаев "Дене тәрбиесінің негіздері" 1996ж. 10-14 бет 2. Т.Ш.Қуанышов «Дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесі» Алматы 2002ж. 58-60 бет. Қосымша: 3. С Қалиев "Қазақ тәлім-тәрбиесі" Алматы 2004ж. 4. П. Сабыров "Окыту еориясының негіздері" Алматы 1993ж. Лекция мәтіні Жаттықтыру процесінің үзактығына байлаысты жоспарлаудың перспективалық және жедел деген екі түрі болады. Перспективалық жоспарлау айлык (мезоцикл ) ал жедел жоспарлау апталык (микроцикл) және жеке жаттықтыру сабақтарына арналып жасалады. Микроциклге спортшы қатысатын жарыстардың түрі уақыты сол жарыстағы спортшының орындайтын міндеті, оның дайындығындағы аралық кіші міндеттер және жыл көлемінде орындалатын үлкен міндеттер сипаты, жүктеменің көлемі кіргіледі. Әдістемелік нұсқаулар . Бақылау түрлеріні және дәрлік бақылаудың жүргізілу уақыты белгіленеді. Жылдык жоспар жасағанда спортшының шамасы , мүмкіншіліктері спорттық көрсеткіштерінің өсу карқыны негізге алынады. Жоспарды спортшымен келісе отырып жасаған дүрыс. Ол жоспардың дүрыстығына сеніп , оның дүрыс орындалуына бар мүмкіншіліктерін пайдалуына бар мүмкіншілікгерін пайдалана білуі керек. Жыддық жоспардың міндеттері жедел жәрдем жасалғанда кеңінен, нактылы ашылып керсетіледі. Мезоциклдер (айлық цикл) 3-4 мироциклдерден күралады да, 2-3 екпінді және 1-2 калпына келу толқындары түрінде жүргізіледі . Микроцикл дегеніміз бірнеше жаттықтыру сабақтары мен калпына келу күндернен күралған, жатақтыру процесі түрінң толық біткен, бірақ кайталанатын апталык цикл. Микроцикддердегі денеге күш түсіру толқын түрінде езгеріп түрады. Жарыс кезіңде спортшыға жоғары қалпына келу жағдайы жасалуы денеге күш түсіру дүрыс бөлінуі кажет. Күш жыддамдығының керек ететін процес спорт түрінің жалпы дайыңдық кезені микроциклідегі жатақтыру сабақтарының мында міндеттері бар: Тәсіл дайындығы және жылдамдыкқа тәрбиелу, калпына келдіру жаттығулары, тәсіл дайындығы және күш дайындығы, арнайы төзімділікті дамыту, жалпы төзімділікті дамыту. Арнайы дайындық кезеңіндегі циклді спорт түрлерінің микроцикдцегі жатақтыру міндеттері. Жоғарыда берілген жатықтырулар әсері спортшының жалпы өмір сүру тәртібін толыктырады, күшейдеді, жұмыс кабылеттілігін аттырады. 2. Жатыктыру сабағы жаттықтыру процесін ұйымдастырудың негізгі түрі болып келеді. Ол дайындык негізгі және қордынды бөлімдерден түрады. Дайындық бөлімдердің мақсаты спортшы денесінің негізгі бөлімде өтетін каркыңды, көлемді жұмысүқа дайындау. Дайындык жалпы және арнайы болып келеді. Дайындық бөлімде әр түрлі жаттығулар қолданылады. Мысалы , жүгіру секру , жалпы жаттығу , топтық жаттыгу т.б. Арнайы дайындық бөлімінде спорт түріңде жаттықтыру дайыңцық және жарыстық жаттығулар қолданылады. Дайындық бөлімінің үзактығы сырттқы ортаға, жаттықтыру процесінін кезеңіне, жағдайына байланысты 15-30 мин. созылады. Негізгі бөлімнің міндет тәсілді жетіддіру және дене куаты қасиеттері дамту. Жаттактырудың кортынды бөлімі күш түсруден кейін спортшының органнизмін калпына кедціру процесін тездету үшін өткізіледі. Денені босату жаттықтырулары жеңіл жүгіру, спорттық және козғалмалы ойындар қолданылады. Жаттықтыру сабактары жеке, топтық фронтальдық, айналмалы жаттығу түрлерінде өткізіледі. Әрбір жаттықтырку сабағына конспекті жазылады. Конспектіде жаттықтыру еткізу күні үзактығы міндеттері, күрал жабдықтары, жаттықтыру мазмүны, жаттықтыруларды орындау соны әдістемелік нүскаулар көрсетіледі. Жаттықтыру процесі барысыңда коланылған әдістер мен амалдардың нетижелік деңгейін анықтау үшін бақылау мен бағалауды қолдауы қажает. Бақылау сапалы болу үшін спортшының жаттықтыру мен жарыс жүкгемелерін, амалдары тізімдеп қағазға түсіріп отыру керек. Бақылау спортшы дайыңдығының өсу деңгейін білу үшін ғана емес, артык жаттыығып болдыру деңгейі екі түрге белінеді. ¥зақ психикалык козудан тынышсыздыктан (мысалы жиі өткен жарыстар) және ұзақ психикалык тежелуден (мысалы бір сарында жатгықтыру зорығу). Артық жаттығу түрлері күш түсіруге көп байланысты. Үзақ мерзімде қайталанған көп күш түсіру екінші түріне әкеліп соктырады. Жаттықтырушылар артық жаттықканда спортшыны әбден титыктатьып тастайтын мынадай қателерді білу керек; жаттықтыру әдістемесіне кателігі (біртіндеушілік принцгпін сақтамау, көп күш түсірудің арасында демалу уақытының аздығы өте көп жарыста және т.б.) спорт тәртібінін бұзылуы (түнгі үйқының аз болуы дем алу жағдайының нашарлығы, теледидарды, кинофильмдерді көп көруі т.б.) әлеуметтік ортанын жаман әсері (сабақтың ауырлыға, квптігі нашар оку үлгерімі, мектептегі, отбасындағы үрыс керістер маңайындағы адамдардың спортқа деген нашар коз қарасы) денсаулқтыц бұзылуы Жұмысқа қабілеттілігі азайғанға дейін де артық жаттығып болдыра бастаудың белгілері біліне бастайды. Бірінші кезенде спортшы психикасының өзгеруі (тынышсыздык сенімсіздік, әлсіреу т.б.) екі кезеңде Организм кызметінде өзгеріс пайда болады (үйқы нашарлайды, тамақка тәбет жауады, салмак кемиді, ішек асқазан жолдарының жұмысы бүзылады. Спортшы тез терлейді тез қалпына келе алмай, әл жинау нашарлайды т.б. ) Үшінші кезенде жұмыс қабілеті нашарлайды. Басында қимыл үйлесімсіздігі, сонан соң козғаыс касиеттерінің деңгейі төмендей бастайды. Сондықтан бірінші болдыру белгілері біліне бастағанда ақ жарыс жаттығуларын доғарып ауыртпалыкты аз бере бастауы қажет. Қалпына келу процесіне белсенді демалыс, денені уқалау т.б. жатады. Жаттықтыруды мүлдем тоқтатып коюға болмайды ол кері әсерін тигізуі мүмкін. Жоғарыда айтылған болдыру белгілері жоғалған соң біртіндеп жаттықтыру жоспары көлемін сонан соң, күш түсіру каркынын көбейтіп жаттықтыруды одан ары жалғатыра беруі қажет. жүктеу/скачать 140,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|