Дертенуі: Вирус көбінесё шоіпқаның денесіне жұгқыншақтың кілегейлі
қабықтары арқылы енеді де, сол маңдағы лимфоидты ағзаларда көбейіп, сөл
мен қан арқылы бүкіл денеге жайылады. Қоздырушы пантропты болғанымен,
негізінен лимфоидты торшаларды, қан тамырларының энодтелийін зақым-
дайды. Вирустьщ сөл түйіндерінде көбеюінён осы ағзалар серозды-геморра-
гиялық қабынуға ұшырап, қанталайды. Мұндай құбылыстар көк бауырда да
байқалады. Лимфоидты ағзалардың зақымдануынан
патолоіиялық
құбылыс-
тар иммунодефициттік сипат алады.
Вирустың қан түзу ағзаларында көбеюінен гемопоэз тежеліп, лёйкопе-
ния, нитрофильдердің ядросының солға ауытқуы байқалады. Қоздырушының
қан тамырларының эндотелийінде көбеюі қан жэне сөл тамырлары қабыр-
ғасының босаңсып, өткізгіштігі артуы нэтижесінде үлпаларда домбығу, қанта-
лау қүбылыстары өршіп, үсақ тамырлардың тромбамен бітелуінен иифаркт
жэне некроз өрбиді. Қан айналымының бұзылуынан үлпалар мен ағзаларда
оттегі жетіспей, зат алмасуы бүзылады жэне улы заттар көбейеді.
Ауру өрши келе жүйке жүйесінің, тыныс, қан айналу, ас қорыту мүше-
лерінің қызметі мен қүрамы терең өзгеріске ұшырап, тез арада жануарлардың
өлуімен тынады.
Өтуі мен симптомдары. Жасырын кезеңі 2-22 күн. Аса жіті, жіті, жі-
тіден төмен жэне созылмалы өтеді. Аса жіті өткенде, дененің ыстығы кенет-
тен 40,5-42,5°С-қа көтеріледі. Жануар ентігіп, жөтеледі, жемге қарамайды,
шөлдейді. 1-2 күн өткенде ыстығы төмендейді. Артқы аяқтары салдана бас-
тайды. Ыстығы басылғаннан соң 2-3 күн өткенде ауырған шошқа өледі.
Жіті өткенде дененің ыстығы үнемі жоғары болып, тек өлерден 2-3 сағат
бүрын 37-35°С-қа төмендейді. Ауырған шошқаның танауы мен көзінен қой-
малжың сора ағып, кейде танауынан қан кетеді. Өкпенің қабынған белгілері
байқалады. Терісі, әсіресе, қүлақта, талпақ танауында, кеудесінде, төсінде,
қүрсақ тұсында, құйрығында қөкшіл түске енеді. Аурудың соңғы кезеңінде
бүл жерлері қанталайды. Өлерінен 1-2 күн бүрын кей жануарларда менин-
гоэнцефалит белгілері байқалады. Буаз мегежіндер іш тастайды. Ауру 4-10
күнге созылып, өліммен аяқталады. Жітіден төмен өткенде, 15-25 күнге созы-
377
лады да, көбінесе өліммен тынадьғ Тірі қалған жануарларда ауру созылмалы
түрге ауысады да, 2 айдан 1 жылға дейінгі уақыт аралығында бронхопнев-
манияға тэн белгілерімен эбден арықтап барып өледі.