ОҚу жылында қазақстан республикасының орта білім беру ҧйымдарында оқу-тәрбие процесін
жүктеу/скачать 5,04 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Вариати вті
- Оқу жылы бойынша сағаттар саны: 26 22 30
- «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» оқу пәні
- «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» оқу пәні
- «Графика және жобалау» оқу пәні
Оқу тоқсандары. Сағаттар саны 1 1 2 3 4 Σ 233
Базалық 1. Жеңіл атлетика 7 - - 7 14 2. Спорт ойындары 15
8 15
7 45
Футбол 8 - - 7 15 Баскетбол - 8 7 - 15 Волейбол 7 - 8 - 15 3. Гимнастика - 9
- 9 4. Шаңғы дайындығы* - - 10 - 10
5. Жүзу** - - - 6 6 Базалық компонент бойынша сағаттар саны: 22
17 25
20 84
Вариати вті Вариативті бӛлім нақты спорттық ойындарды тереңдетіп оқытуда білім беру ұйымдары футболды, волейболды, немесе
баскетболды таңдауы
арқылы жүзеге асырылады 4 5 5 4 18 Оқу жылы бойынша сағаттар саны: 26 22 30 24
102 Ескерту: *– Қарсыз аудандарда шаңғы дайындығы сабақтарының орнына жалпы тӛзімділікті дамытуға сауықтыру жүгіру сабақтары мен басқа да аэробты жүктеме жаттығуларын қолдану ұсынылады. **– Жүзу сабағын ӛткізу мүмкін болмаған жағдайда, бағдарламаның жүзу бӛлімін іске асыруға арналған уақытты спорттық дағдыларын жетілдіру үшін, мектептің педагогикалық кеңесінің шешімімен оның орнына дене шынықтырудың спорттық ойын түрлерін қолдану ұсынылады. «Дене шынықтыру» пәні бойынша жиынтық бағалау ӛткізілмейді. «Дене шынықтыру» пәні бойынша тоқсан, жарты жылының және оқу жылының соңында «есептелінді» («есептелінген жоқ») деген белгі жазылады. Сабақтың, сабақтан тыс және сыныптан тыс іс-шаралардың тәрбиелік мақсатын «Мәңгілік Ел» идеясымен ұштастырып жүзеге асыру ұсынылады. «Дене шынықтыру» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау барысында 2019-2020 оқу жылында мерекеленетін мерейтойлық шараларға кӛңіл бӛлу ұсынылады. «Дене шынықтыру» пәні сабақтарын ұйымдастыру және ӛткізу мәселелері бойынша мұғалімдерге әдістемелік кӛмек кӛрсету мақсатында Ұлттық ғылыми-практикалық дене тәрбиесі орталығы және Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы әдістемелік құралдар әзірлеп, орталықтың сайтына ( www.nnpcfk.kz ) және академия сайтына орналастырылған (nao.kz). Дене шынықтыру пәнінің оқу жүктемесі: 10-сынып – аптасына 3 сағат, жылына барлығы – 102 сағатты құрайды. «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» оқу пәні Алғашқы әскери және технологиялық дайындық меншік түрі мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, барлық типтегі жалпы білім беретін мектептерде әскерге шақырылуға дейінгі және әскерге шақырылу 234
жасындағы білім алушы жастардың міндетті оқытылатын пәні болып табылады. «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» пәні – білім алушыларды отаншылдық рухпен Отанды қорғауға дайын болуға тәрбиелеуге баса назар аударады. Бұл бағдарлама білім алушыларды әскери қызметтің дағдыларын меңгеруімен қоса тӛтенше жағдайларда адамның ӛмір қауіпсіздік әрекеті мен әскери іс негіздерінен білім беруге бағытталған. Жалпы білім беретін мектептің 10-11-сыныптарында «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» пәні бойынша оқыту ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығымен, ҚР БҒМ 2017 жылғы «27» шілдедегі 207-қосымша № 352 бұйрығымен бекітілген оқу бағдарламалары арқылы жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында алғашқы әскери және технологиялық дайындықты жастарға ұйымдастыру және ӛткізу үшін негіз болып табылады: 1. «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 16 ақпандағы Заңы. 2. «Бастапқы әскери даярлықты ұйымдастыру және жүргізу, сондай-ақ оның оқу-материалдық базасын қалыптастыру қағидасы туралы» Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 606 бұйрығының күші жойылды, оны Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 12 шілдедегі № 347 бұйрығымен ауыстыру қажет (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2017 жылғы 20 қыркүйекте № 15725 болып тіркелген). 3. «Кӛлік құралының сәйкестендіру нӛмірі бойынша кӛлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу, Механикалық кӛлік құралдарын жүргізушілерді даярлау, Емтихандар қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 2 желтоқсандағы № 862 бұйрығы. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық теориялық және практикалық сабақтарда іске асырылады: теориялық сабақтарды оқытудың дидактикалық материалдарын, техникалық құралдар мен инновациялық әдістерін қолдана отырып, әңгімелесу және сұхбаттасу түрінде ӛткізіледі. Практикалық сабақтар оқулықты, қару және әскери-техникалық мүлікті, құралдарды және ӛзге де жабдықтарды қолдана отырып, оқу материалын игеруге бағытталады. Оқу пәнінің мақсаты – білім алушыға мемлекетті қорғау негіздері туралы ойының қалыптасуын, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінің арналуын және түрлері мен ерекшеліктерін түсіндіру, әскери қызметтің маңызын, Қазақстан Республикасының әр азаматының қасиетті парызы және міндетін оқыту. Пәнді оқытудың негізгі міндеттері: 1) әскери анттың, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің жарғыларының негізгі талаптары туралы білімін қалыптастыру; 235
2) әскери бӛлімдердің қару-жарағы мен әскери техникасы, жеке құрамның ӛмірі мен орналасуымен таныстыру; 3) қажетті әскери білім мен практикалық дағдыларды ақпараттық технологияны пайдалана отырып робототехникада, дӛңгелекті машиналарды жүргізудің негіздері және тӛтенше жағдайда адам ӛмірі қауіпсіздігі негіздерінде қалыптастыру; 4) жастарға қазақстандық патриотизм мен Отанына деген адалдық сезімін дарытуға тәрбиелеу; 5) әскери істерге байланысты мамандық кәсібіне оң кӛз-қараста тәрбиелеу. Білім алушылардың практикалық дағдылары мен біліктіліктерін шыңдау және жетілдіру, сонымен қатар әскери істі оқып-үйренуге деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында оқу жылының соңында спорттық- қорғаныс сауықтыру лагерьлерінде, әскери бӛлім базаларында (әскери бӛлім басшылығымен келісе отырып) 10-сынып ұлдарымен 30 сағат кӛлеміндегі бес күндік оқу-далалық (лагерьлік) жиыны ӛткізіледі. Оқу-дала жиыны курсы алғашқы әскери және технологиялық дайындық бағдарламасының міндетті кезеңі болып табылады. Ол жергілікті атқару органдарымен бірлесіп ұйымдастырылады және білім беру ұйымдарының оқу сағаттарымен қамтамасыз етіледі. «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» пәнінің оқу нәтижелерін бағалау үшін ауызша сұрақ қою, жазба жұмыстың және практикалық жаттығулар бақылауын қолдану арқылы жүзеге асырады. «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» пәнінің базалық мазмұны. 10-сынып. «Кіріспе сабағы» бӛлімі: білім алушыларға «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» пәніне оқыту мақсат-міндеттері мен мазмұнын; «Қазақстан Республикасының қорғаныс және Қарулы Күштер туралы», «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы», «Ұлттық қауіпсіздік туралы», «Азаматтық қорғану», «Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарын, «Алғашқы әскери дайындық пәнін жүргізу және ұйымдастыру» және оның оқу-материалдық базасын қалыптастыру ережелерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 606 бұйрығы (күші жойылды, оны Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 12 шілдедегі № 347 бұйрығымен ауыстыру қажет (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2017 жылғы 20 қыркүйекте № 15725 болып тіркелген). «Кӛлік құралының сәйкестендіру нӛмірі бойынша кӛлік құралдарының жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу, Механикалық кӛлік құралдарын жүргізушілерді даярлау, Емтихандар қабылдау және жүргізуші куәліктерін беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 2 желтоқсандағы № 862 бұйрығы. Алғашқы әскери және технологиялық дайындық сабағында білім алушылардың құқықтары мен міндеттерін қамтиды. Бӛлімдер: 236
1. «Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері – мемлекеттің әскери қауіпсіздігінің кепілі». 2. «Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа әскерлер және әскери құрылымдарының жалпыәскери жарғылары». 3. «Тактикалық дайындық». 4. «Атыс дайындығы». 5. «Саптық дайындық». 6. «Әскери топография». 7. «Әскери роботты техникалардың негіздері». 8. «Ӛмір қауіпсіздігі және ақпараттық технологиялар негіздері». «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» сабағына білім алушылар білім беру ұйымының басшысының бұйрығымен бекітіліп белгіленген киім үлгісінде қатысуы тиіс. Қару макеттері және ӛзге де әскери- техникалық құралдармен, оқу құралдарымен қамтамасыз етілуі білім беру ұйымдарының есебінен іске асырылады. Алғашқы әскери
және технологиялық дайындық оқытушы-
ұйымдастырушы әскери істі оқыту процесінде жастардың бойында азаматтық таным, Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін қорғау, әскери қызметке деген саналы жауапкершілікті қалыптастыруға тәрбиелеу мен оқытудың басты міндеттерін шешеді. Әр сабақ сайын білім алушылар әскери анттың рӛлі мен маңызын түсінулеріне, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріне, оның дәстүрлері мен әскер түрлерінде қызмет ету ерекшеліктеріне, әскери мамандыққа деген қызығушылықтарын дамытып, білім алушылардың әскери білім алуларына деген ұмтылыстарын ынталандыру керек. Сонымен қатар Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің жарғылары – бұл Қарулы Күштердің тұрмыс-тіршіліктерін реттестіретін заңдар жиынтығы, ал жарғы талаптарын орындау – әрбір әскери қызметкердің міндеті екендігін түсіндіру қажет. «Әскери роботты техникалардың негіздері» бӛлімі: Әскери роботты техникалардың негіздері – Роботтар туралы жалпы мәліметтер. Роботтарды әскери істе пайдалануды. Роботтарды басқару алгоритмі – Роботтың қозғалу траекториясын жоспарлау. Роботтар тобын ұжымдық басқару үлгісі және алгоритмдерін. Роботтарға арналған тапсырмалар – Роботтардың атқара алатын қызметтері. Жекелеген тактикалық міндеттерді шешу: жергілікті жерлерде бағдарлау, роботтардың қиын жағдайларда қызмет ету тәртібін қамтиды. «Ӛмір қауіпсіздігі және ақпараттық технологиялар негіздері» бӛлімінде – азаматтық қорғау және медициналық білім негіздері сабағында білім алушылар Қазақстан Республикасының халқын бейбіт және соғыс кезіндегі табиғи апаттарда, ірі апаттарда, қасірет пен террористік актіде атқарылатын іс- шаралармен таныстырады. «Ӛмір қауіпсіздігінің негіздері» оқу курсының мазмұны 10-сыныпта «Алғашқы әскери дайындық» оқу курсының аясында 12 сағаттық жылдық оқу жүктемесімен алғашқы әскери дайындық пәнінің оқытушы-ұйымдастырушысы жүзеге асырады. Ӛмір қауіпсіздігінің негіздері бойынша сабақтар міндетті болып табылады және оқу процесі кезінде жүргізіледі.
237
Сабақтың, сабақтан тыс және сыныптан тыс іс-шаралардың тәрбиелік мақсатын «Мәңгілік Ел» идеясымен ұштастырып жүзеге асыру ұсынылады. «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау барысында 2019- 2020 оқу жылында мерекеленетін мерейтойлық шараларға кӛңіл бӛлу ұсынылады. Үлгілік оқу жоспарына сәйкес (ҚР БҒМ 2017 жылғы 27 шілдедегі №352 бұйрығы) «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің кӛлемі: 1) 10-сыныпта – аптасына 1 сағат, жылына 34 сағат, сондай-ақ далалық оқу жиынына (лагерьлік) вариативті бӛлімнен 30 сағат қарастырылған. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар Алғашқы әскери және технологиялық дайындық Жалпы орта білім беру аяқталғанда білім алушы: 1) әскери іс, белгілеуді, ұйымдастыру құрылымын, штаттық қаруландыруды және техниканы, тӛменгі тактикалық буын бӛлімшесінің мүмкіндіктерін, бағдарлау құралдарын қолдануды, робототехника және IT- технология негіздерін, Қазақстан Республикасының азаматтық қорғанысын ұйымдастыруды; қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолданғанда, террористік қауіп-қатерді және табиғи апатты хабарлау жүйесін және әрекет ету тәртібін; табиғи апаттардың сипаттарын, зақымдау ошақтарында құтқару және апаттан кейінгі қалпына келтіру жұмыстарын шұғыл ұйымдастыруды; штаттық қаруды, қорғанудың дербес және ұжымдық құралдарының, радиобелсенді және химиялық бақылау құрылғыларының атқаратын қызметін, құрылысы мен қолдану тәртібін, сондай-ақ, тұрғындарды эвакуациялауды, жергілікті жерде орналастыруды ұйымдастыру және ӛткізу тәртібін; алғашқы медициналық кӛмектің міндеттері мен түрлерін, жолда жүру ережесін біледі; 2) әскери іс, робототехника және IT-технология негіздерін, ядролық, химиялық, биологиялық (бактериологиялық) қарулардың және басқа да адамдарды зақымдаудың қазіргі заманғы құралдарының әсер ету ерекшеліктерін, оларды қолданған кезде шаруашылық нысандарына, қоршаған ортаға және экологияға тигізетін әсерін; табиғи және техногендік сипаттағы тӛтенше жағдайдың салдары мен келтіруі мүмкін экономикалық және экологиялық шығынын түсінеді; 3) орын алған әртүрлі жағдаятта ұрыс алаңында сарбаздың рӛлінде, радиациялық және химиялық бақылау жүргізу бекетінің құрамында барлаушы ретінде әрекет етуді; штаттық қаруды, жеке және ұжымдық қорғану құралдарын, жараланғанда, қан кеткенде, күйік шалғанда және үсік шалғанда, күн ӛткенде, электрлі жарақат алғанда, суға батқанда алғашқы медициналық кӛмек кӛрсетуді; дененің түрлі бӛліктері жараланғанда байлап, таңуды; дененің түрлі бӛліктерінде сынықтың ашық және жабық түрі бойынша алғашқы медициналық кӛмек кӛрсетуді; интернет байланысты, аудио-визуалды технологияларды пайдаланады, робототехника дағдыларын меңгереді, сандық фото және бейне жабдықтарды қолданады; 4) зақымдаудың қазіргі заманғы құралдарын қолданғанда туындауы 238
мүмкін тосын жағдайды; табиғи және техногенді сипаттағы тӛтенше жағдайдың салдарын талдайды; 5) зақымдаудың қазіргі заманғы қаруын қолданғанда туындауы мүмкін тосын жағдайда әрекет ету алгоритмін; табиғи және техногенді сипаттағы тӛтенше жағдай туындағанда әрекет ету алгоритмін жинақтайды; 6) қабылданған шешімнің салдарын бағалайды.
2019-2020 оқу жылы апробациясының қорытындысы бойынша жаңа оқу жылында республиканың жалпы білім беретін мектептерінің 10-сыныптарында «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» пәні енгізіледі. Оқу пәні инвариантты компоненттің стандартты деңгейіндегі таңдау пәні болып табылады. «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» пәнін оқыту Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2019 жылғы 7 наурыздағы № 105 бұйрығымен бекітілген Үлгілік оқу жоспарына сәйкес жүзеге асыралады. «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» пәні кәсіпкерлік саласының негізгі ұғымдары мен заңдарын зерделеуге, білім алушылардың іскерлік ойлауын қалыптастыруға, белсенді ӛмірлік ұстанымды таңдауға, қазіргі жағдайда болашақта ӛз бетінше ӛмір сүруге арналған дағдыларды қалыптастыруға бағытталған. Оқу материалының мазмұны оқу процесінің геймификациясы (ойын техникасы) принциптеріне және кейстік жұмысқа негізделген. Геймификацияны (ойын техникасын) кеңінен қолдану материалды түсінуді жеңілдетіп қана қоймай, сондай-ақ келешекте шынайы жағдайларға лайықтауға болатын алғашқы пайдалы дағдыларды қалыптастыруға бейімделген. Кейстік (ситуациялық) оқыту әдісі бір жағдайға стандартты емес тәсілдемелерді қолданып креативтілік танытуға шынайы мүмкіндік береді. Оқу пәнінің мазмұны логикалық модульдерге және тӛрт тоқсанға бӛлінген. «Экономикалық құбылыс ретіндегі кәсіпкерлік» атты 1-бӛлім білім алушыларды «Кәсіпкерлік және бизнес» пәнімен, қажетті терминологиямен таныстырады, экономика және тұлға құзыреттілігі призмасы арқылы кәсіпкерлік мәнін қарастырады, кәсіпкерлікті бизнес терминінен ажыратуды үйретеді. «Замануи жағдайлардағы кәсіпкерлік» атты 2-бӛлім білім алушыларды кәсіпкерліктің әр түрлі формаларымен таныстырып, заманауи кәсіпкерлікте қандай инновациялар мен трендтер бар екенін және ӛз ісін ашу үшін қандай қадамдар жасау керектігін біледі, стартап ұғымдарымен, бизнес-модельдерімен және стартап идеологиясымен танысады. Бұл бӛлімде білім алушылар бәсекелестіктің не екенін және бәсекелестік стратегияларының түрлерін, баға қалыптастыру құрылымын сипаттауды, баға саясатының мәнін түсінуді және баға стратегияларын ажыратуды үйренеді. «Әрекеттегі маркетинг» атты бӛлім FMCG секторының нақты жұмыс істеп тұрған отандық тауар ӛндірушілері негізінде тауарларды жылжыту 239
маркетингін зерделеуді қарастырады. Оқушылардың біріккен топтары нақты ӛндірушіні және оның сызығынан белгілі бір ӛнімді таңдайды. Алынған білім мен дағдыларды қолдана отырып, оқушылар жаңа тауарларды игеру немесе кӛлемін арттыру мақсатында ӛнімді баламалы жылжыту бойынша креативті идеяларды қалыптастырады. 4-бӛлім «Ойлау дизайны» бизнес-шешімдерді іздеуге клиентке бағытталған дизайн-ойлау сияқты тәсілдің ерекшеліктерін қарастырады. Тоқсанның басында мұғалім ұсынған тізімнен бизнес-мәселені таңдап, оқушы дизайн-ойлау әдіснамасын: эмпатияны, талдау мен синтезді, идеяларды генерациялауды, прототиптеу мен тестілеуді қолдана отырып бүкіл тоқсан бойы жұмыс жасайды. Оқушылар ӛндірушілермен ӛзара іс-әрекет жасауда және жобалау жұмыстарын орындауда нақты тәжірибе алады. Ӛндіруші үшін бұл әр жылдың кӛктемгі үш айында ақпараттың ӛрлеуі және ӛнімдерінің бүкіл Қазақстан бойынша тегін жарнамалануы. Мемлекет экономикасы үшін - бұл отандық ӛндірушіні қолдау. Тоқсандағы бӛлімдер бойынша және бӛлімдер ішінде сағаттарды бӛлуді мұғалімнің қалауына қарай ӛзгертуге болады. «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» пәні бойынша жиынтық бағалау ӛткізілмейді. Қалыптастырушы бағалау пәнді оқу барысында білім алушылардың оқу жетістіктеріне мониторинг ӛткізу мақсатында және оқу процесінде оларға қолдау кӛрсету үшін жүргізіледі. «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» пәні бойынша оқу жетістіктерін бағалау ауызша, жазбаша жұмыстары мен практикалық жаттығуларды, бақылау жұмыстарын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Әрбір тоқсан және оқу жылының қорытындысы бойынша сынып журналына «есептелінді» («есептелінген жоқ») деген белгі жазылады. «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті кӛлемі 10 сыныпта аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Назар аударыңыз! «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» пәні бойынша оқу бағдарламасы оны әртүрлі мамандықтар бойынша дипломы бар мұғалімдер жүргізе алатындай етіп жасалған, бірақ осы оқу пәнін оқыту үшін мұғалімдерге тиісті сертификат ала отырып, біліктілікті арттыру курстарынан ӛту ұсынылады.
«Графика және жобалау» оқу пәні «Графика және жобалау» оқу пәні жаратылыстану-математикалық бағыттағы стандартты деңгейдегі пәндерге жатады және білім алушылардың
240
графикалық және жобалық қызметін қалыптастыруға, олардың зияткерлік, шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталған. «Графика және жобалау» оқу пәнінің жалпы білім беру және дамыту функциялары материалдық, жазықтықтағы (қағаздағы) кӛрінетін объектілер, ал графикалық визуализацияға зияткерлік қабілеттілікті қалыптастыру мен дамытуда, ӛз қызметінің ұсынылатын (қиялданатын) нәтижелерінің кеңістіктік кӛрінісі. Бұл айырмашылық оқушылардың ӛзіндік құрал, ойлау, таным, іздеу құралы ретінде графикалық бейнелерді құрастырудың әртүрлі тәсілдерін еркін меңгеруі болып табылады, содан кейін ғана ойды (ақпаратты) бекіту және беру құралы ретінде әрекет етеді. Жобалау қызметінде кестені пайдалану жалпы графикалық мәдениетті қалыптастыруға, сондай-ақ олардың интеллектуалдық және шығармашылық қабілеттерін дамытуға ықпал етеді. Жобалық және графикалық қызметте шығармашылық ойлаудың кӛптеген негізгі компоненттері қалыптасады: мәселені визуализациялау қабілеті, эвристикалық іздеу тәсілдерін меңгеру, геометриялық-графикалық модельдеу, әртүрлі салалардағы графикалық бейнені түрлендіру. Білім алушылардың графикалық және жобалық мәдениеті – бұл ӛз жобалау-зерттеу қызметінде қол (аспаптық) және компьютерлік графиканың мүмкіндіктерін пайдалану білімі, біліктілігі және дайындығы. «Графика және жобалау» оқу пәнін оқытудың білім беру мақсаттары жаңа білім беру стандартында күтілетін нәтижелер жүйесі түрінде берілген. Олар «Графика және жобалау» оқу пәнін оқытудың негізгі мақсаттарында жалпыланған - графикалық кескіндер теориясының негіздерін оқу және геометриялық-графикалық модельдеу әдістерін меңгеру, білім алушылардың жобалау шығармашылық қызметін, олардың графикалық мәдениетін қалыптастыру және дамыту. Олар сондай-ақ «Графика және жобалау» пәнінің оқу бағдарламасын, оқулық пен оқу-әдістемелік кешендерді әзірлеу негізіне алынды. Оқу бағдарламасын құрастыру кезінде оқу үдерісін ұйымдастырудың логикасын анықтайтын графикалық іс-әрекеттің негізгі тәсілдері кӛрсетілген. Олар:
- бейнелерді репродукциялау (сурет масштабын ӛзгерту); - бейнелерді қайта құру (ішінара бейнелер бойынша объектінің бейнесін қалпына келтіру); - суреттерді түрлендіру (проекциялау әдістерін ӛзгертумен); - бейнелердің түрі мен құрамын ӛзгерту (бейнелерді ауыстыру); - заттарды бейнелер бойынша түрлендіру (пішіні мен кеңістіктік орналасуын ӛзгерту); - графикалық модельдеу (графикалық құрастыру, жобалау). Графикалық іс-әрекеттің белгіленген негізгі (ӛзекті) тәсілдері оқу барысында оларға бірнеше рет қолдануға және оқу бағдарламасын спираль тәрізді құру принципін қолдануға мүмкіндік береді. Графикалық білім мазмұнын жаңартумен қатар білім алушылардың нақты 241
қол жеткізген нәтижелерін күтілетін оқу нәтижелерімен салыстыру мақсатында «Графика және жобалау» пәні бойынша білім алушылардың жетістіктерін бағалаудың жаңа жүйесі енгізіледі. Білім алушылардың оқу жетістіктерін осындай бағалауда әртүрлі бейнелерді қолдану және түрлендіру бойынша графикалық қызметтің барлық түрлерінің нәтижелілігі, сондай-ақ олардың жеке қасиеттері мен тұлғалық ерекшеліктерінің кӛрінісі ескерілуі керек. Білім алушылардың оқу жетістіктерін формативті бағалау әртүрлі жағдайларда бейнелерді түрлендіру бойынша графикалық іс-әрекеттің негізгі тәсілдерін меңгеру деңгейін ескере отырып жүзеге асырылуы тиіс. Мұғалім оқу қызметінің негізгі нәтижелерін ескере отырып, білім алушыға қолдау кӛрсету үшін бағалау критерийлері мен оқу тапсырмаларын дербес әзірлей алады. Білім алушылардың оқу жетістіктерін мониторингілеу құзыреттілікті қалыптастыру үшін арнайы әзірленген тапсырмалар жүйесінің (жобалық қызмет элементтері бар шығармашылық графикалық есептер) кӛмегімен жүзеге асырылуы тиіс. «Графика және жобалау» пәні бойынша жиынтық бағалау ӛткізілмейді. Жартыжылдықтың және оқу жылының соңында «Графика және жобалау» пәні бойынша «есептелді» («есептелінген жоқ») қойылады. «Графика және жобалау» оқу пәнінің білім беру бағдарламасын жүзеге асыру бойынша негізгі әдістемелік талаптар:
- білім алушылардың қолданбалы, шығармашылық графикалық есептерді шешу үшін суреттер теориясы бойынша білімді меңгеру беріктігі;
- бейнелік (кеңістіктік), логикалық, абстрактілі және шығармашылық ойлауды дамыту үшін графикалық есептердің әртүрлі жоспарлы жүйелерін қолдану; - білім алушылардың зияткерлік қызметін белсендіру үшін әртүрлі графикалық іс-әрекет түрлерін кезектестіру (қабылдау, салыстыру, қайта құру және бейнелерді түрлендіру); - білім алушылардың кеңістіктік ойлауын дамытудың белсенді құралы ретінде графикалық модельдеу, ойша эксперименттеу әдісін сабақта үнемі қолдану; - білім алушылардың жобалау-зерттеу қызметінде графикалық бағдарламалық құралдарды кеңінен қолдану. 10-11-сыныптарда «Графика және жобалау» жаңа оқу пәнінің енгізілуімен білім алушылардың жалпы графикалық дайындық деңгейіне және білімділігіне ғана емес, олардың шығармашылық және зияткерлік әлеуетін дамытуға жоғары талаптар қойылады. «Графика және жобалау» пәні бойынша жиынтық бағалау ӛткізілмейді. «Графика және жобалау» пәні бойынша жарты жылдықтың және оқу жылының соңында «есептелінді» («есептелінген жоқ») деген белгі жазылады. «Графика және жобалау» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау барысында 2019-2020 оқу жылында мерекеленетін мерейтойлық шараларға кӛңіл бӛлу ұсынылады. «Графика және жобалау» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің кӛлемі: 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды. |