Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 21,72 Mb. Pdf көрінісі
|
Nemtsov-E-lektr-tehnika-zh-ne-e-lektronika.-O-uly-
- Бұл бет үшін навигация:
- ТӘУЕЛСІЗ ҚОЗАТЫН ГЕНЕРАТОР
| 9.8.
9.19- сурет e L - е к = 0. Егер коммутациялық ЭҚК мәні өздігінен индукцияланатын ЭҚК мәнінен үлкен болса, яғни е к > e L , болса, онда тез коммутация болуы мүмкін (9.18 - сурет, 3 - тәуелділік). Соңғысы ауыр жағдайларда, мысалы жиі реверстелу жағдайында жұмыс жасайтын машиналарда пайдаланылады. Қосымша полюстердің магнит өрісі геометриялық бейтараптамада зәкір реакциясының магнит өрісінің де орнын толтырады (9.5 - суретті қараңыз), бұл коммутация шартының жақсаруына ықпал етеді. Аз қуатты машиналарда қосымша полюстер көбінесе болмайды, сонымен қатар коммутацияны жақсарту үшін қылшақтарды геометриялық бейтараптамадан физикалық бейтараптамаға жылжыту қолданылады (9.15- суретті қараңыз). Қаралып отырған коммутациялық қылшақтың идеалдандырылған моделінен айырмашылығы – ораманың бірнеше секциясын коммутациялай отырып, коллектордың бір уақытта бірқатар тілімдерін жабады. ТӘУЕЛСІЗ ҚОЗАТЫН ГЕНЕРАТОР Тәуелсіз қозатын генераторда қоздыру тізбегі мен зәкір тізбегі электрлің тұрғыда ажыратылған (9.19 - сурет). Қозу тогының R р реостатымен өзгеруі басты полюстердің магнит ағынын және зәкірдің ЭҚК - ін пропорционал өзгертеді (9.5) Е з = с Е Фп, мұндағы n — зәкірдің айналу жиілігі . Ф (І в ) немесе Е з.ж (І в ) бос жүріс сипаттамасы зәкірдің ажыратылған тізбегіндегі, яғни І з = 0 тогындағы және n = n НОМ тұрақты айналу жиілігіндегі генератордың магнит тізбегінің қасиеттерін анықтайды. 9.20 - суретте әуелі қозу тогы ұлғайған, одан кейін азайған кездегі генератордың бос жүрісінің үлгілік сипаттамасы келтірілген. Үдемелі тармақта Е з.ж ЭҚК мәні мен Ф магнит ағынының сипаттамалары ток болмаған кезде І в = 0 нөлге тең болмайды. Бұл генератордың мас - 266 9.20- сурет 9.21- сурет сивті тұғырында магниттік индукцияның қалғанымен түсіндіріледі. Бос жүріс сипаттамасының жоғары және төмен тармағының сәйкес келмеуі магниттік гистерезиспен түсіндіріледі (3.10 - сурет). Сипаттаманың төмен тармағындағы қалдық магниттелу тұрақсыз және механикалық діріл мен басқа да факторлардың әсерінен бастапқы жағдайларға сәйкес келетін мәндерге дейін азаюы мүмкін. Қозу тогының І қ > І вном мәндерінде Ф және Е з.ж ағыны өзгерістерінің азаюы магнит тізбегінің қанықтануымен түсіндіріледі. Оны 9.20 - суретте штрих сызықпен белгіленген бос жүрістің орташа сипаттамасында қозу тогының номиналды мәніне І қ = І қ.ном магнит тізбегінің қанық және қанық емес күйінің шекарасындағы номиналды магнит ағыны Ф = Ф ном сәйкес келетіндей етіп есептейді. Сыртқы сипаттама (9.21 - сурет) шықпаларына қозу тогының номиналды мәндерінде І в = І қ.ном және зәкірдің айналу жылдамдығы n = n ном болғанда R ж жүктеме кернеуі бар қабылдағыш қосылған генератордың қасиеттерін анықтайды: мұндағы R з — зәкір тізбегінің кедергісі . U ( І а ) сипаттамасының сызықсыздығы зәкір реакциясының ұлғаю салдарынан жүктеме ұлғайған кезде машинаның басты полюстерінің магнит ағынының азаюымен түсіндіріледі (9.15 - суретті қараңыз). 267 9.22- сурет 9.9. Тәуелсіз қозатын генератор кернеуінің максималды салыстырмалы өзгеруі оның жүктемесі 0 < І з < І з.ном шегінде өзгерген кезде: 5 —10% мәніне ие. Генератордың сыртқы сипаттамасы жүктеме тогына тәуелді болмауы үшін, қозу тогын реттеу қажет. Генератордың реттеуші сипаттамасы деп айналу жиілігінің n — n ном номиналды мәндерінде және оның шықпаларының арасындағы кернеу U = U ном болғанда І қ ( І з ) тәуелділігін айтады (9.22 - сурет). Зәкір тогы І з > І з.ном болған кезде генератордың қозу тогы оның магнит тізбегінің қанығу салдарынан тез ұлғаяды. Тәуелсіз қозатын генераторлардың негізгі артықшылығы – оның шықпаларының арасындағы кернеуді кең шеңберде реттеу мүмкіндігі. Негізгі кемшілігі – қоздыру тізбегі үшін қосымша энергия көзіне қажеттілік. жүктеу/скачать 21,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|