тарих философиясын казак дүниетанымы түрғысынан сараптау біршама қиындыктарға ұшырайды. Солардың арасында төмендегідей ой желілеріне басты назар аударғымыз келеді: 1. Тарихи сананың батыстык формалары мен кұндылықтары казір үстемдік танытып, өздерін бірден-бір мүмкін акикат деп жариялап келеді. 2. Батыстык тарих философиясы христиандык өркениеттің бүкіл элемдік батыстандыруға деген ұмтылысының өзіндік санасын түйіндейді. 3. Қазак жэне баска түрік халыктарының тарихи санасы отаршьшдық кысым жағдайында калыптасты. Осы жағдайларды ескере отырып, қазіргі батыстык тарих философиясының кейбір ой түзілімдеріне назар аударайық. Тарихи үдерістердің онтологиялык кырларын (тарихтың мэні мен мағынасы, бағыттары, тарих пен табиғат, тарихи прогресс, жэне т.б.) зерттейтін арнаулы философиялык ілім - тарих философиясы негізінен Жаңа заманда калыптасып, толысты. Оның басты ѳкілдері Дж. Вико, Ш. Монтескье, Ф. Вольтер, И. Гердер, Гегель христиандык сэуегейшілдік формаларын сақтағанымен, тарихи процестерге терец философиялык талдау бере білді. Зерттеудің өзіндік мақсаттарын ескере отырып, батыстык тарихи сананың мынадай үрдістерін топтастырып (типтік ерекшеліктерін жіктеп) кѳрейік. Алдымен кѳзге түсетіні - барлык халыктардың тарихты жеке иеленіп, оны тек ѳзінікі деп түсінуі. Антик заманындағы бѳлінулер: грек-римдік жэне варварлар, христиандар жэне «жабайылар», Робинзон мен Жұма, еуропалық саяхатшьглар немесе миссионерлер 208
