Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Өтуі және симптомдары.
| Дерттенуі.
Организмге енгеннен кейін тілме бактериялары алғашқы ор- наласқан (жұтқыншақ, сөл түйіндері, ішек фолликулалары, жарақаттанған тері) жерлерінде көбейіп, бірте-бірте организмнің сезімталдығын арттьфып, аллергия қоздырады. Еі ер микроб табиғи төзімділігі жоғары организмге түс- се, дерт сол енген жермен ғана шектеліп, жасырын түрде немесе клиникалық белгілері айқын білінбей, иммунитет түзілумен аяқталады. Алайда сыртқы ортаның қолайсыз жағдайлары, стрестер ауру қоздырушысының алғашқы енген жердегі қорғаныс күштерін жеңіп, қанға еніп, көбейіп, бүкіл денеге тарап, өлітию процесіңе мүмкіндік жасайды. Бактериялардың қарқынды көбеюі жэне пайда болатын уытты заттардың әсерінен көптеген ағзалар мен үлпалар қабыну, дистрофия процестері кең өрбиді. Аурудың одан эрі асқынуыңың әсерінен ішкі ағзаларда, теріде зат ал- масу бүзылып, домбығу, қан іркілу, қан үю кездеседі. Ауру жіті өткен жағ- дайда өлітиюдің негізгі клиникалық белгілері (дененің қызыкуы, жүрек жүмысының элсіреуі, екпенің домбығуы) анық білініп, өліммен аяқталады. Қоздырушының уыттылығы төмендеу немесе ол иммунді организмге түскен жағдайда, ауру жітіден төмен немесе созылмалы түрде байқалып, жүректің, буынның қабынуымең жэне теріде шектелген қабыну, эр түрлі көлемдегі қызғылт дақтардың пайда болуымен сипатталады. Ауру қоздырушысы тү- рақтаған жерлерде иммунологиялық қорғаныс реакциялаіры жақсы байқалады. Өтуі және симптомдары. Аурудың жасырын кезеңі 2-5 тэулік, кейде одан да ұзаққа созылады. Шошқаның тілмеге бейімділік дәрежесіне, қоздыру- шысының уыттылығына жэне мөлшеріне, ену жолдарына және сыртқы орта- ның жағдайларына байланысты ауру аса жіті, жіті, жітіден төмен, созылмалы түрде өтеді. Сонымен қатар, аурудың өлітиюлік, терілік ‘(есек жем) жэне жасы-рын түрлерін ажыратады. Аса жіті түрі сиректеу кездесіп, көбінесе 7-10 айлық бордақылауға қой- ған жас шошқалардың күтімі нашар болғанда, тасьшалдағак кезде байқалады. Мүндайда ауру мал қатты күйзеліп. қызуы көтеріліп, жүрек жүмысы бірте- бірте әлсіреп, бірнеше сағаттан кейін өледі. Аурудың жіті түрі жануарлардың қаны қағынуы арқылы көбінесе індет-тік тұтанудың алғашқы кезеңінде жиі кездеседі. Ауру шошқаның.жалпы күйі нашарлап, дене қызуы кенеттен 42°С, одан да жоғары көтеріледі. Топтан бөлініп, көбінесе жатып, көп қозғалмай, жүргенде аяқтары тәлтіректеп, жемге қарамай, іші қатып, дірілдеп, жүрек жүмысы әлсіреп, кейде қүсады, ал то- райларда іші өтуі байқалады. Жүрек жұмысының нашарлауының эсерінен малдың өкпесі домбығып, дем алысы қиындайды, нэтижесінде, тамақ ■ асты, мойын, қүрсақ терісі көкшіл тартады. Кейбір шошқаларда ауру басталғаннан кейін 1-2 күн өткесін, теріде көлемі эр түрлі, эуелі қызғылт, кейіннен қошқыл- 381 49-сурет. Тілмемен иуырган шошцаның терісіндегі қызамьщтар (есек жем). қызыл түске өзгеретін дақтар пайда болады. Ауру жануарларға уақытында ем көрсетілмесе 2-4 тәуліктен кейін өліммен аяқталады. Аурудың жітіден төмен түрінде малдың терісінде өзгерістер болып (есек жем) жеңілдеу өтеді. Мұндайда дене қызуы 41°С, одан да жоғары көтеріліп, әлсіреп, тэбеті төмендеп, шөлдейді. Бір-екі күннен кейін шошқаның бас жэне тұла бойы терісінде көлемі және формасы ,әр түрлі (төртбұрыш, ромба, дөңгелек) қабынған, қатты, қызғылт түсті ісікшелер пайда 'болады. Аурудың терідегі түрі көбінесе зілсіз өтіп, 7-12 тәулікте мал жазылады. Қыз- ғылт дақтар бозарып, бірте-бірте жойылады, жеңіл түрінде олардың орындағы терісі түлейді, ал ауыр түрінде тері өліеттеніп, орны тыртықтанады. Кей жағ- дайларда ауру асқынып, өлітию түрінде өтуі мүмкін. Аурудың созылмалы түрі ө з алдына сирек кездеседі, ікөбінесе юл жіті, жітіден төмен түрлерінің жалғасы ретінде өтеді. Мұндайда дерт асқынып, терінің өліеттенуі, жүректің, буынның қабыңулары байқалады. Терініңіөліет- тенген жерлері бір-бірімен жалғасып қатты, құрғақ қабыршыққа айланып, іріңдеп, түсіп қалғанша шошқа жүдеп оңалмайды. Жүректің қабынуының әсерінен жүрек қақпақшаларының жұмысы бұзы- лып, соның әсерінен жануар элсіреп, демігіп, қаны азайып жүдейді. Буынның қабынуы көбінесе аяқта байқалып, жануар ауырсынып, жүргенде ақсайды. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|