Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 21,72 Mb. Pdf көрінісі
|
Nemtsov-E-lektr-tehnika-zh-ne-e-lektronika.-O-uly-
- Бұл бет үшін навигация:
- ЭЛЕКТР ЖЕТЕКТІ БАСҚАРУ
- Тұрақты токтың электр жетегі .
| 11.8.
қозғалтқыш таңдалады, одан кейін іске қосу және максималды айналу моменттерінің мәндері мен (11.14) және (11.17) шарттары бойынша тексеріледі. ЭЛЕКТР ЖЕТЕКТІ БАСҚАРУ Электр жетекті басқару жетекті іске қосуды, жылдамдығын реттеуді, тежеуді, реверстеуді, сондай - ақ технологиялық процестің талаптарына сәйкес жұмыс режимдерін сақтауды жүзеге асырудан тұрады. Электр жетектерді басқарудың заманауи жүйелері ондаған жеке элементтерден тұрады, сондықтан қағидалық басқару схемаларын сызу олардың оқылуын жеңілдететін ережелер бойынша жүргізіледі. Принциптік схемаларда бас және көмекші тізбектер болады. Бас тізбектерге қозғалтқыштардың күш тізбектері, көмекші тізбектерге электрлік автоматика және басқару аппараттарын (реле, контакторлар, магниттік іске қосқыштар және т.б.) қамтитын басқару тізбектері жатады. Біріншісі жуан сызықтармен, екіншісі жіңішке сызықтармен белгіленеді. Бұл ретте бір аппаратқа тиесілі әртүрлі элементтер, мысалы контактор орамалары мен контактілері, бірдей әріптермен және цифрлармен белгіленеді. Реттелмейтін немес сатылы реттелетін жұмыс режимдері бар жетектерде реле - контактілік аппараттар негізінде ажыратылған басқару жүйелері қолданылады, біраз күрделі жетектерде басқарылмалы түрлендіргіш негізінде тұйықталған басқару жүйелері қолданылады. Тұрақты токтың электр жетегі . Ажыратылған реле - контактілік басқару жүйелерінде тұрақты ток қозғалтқыштарын іске қосу процесі зәкірдің айналу жиілігі, ток не уақыт мәндерінің функциясында, ал тежеу процесі зәкірдің айналу жиілігі не уақыт мәндерінің функциясында жүзеге асырылуы мүмкін. Зәкірдің айналу жиілігі функциясында тәуелсіз қозатын тұрақты ток қозғалтқышын іске қосу мен тежеуді басқару схемасын қарастырайық. Бұл ретте зәкірдің айналу жиілігі (9.5) формула бойынша зәкірдің Е з ЭҚК - іне пропорционал екенін пайдаланамыз, ол (9.3) формула бойынша зәкір тізбегінің кедергісінде жүктеменің төмен азаю жағдайында қылшақтар арасындағы U кернеуіне тең. 328 Қозғалтқышты іске қосуды басқару схемасында КМ1, КМ2, КМ3 контакторларының әрқайсысы (11.10 - сурет) коллектор қылшақтарының арасындағы, n зәкірдің айналу жиілігінің мәніне пропорционал U кернеуінің белгілі бір мәніне бапталған. Зәкірдің айналу жиілігі, мысалы n 1 < n 2 < n 3 мәндеріне дейін ұлғайған сайын, қылшақтар арасындағы кернеу U 1 < U 2 < U 3 мәндерін дейін ұлғаяды, артынан уақыт бойынша КМ1, КМ2 және КМ3 контакторлары іске қосылып, өзінің бас контактілерімен R п1 , R п2 және R п3 резисторларын тұйықтайды. Іске қосу реостатының барлық сатылары шунтталған кезде, қозғалтқыш табиғи сипаттама бойынша жұмыс жасайтын болады (9.34 - суретті қараңыз). Қозғалтқышты іске қосу SB2 («Пуск») батырмасын басу арқылы жүзеге асырылады. Бұл ретте КМ контакторы іске қосылады, оның бас контактілері зәкір тізбегін желіге қосады, ал көмекші контактілері SB2 батырмасының контактілерін шунттап, оар ажырағаннан кейін қозғалтқыштың қосылуын қамтамасыз етеді. Қозғалтқышты ажырату SB1 («Стоп») батырмасын басу арқылы жүзеге асырылады. Бұл ретте КМ контакторы өшеді, оның бас контактілері мен көмекші контактілері ажыратылады, қозғалтқыштың зәкір тізбегі желіден ажырайды, ал КМ контакторы жедел токтағы көмекші тізбектен ажырайды. Тұрақты токтағы электр қозғалтқышты электрмагниттік тежеудің үш тәсілі бар: энергияны қайтару, қарсы қосу арқылы және динамикалық (9.16 - бөлімшені қараңыз). Зәкірдің айналу жиілігі функциясында тәуелсіз қозатын тұрақты ток қозғалтқышын тежеуді басқару схемасын қарастырайық (11.11 - сурет). SB1 батырмасын басқаннан кейін КМ1 контакторы ажыраған кезде оның көмекші контактісі зәкір тізбегіне параллель қосылған KV релесін басқару тогының тізбегіне тұйықталады. 11.10- сурет 329 11.11- сурет Зәкір орамасы шықпаларының арасындағы кернеудің мәні қозғалтқышты ажырату процесінің басында жоғары болғандықтан, KV релесі іске қосылады да, өз контактілерімен КМ2 контакторын басқару катушкасының тізбегін тұйықтайды. Ал аталмыш контактор бас контактілерімен зәкір тізбегін R т резисторына қосады, бұл қозғалтқышты тежеуге негіз болады. Қозғалтқышты SB2 батырмасын басу арқылы қосқан келе басқару схемасының жұмысы 11.10- суреттегі іске қосу схемасының жұмысына ұқсас болады. Қозғалтқышты іске қосуды (11.10 - суретті қараңыз) және тежеуді (11.11- суретті қараңыз) басқару схемаларын салыстыратын болсақ, оларды қиыстыруға болатынын көруге болады. жүктеу/скачать 21,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|