Оқулық. Алматы, 518 бет



Pdf көрінісі
бет292/431
Дата12.03.2023
өлшемі26,67 Mb.
#172013
1   ...   288   289   290   291   292   293   294   295   ...   431
Байланысты:
Індеттану кітап

Аурудын
жітіден гөмсн жәнс сизылмалы түрлерді қосымша инфекция- 
лармен асқынған жағдайда аурудың клиникапық белгілері өзгерістерге үттты- 
рауы мүмқін. Бірақ, қапай болғанда да ауру жануарлар қатарынан-қалып, 
өспей қалады. Мүндай шошқалар толық жазылмай, айлар бойыңа вирус алып 
жүруші болып, айнапасындағы сау малдарға қауіп туғызады,
Патологиялық-анатомиялық өзгерістер. 
Өлекседегі ө^герісіер ауру- 
дың өтуіне, асқыну дэрежесіне, шошқаның жасына қарай эр түрлі болады. 
Сондықтан тиянақты қорытынды жасау үшін бірнеіпе өлексені сойып көру 
қажет. Аурудың жіті түрі кезівде сақа шошқаның терісіне, сірі жэне кілегейлі 
қабықгарына, с«л гүйіндеріне, ішкі үлиершек ағзаларына қан қүйылады. Әсі- 
ресе көмекей үстінің, ас қорыту жүйесінің, қуықтың қілегейлі қабықтарында, 
көкірек пердесі мен бүйрек қабықшасының астында қан құйылулар жиірек 
кездеседі. Көкірек жэне қүрсақ қуысындағы, бастың айналасындағы сөл 
түйіндері 2-3 есе үлғайып, гемрррагиядық қабыңып, тіліп көргенде өрнегі 
мэрмэр тэрізді болады. Көкбауыр көбінесе үлғаймайды, үлпасы түйіршікте- 
ніп, оның шет жақтарында 45-50% жағдайда қошқыл қызыл түсті инфаркт 
ошақтары кездеседі. Өкпеде қан толу жэне катарлы немесе крупозды қабыну 
ошақтары кездеседі.
47-сурет. Шошцаныц обасы кезіндегі терінің қанталауы.
Жүрек, бауыр, бүйрек бозғылт тартып, қаназдық байқалып, дистрофия- 
лық өзгерістерге үшырайды. Ac қорыту жүйесінің кілегейлі қабықтары ка- 
тарлы қабынып, қан құйылады. Жас торайларда геморрагиялық өзгерістер 
бэсеңдеу болып, негізгі өзгерістер ас қорыту жүйесі жэне бүйрекпен шекте- 
леді.
372


48-сурет. Шошцаның обасы кезіндегі патопого-анатомияпъщ өзгерістер:
1. Бүйректің цапшыгының астындагы ноцатты қанталаулар.
2. Көкбауырдагы өліеттенген телімдер. 3. Тоц ішектегі бутондар.
Аурудың жітіден төмен жэне созылмалы түрінде негізгі өзгерістер ас 
қорыту жэне тыныс алу жүйелерінде байқалады. Аурудың кеудедегі түрінде 
геморрагиялық өзгерістермен қатар крупозды қабыну, көкірек пердесінің 
серозды-фибринді қабынуы, жүрек қабықшасының қабынуы кездеседі. Соны- 
мен қатар, өкпеде бауыр тәрізденіп өзгерген өліеттену ошақтары кезігеді.
Обаның жітіден төмен өткен ішектегі түрінде қарын мен ішектердің 
кілегейлі қабығында крупозды-геморрагиялық қабыну, ал созылмалы түріқце, 
әсіресе, тоқ ішекте крупозды-дифтериттік және ойылып өліеттенген қабыну 
байқаиады. Тоқ ішектегі ошақты крупозды қабынудың нәтижесінде обаға ғана 
тән оба «бутоны» деп атапатын айнапасы тегіс емес қатпарланып. қауашақ- 
танған фолликулапы ойық жарапар пайда болады. Әдетте осындай қабынған
373
і


ішек қалыңдап, көлденең орналасқан қыртыстар пайда болады. Торайлардын 
терісінде шешек тэрізді бөрітпелер кездеседі.
Балау. 
Обаны індеттанулық, клиникапық, патологиялық-анатомиялық 
деректерге сүйеніп анықтайды. Зертханалық зерттеулердің нэтижесінде бак- 
териялық инфекциялардан ажыратады.
Аурудың жылдам таралып, жасына, күйіне, жыл мезгіліне қарамастан 
ауыр түрде өтіп, көп шығынға үшыратуы, өлекседегі өзіндік өзгерістер обаны 
анықтауға мүмкіндік береді. Күмэнді болған жағдайда зертханалық зерттеу- 
лер жүргізіледі. Зертханаға торайлардың өлексесін түгелімен немесе қанын, 
ішкі үлпершек ағзапарын, сөл түйіндерін жібереді. Зертханада вирусология- 
лық зерттеулер жүргізіледі. Серологиялық реакциялардан ИФР, КБР, БР пай- 
даланылады. Түпкілікті диагноз қою үшін шошқаға жұктыру арқылы био- 
сынама пайдаланылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   288   289   290   291   292   293   294   295   ...   431




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет