4. Булану және буланушылық. Жер бетіне түсетін ылғалдың мөл-
шерін анықтау үшін тек қана түсетін жауын-шашынды білу жеткіліксіз.
Мысалы екі аймаққа түсетін жауын-шашынның мөлшері бірдей болға-
нымен, сол аймақтың температурасы әртүрлі болуына сәйкес ылғалдану
дәрежесі бір-бірінен елеулі айырмашылықтар жасайды. Себебі, жылу
мөлшері көбірек түсетін аймақта жауын-шашынның көп мөлшері бу-
ланып кетеді.
Булану деп судың сұйық күйден газ тәріздес күйге енуін
айтамыз. Ал
буланушылық – су қоры жеткілікті болған жағдайда булану
мүмкіндігіне ие болады. Қазақстан
аумағындағы жылдық буланудың мөлшері солтүстігінде 250 мм болса, оңтүстігінде 100 мм (Арал теңізінің
оңтүстігінде), ал буланушылық 1000 мм шамасында. Мұндай ылғал тек
Арал сияқты ашық су айдынынан ғана көтеріле алады. Тау етектерін-
дегі булану мөлшері 200 мм-ге дейін жетеді. Таулы аймақтың булану
мөлшері 200–300 мм-ге жетсе буланушылық деңгейін анықтауға бола
ма? Зерттеп көр.
