11.11.1. Ботаникалық сипаттамасы
Дəнді дақылдар тұқымдастығының сорго (Sorghum) тегіне жатады.
Оған 50-ге жақын біржылдық жəне көпжылдық мəдени жəне жабайы
өсімдіктер жатады. Оның ішінде мəдени өсімдіктер: кəдімгі қонақ
жүгері, Джугара, гаолян, кафр қонақ жүгерісі, дурра сияқты түрлері
дəн алуға пайдаланылады. Бұлардан басқа қонақ жүгері, сыпырғыш
жасауға арналған қонақ жүгері, судан шөбі сияқты түрлері көп тараған.
Бұлардың өзі бірнеше тармақтарға бөлінеді.
11.11.2. Дəннің құрылысы жəне химиялық құрамы
Қонақ жүгерінің дəні тарыдан ірілеу, домалақ-сопақтау, түсі ақ, сары,
қызыл, қоңыр, 1000 дəнінің массасы 20-24 г.
Эндоспермі ұнтəрізді немесе шыны, дəннің 82-88%-ына дейін
көлемін алып жатады, ұрығы 6-10%, қабыршақтары 7-8% шамасында.
Химиялық құрамы: ақуыз – 9-14, крахмал – 70-80, клетчатка – 2-3,
май – 2,5-3,5, күлдік заттар – 2,0-2,5%. Ұрығында май көп – 28-30%-ға
жетеді, ақуызы 17-19% шамасында. Дəннің осы көрсетілген химиялық
құрамдары, оның мал азығы ретінде пайдалануға немесе əртүрлі жар-
малар алуға толық жарамды екендігін көрсетеді.
217
Достарыңызбен бөлісу: |
