§ 14.8 Берілген көлбеулік бойынша жобалық жəне жұмыс
істеу биіктік шамаларын есептеу
Кез келген бір ұзынабойлық профиль (автомобиль, темір
жолдары, канализация, жылу торабы трассалары жəне с.с.) гео-
метриялық нивелирлеу нəтижелерімен салынған болса, осы
профильдің үстіне берілген көлбеуліктегі жобалық сызықты са-
лады. Жобалық сызықтар өтетін нүктелерді
жобалық нүктелер
немесе «
қызыл» биіктіктер деп атайды
. Жобалық сызықтың
биіктіктері формуламен есептеледі:
115-сурет
. Шаршылар арқылы горизонтальдарды салу тəсімі
214
Н
к
n+1
=
Н
к
n
+ n
к
n+1
,
(175)
мұндағы
Н
к
n+1
– келесі нүктенің қызыл биіктігі;
Н
к
n
– алдыңғы нүктенің қызыл биіктігі;
n
к
n+1
– осы нүктелердің арасындағы өсімше.
Бастапқы нүктенің биіктігі, жобалық сызық нүктелерінің
биіктік шамаларын есептеу кезінде беріледі немесе жақын маң-
дағы репер арқылы анықталады. Өсімшені көлбеулік жəне екі
нүкте арасындағы қашықтық арқылы табады. Айталық, кез кел-
ген бір ұзынабойлық профильдің
АВС
бөлігінің
PF
жобалық
сызығы
i
көлбеулігімен берілген, сонда 116-суретке сəйкес:
=
Н
Р
+ d
1
ּ i
; (176)
Н
Р
= Н
Р
+( d
1
+ d
2
) i=
+
d
2
ּ i
. (177)
Есептеу кезінде көлбеуліктің мəнін есепке ала отыру керек,
жоғарыдағы жағдайда мəні (-) минус.
116-сурет
. Ұзынабойлық профиль
Жоғарыдағы айтылғандай
қызыл
жəне
қара
биіктіктердің
айырмасы жұмыс биіктігі деп аталады, яғни сол нүктеде қанша
қазу керек немесе қанша үю керек екендігін көрсетеді. 116-суретте
жұмыс биіктігі болып
у
1
, у
2
, у
3
саналады. Қазу керек болса, оның
биіктік шамасын жобалық сызықтың астына, ал үю керек болса
үстіне жазады.
Ерекше орын алатын
М
жəне
N
нүктелері – жобалық сызық-
пен профиль сызығының қиылысқан тұсы. Мұндай нүктелер
нөлдік жұмыс нүктесі
деп аталады. Қазу немесе үю жұмыс
-
тарын осы нөлдік жұмыс нүктесінен бастайды.
|
